(1989) 1E ΑΑΔ 283

23 Μαΐου, 1989

[ΜΑΛΑΧΤΟΣ, ΠΙΚΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Δ.Δ.]

1.      ΑΝΤΩΝΗΣ K. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ,

2.      ΔΟΜΝΑ Α. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ,

ΑΜΦΟΤΕΡΟΙ ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΗ ΠΑΠΑΦΙΛΙΠΠΟΥ, ΑΛΛΩΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ,

Εφεσείοντες,

ν.

ΔΑΝΑΗΣ ΠΑΠΑΦΙΛΙΠΠΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΗ,

Εφεσίβλητης.

(Πολιτική Έφεση Αρ. 7299).

Πολιτική Δικονομία - Προτάσεις - Αγωγή σχετιζομένη με κληρονομική περιουσία με την οποία οι διαχειριστές περιουσίας κληρονόμον ζητού­σαν διακήρυξη τον Δικαστηρίου ότι δικαιούνται στο 1/2 της κληρονο­μικής περιουσίας και απόφαση τον Δικαστηρίου όπως εγγραφούν ιδιοκτήτες κατά το 1/2 μερίδιο εξ αδιαιρέτου πάνω στην εν λόγω περιουσία - Η εναγομένη, που διεκδικούσε όλη την περιουσία δυνάμει εχθρικής κατοχής, επέτυχε έκδοση τίτλου στο όνομά της μετά την έγερ­ση της αγωγής και παρά την ισχύ προσωρινού διατάγματος να μην αποξενώσει ή επιβαρύνει την εν λόγω περιουσία - Απόρριψη της αγω­γής με αιτιολογία την παράλειψη των εφεσειόντων (εναγόντων) να ζη­τήσουν τροποποίηση της αγωγής της Εκθέσεως Απαιτήσεως, ώστε να προσθέσουν αίτημά για ακύρωση τον εκδοθέντος τίτλου - Διαταγή για επανεκδίκαση της υποθέσεως.

Στην υπόθεση αυτή το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι η αγωγή, όπως ήταν διατυπωμένη, παρείχε την ευχέρεια στο Δικαστήριο να εκδικάσει την ουσία της υπόθεσης. Γι' αυτό το Ανώτατο Δικαστήριο διέ­ταξε επανεκδίκαση της υπόθεσης.

H έφεση γίνεται δεκτή με έξοδα. Τα έξοδα της πρώτης δίκης θα είναι έξοδα δίκης.

Αναφερόμενες Αποφάσεις:

Hassidof v. Santi and Others (1970) 1 C.L.R. 220,

Diplaros v. Nicola (1974) 1 C.L.R. 198,

Ioannou and Others v. Georghiou and Others (1983) 1 C.L.R. 92,

Hassan Efendi v.Savva ex parte Papa Yianni, II C.L.R. 58,

Kyriaki v. Kyriaki, III C.L.R. 145.

Έφεση.

Έφεση από τους ενάγοντες εναντίον της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού (Κορφιώτης, Ε.Δ.) ημερ. 25 Νοεμβρίου, 1986 (Αριθμός Αγωγής 2039/84) με την οποία απορρίφθηκε η αγωγή τους για διάταγμα του Δικαστηρίου ότι δικαιούνται στην εγγραφή του ενός δευτέρου μεριδίου των κτημάτων υπ' αριθμόν εγγραφής 854 και 1183 στο χωρίο Λάνια.

N. Κάνιος και Α. Παπαδοπούλου (κα), για τους εφεσείοντες.

Καμιά εμφάνιση για την εφεσίβλητο.

ΜΑΛΑΧΤΟΣ Δ.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής κ. Πικής.

ΠΙΚΗΣ Δ.: O Παπαφίλιππος Κωνσταντή απεβίωσε το 1905. Άφησε τρεις κληρονόμους, τον Κωνσταντή, τη Δόμνα και τη Μαρία. H τελευταία πέθανε σε παιδική ηλικία. Τα άλλα δυο αδέλφια κληρονόμησαν την περιουσία του αποβιώσαντα. O Παπαφίλιππος άφησε δυο κτήματα στο Δωρό εκτάσεως 30 και 5 περίπου σκαλών αντίστοιχα. Γύρω στο 1928 ο Κωνσταντής μετανάστευσε αρχικά στην Αίγυπτο και αργότε­ρα στην Ελλάδα όπου εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του και έζησε μέχρι το θάνατό του, το 1976.

