|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 4 ΑΑΔ 3360
23 Δεκεμβρίου, 1997
[ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
SECO LTD,
Αιτητές,
ν.
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΕΩΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ,
Καθ' ου η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 670/95)
Προσφορές — Κατακύρωση — Αιτιολογία — Η ανάγκη ειδικής αιτιολογήσεως της μη επιλογής της χαμηλότερης προσφοράς —- Συμβουλή εμπειρογνωμόνων κατά την αξιολόγηση των προσφορών — Αναιτιολόγητη η κατακύρωση στην κριθείσα περίπτωση.
Διοικητικό Δίκαιο — Διοικητική πράξη —Αιτιολογία —Αιτιολογία αποφάσεως συλλογικού οργάνου.
Η αιτήτρια εταιρεία προσέβαλε την κατακύρωση προσφοράς που αφορούσε προμήθεια εξοπλισμού εργοστασίου επεξεργασίας λυμάτων.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Ο μέχρι τέλους προβληματισμός του Συμβουλίου αναφορικά με την εγκυρότητα των προσφορών παρέμεινε μετέωρος. Το Συμβούλιο προχώρησε στη διεξαγωγή τελικής ψηφοφορίας προτού αποκρυσταλλωθεί θέση ως προς την εγκυρότητα της μιας ή της άλλης προσφοράς. Φαίνεται να συγκεράστηκε το ζήτημα της εγκυρότητας με το ζήτημα της επιλογής. Πάντως το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας δεν αποκαλύπτει οτιδήποτε σχετικά με τους λόγους της απόφασης. Από οποιαδήποτε άποψη. Ελλείπει παντελώς η αιτιολογία. Όταν μάλιστα χρειαζόταν ειδική αιτιολογία για το ότι δεν επιλέγηκε η χαμηλότερη προσφορά η οποία ήταν μάλιστα εκείνη που σύστησαν οι εμπειρογνώμονες. Καθώς υποδείχθηκε στην Μιχαήλ Αντωνίου v. A.H.K. (1993) 4 A.A.Δ. 764, (Πικής, Δ., όπως ήταν τότε):
"Η καταγραφή και μόνο των προτιμήσεων των μελών συλλογικού οργάνου, είτε εκδηλώνονται λεκτικά είτε με την ψήφο τους, δεν συνιστά αιτιολόγηση αλλά απλώς αποκάλυψη της απόφασής τους. Η αιτιολόγηση αποβλέπει στον προσδιορισμό των λόγων για τις επιλογές που γίνονται."
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Χρίστου ν. Δημοκρατίας (1989) 3 A.A.Δ. 2093,
K.M.C. Motors v. Republic (1985) 3 C.L.R. 1235,
Α. Trikomitis Ltd v. Republic (1986) 3 C.L.R. 262,
Αιμίλιος Έλληνας & Σία Λτδ ν. Δημοκρατίας (1990) 3 A.A.Δ. 181,
Αντωνίου ν. Α.Η.Κ. (1993) 4 Α.Α.Δ. 764.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης του Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λευκωσίας με την οποία κατακύρωσε την προσφορά για την πώληση και παράδοση ηλεκτρολογικού εξοπλισμού στο ενδιαφερόμενο μέρος αντί στους αιτητές.
Ν. Αβρααμίδης, για τους Αιτητές.
Κ. Αιμιλιανίδης, για το Καθ' ου η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.: Το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λευκωσίας προκήρυξε μειοδοτικό διαγωνισμό για την προς αυτό πώληση και παράδοση ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, ήτοι, ενός "Main L.V. Switchboard" και δύο πανομοιότυπων "Motor Control Centers" για το εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων στη Μια Μηλιά. Επρόκειτο για την "Προσφορά Αρ. 3/95".
Υπήρξαν πέντε προσφοροδότες, μερικοί από τους οποίους υπέβαλαν, εναλλακτικά, περισσότερες από μία προσφορές. Διαπιστώθηκαν, κατά τη μελέτη των προσφορών, ορισμένες παρεκκλίσεις από τους τεθέντες όρους. Καθώς φαίνεται, το Συμβούλιο προβληματίστηκε αναφορικά με το κατά πόσο οι παρεκκλίσεις ήταν ουσιώδεις, καθιστώντας άκυρες τις προσφορές, ή επουσιώδεις, ώστε να δικαιολογείται η αξιολόγηση τους. Επικράτησε η άποψη ότι η προσφορά που εμφάνιζε το μικρότερο πρόβλημα ήταν εκείνη του ενδιαφερομένου μέρους η οποία φαίνεται να θεωρήθηκε έγκυρη. Εν τέλει όμως έγινε δεκτό ότι και μία από τις προσφορές των αιτητών, η οποία ήταν και η χαμηλότερη όλων, θα μπορούσε επίσης να θεωρηθεί έγκυρη.