Το 1982 η Δανάη, η οποία ακόμα ζει, έκαμε διαβήματα για να εγγραφεί ως ιδιοκτήτης των δυο κτημάτων. Με βάση πιστοποιητικό του κοινοτάρχη Λάνιας αποτάθηκε στις κτηματολογικές Αρχές για να εγγραφεί ως ιδιοκτήτης των κτη­μάτων. Στις 27/1/84 ο Διευθυντής του Κτηματολογίου γνω­στοποίησε με δημοσίευση στον τύπο την πρόθεσή του να εγγράψει τα κτήματα στο όνομα της Δανάης εκτός αν οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος έδειχνε λόγο εναντίον της εγ­γραφής. Στις 30/3/84 οι διαχειριστές της περιουσίας του Κωνσταντή Παπαφιλίππου ήγειραν την αγωγή 2039/84 (Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού) με την οποία διεκδικούσαν τα περιουσιακά δικαιώματα του αποβιώσαντος και εγ­γραφή των διαχειριστών ως ιδιοκτητών της περιουσίας κατά το ήμισυ. Με προσωρινό διάταγμα της 2/4/84 απαγορεύτηκε στην εναγόμενη η πώληση, υποθήκευση ή αποξένωση της ακί­νητης ιδιοκτησίας του Παπαφιλίππου Κωνσταντή η οποία ήταν ακόμα στο όνομά του. Ένα περίπου μήνα αργότερα, στις 4/5/84, ο Διευθυντής του Κτηματολογίου ενέγραψε την περιουσία στο όνομα της Δανάης και εξέδωσε τίτλους ιδιο­κτησίας στους οποίους αναγράφεται ότι προέλευση της ιδιο­κτησίας ήταν κληρονομιά και διανομή. Εκ πρώτης όψεως η εγγραφή της περιουσίας στο όνομα της εναγόμενης - εφεσίβλητης δε συγκρουόταν άμεσα με το προσωρινό διάταγ­μα του δικαστηρίου δεδομένου ότι το διάταγμα απευθυνόταν στην εναγόμενη και η δέσμευση της εναγόμενης να μην απο­ξενώσει την περιουσία δεν αλλοιωνόταν με την εγγραφή του κτήματος στο όνομά της. O τίτλος ιδιοκτησίας ήταν η μόνη ουσιαστική μαρτυρία που παρείχε έρεισμα στις διεκδικήσεις της εναγόμενης για την αποκλειστική ιδιοκτησία των δυο κληρονομικών κτημάτων. Το πιστοποιητικό των κοινοτικών Αρχών δεν κατατέθηκε στο Δικαστήριο ούτε τεκμηριώθηκε με μαρτυρία η ορθότητα των διαπιστώσεων που παρείχε. Στην υπόθεση Abraham Hassidoff v. Paul Antoine Aristide Santi & Others* επισημαίνεται ότι τα πιστοποιητικά των κοινοτικών Αρχών παρόλο που μπορεί να αποτελέσουν μαρτυρία ως προς την κατοχή ακίνητης ιδιοκτησίας, το περιεχόμενό τους δεν είναι συμπερασματικό, εκτός εάν βασίζεται σε παραδε­κτή μαρτυρία, η οποία γίνεται δεκτή στη δίκη. Στην ίδια από­φαση επεξηγείται ότι κριτές των περιουσιακών δικαιωμάτων που αποτελούν το αντικείμενο της δίκης είναι τα δικαστήρια που αποφασίζουν με βάση το δίκαιο της απόδειξης. O τίτλος ιδιοκτησίας δεν παρέχει συμπερασματική μαρτυρία για τις συνθήκες απόκτησης της ακίνητης ιδιοκτησίας. Όταν δε τα γεγονότα που οδήγησαν στην έκδοσή του είναι γνωστά, όπως στην προκείμενη υπόθεση, και η αποδεικτική τους αξία αμφι­σβητείται, η σημασία τους συναρτάται με τη μαρτυρία που τα υποστηρίζει.

Παρά τη διαπίστωση του δικαστηρίου ότι μεταξύ συγκληρονόμων δεν υπάρχει αντίξοος ή εχθρική κατοχή (adverse possession), (Christofis Yianni Diplaros v. Photou Nicola*), γε­γονός που έθετε υπό αμφισβήτηση τις διεκδικήσεις της εφεσίβλητης για αντίξοη κατοχή, το δικαστήριο απέρριψε την αγωγή για ένα και μοναδικό λόγο· την εγγραφή του κτήμα­τος μετά την έγερση της αγωγής στο όνομα της εφεσίβλητης και την παράλειψη των εφεσειόντων να τροποποιήσουν την έκθεση απαίτησης. Το σκεπτικό του δικαστηρίου ως προς τους λόγους που επέβαλαν την απόρριψη της αγωγής περιέχεται στην πιο κάτω παράγραφο:

"Ως απεδείχθη εκ της μαρτυρίας εξεδόθησαν τίτλοι ήδη και δεν εζητήθη τροποποίησις της Εκθέσεως Απαιτήσεως όπως προστεθεί η απαίτησις διά ακύρωσιν των τίτλων ως παρανόμως εκδοθέντων όθεν το Δικαστήριον ευρίσκει ότι υπό τις περιστάσεις είναι υπόχρεον όπως απορρίψη την αγωγήν."

H εγγραφή του κτήματος στο όνομα της εφεσίβλητης άφησε αναλλοίωτο το πλαίσιο της αγωγής και τη δραστικότητα των θεραπειών που επιδιώκονται για την εξασφάλιση των διεκδικούμενων δικαιωμάτων. H πρώτη θεραπεία για την έκ- δοση δηλωτικής απόφασης (declaratory judgment) ότι οι εφεσείοντες δικαιούνται να εγγραφούν ως συνιδιοκτήτες του κτήματος κατά το ήμισυ, δεν έχασε ούτε τη σημασία, ούτε τη δραστικότητά της ως αποτέλεσμα της εγγραφής του κτήματος στο όνομα της εφεσίβλητης. H δεύτερη θεραπεία που απευθύ­νεται στο Διευθυντή του Κτηματολογίου για την εγγραφή του κτήματος κατά το ήμισυ στο όνομα των εφεσειόντων έπρεπε παρά την εγγραφή του κτήματος στο όνομα της εφεσίβλητης να εξεταστεί σε συνάρτηση και συσχετισμό με το προσωρινό διάταγμα που εκδόθηκε και το γεγονός ότι συντελέστηκε μετά την έγερση της αγωγής και προφανώς την ενημέρωση όλων των ενδιαφερομένων ότι ήταν ένα από τα επίδικα θέ­ματα της υπόθεσης. Κάτω από αυτές τις συνθήκες πιστεύουμε ότι το δικαστήριο δε στερείτο εξουσίας να αντιμετωπίσει το θέμα που δημιουργήθηκε και να αποκαταστήσει την εγκυρότητα της δικαστικής διαδικασίας.

Καταλήγουμε ότι δεν υπάρχει άλλη εκλογή παρά να δια­τάξουμε την επανεκδίκαση της υπόθεσης από άλλο Δικαστή. Αν οι διεκδικήσεις της εφεσίβλητης περιορίζονταν σε κληρο­νομικό δικαίωμα ενδεχομένως θα επιτρέπαμε την έφεση στο σύνολό της δηλώνοντας ότι οι εφεσείοντες δικαιούνται να εγ­γραφούν ως συνιδιοκτήτες στο ήμισυ του κτήματος. Όμως οι διεκδικήσεις της εφεσίβλητης επεκτείνονται και σε κατοχή μετά τη διανομή του κτήματος που μπορεί να θεμελιώσει εχ­θρική κατοχή μεταξύ συγκληρονόμων όπως αποφασίστηκε στην υπόθεση Ioannou & Others ν. Georghiou & Others** με βάση προηγούμενες αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστη­ρίου***.

H έφεση επιτρέπεται με έξοδα. Διατάσσουμε την επανεκδίκαση της υπόθεσης από άλλο μέλος του Επαρχιακού Δικα­στηρίου από εκείνο που εκδίκασε την υπόθεση. Τα έξοδα της δίκης ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου θα αποτελέσουν μέρος των εξόδων της δίκης και θα αποφασιστούν από το δι­καστήριο το οποίο θα επανεκδικάσει την υπόθεση.

Έφεση επιτρέπεται με έξοδα.

Διαταγή για επανεκδίκαση.