Προωθήθηκαν λοιπόν αυτές οι δύο για αξιολόγηση. Κατόπιν προεργασίας του ανώτερου τεχνικού ηλεκτρολογίας του Συμβουλίου, οι προσφορές στάληκαν σε εμπειρογνώμονες του Τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων και έπειτα σε Ισραηλινούς εμπειρογνώμονες. Υπήρξε σύγκλιση στο αποτέλεσμα. Θεωρήθηκαν ικανοποιητικές και οι δύο προσφορές. Ως εκ τούτου οι εμπειρογνώμονες συμβούλευσαν αποδοχή της χαμηλότερης, ήτοι, εκείνης των αιτητών, ύψους £37.130,40 έναντι εκείνης του ενδιαφερομένου μέρους, ύψους £48.723,12. Οι Ισραηλινοί πρόσθεσαν ωστόσο την εισήγηση όπως, πριν από την κατακύρωση, ζητηθεί από τους αιτητές η υποβολή λεπτομερέστερων σχεδίων σχετικά με κάποιες πτυχές.
Η Επιτροπή Προσφορών του Συμβουλίου συζήτησε το αποτέλεσμα της αξιολόγησης σε συνεδρία στις 13 Απριλίου 1995. Δεν κατέστη δυνατό να καταλήξει σε συγκεκριμένη εισήγηση. Εν συνεχεία, του θέματος επιλήφθηκε το Συμβούλιο το οποίο συνεδρίασε αργότερα κατά την ίδια ημερομηνία. Καθώς φαίνεται από το πρακτικό της συνεδρίασης του Συμβουλίου, τον κύριο λόγο είχε η πρόεδρος της Επιτροπής Προσφορών, η οποία εξέθεσε τα σχετικά στοιχεία και την μέχρι τότε αντίκρυση του θέματος με ιδιαίτερη έμφαση στις δικές της απόψεις. Εξήγησε ότι η ιδία είχε από την αρχή επιφυλάξεις αναφορικά με τις δυνατότητες της εξ Ελλάδος κατασκευάστριας εταιρείας του εξοπλισμού που θα προμήθευαν οι αιτητές. Και ότι η αβεβαιότητα της αναφορικά με το πώς θα έπρεπε να αποτιμηθούν αυτές οι επιφυλάξεις μετατράπηκε σε σαφή τοποθέτηση ότι, ως θέμα τάξης, δεν θα έπρεπε να γίνει δεκτή η προσφορά των αιτητών διότι, παρόλον που ικανοποιούσε τις προδιαγραφές, ήταν εντούτοις, όπως υποβλήθηκε, ασαφής. Η εικόνα θα καταστεί νομίζω ευκρινέστερη με την παράθεση του εξής αποσπάσματος εκ των όσων ανέφερε:
'Το γεγονός ότι οι Σύμβουλοι μας του Ισραήλ, νοιώθουν την ανάγκη παρόλον που δεν είναι μέσα στις προδιαγραφές κάτι τέτοιο να μας συμβουλεύσουν να ζητήσουμε επιπρόσθετα σχέδια, επιπρόσθετες πληροφορίες, detailed layout and dimensions των υλικών τα οποία θα προμηθευτούμε, εμένα αυτό με κάνει επιφυλακτική. Φάνηκε ότι τουλάχιστον από τις απαντήσεις που πήραμε από τον τεχνικό ηλεκτρολογίας ότι δεν υπάρχει γνώση για την εταιρεία που κατασκευάζει αυτά τα switchboards την ελληνική, δεν ξέρουμε τί εμπειρίες έχει και τί επίπεδο εργασίας έχει αυτή η εταιρεία και αντιλαμβάνεσθε είναι μια εταιρεία στην οποία δεν έχουμε άμεσο έλεγχο. Δεν είναι στην Κύπρο. Μιλούμε για την προμήθεια ενός υλικού που αν έρθει και δεν ικανοποιεί τις προδιαγραφές μας δεν θα έχουμε το χρόνο για να κάνουμε αλλαγές, το χρονοδιάγραμμα μας είναι πάρα πολύ πιεστικό. Αυτή ήταν η πρώτη μου αντίδραση, η πρώτη επιφυλακτικότητα, την οποία οι Λ.Κ.9.000 κάπου την εμπαλανσάραν. Δεν ήμουν τόσο σίγουρη αν γι αυτή την ανησυχία έπρεπε να πληρώσουμε Λ.Κ. 10.000 παραπάνω. Στην πορεία όμως σήμερα της συζήτησης φάνηκε ότι όταν η ηλεκτρομηχανολογική υπηρεσία ζήτησε από τον πρώτο προσφοροδότη περισσότερες πληροφορίες, τότε είναι που ο προσφοροδότης συγκεκριμενοποίησε το μοντέλο των υλικών τα οποία θα χρησιμοποιούσε στην προσφορά του. Κατ' εμένα αυτό αυτόματα δημιουργεί θέμα τάξης. Σημαίνει ότι στην προσφορά του υπήρχε ασάφεια η οποία του επέτρεπε στην πορεία, όταν πλέον ανοιχθήκαν οι προσφορές, είχε υπόψη του ότι ήταν ο χαμηλότερος, να χειρισθεί το θέμα των μοντέλων που θα χρησιμοποιούσε ανάλογα με το τί τον συνέφερεν. Εάν για παράδειγμα, θα πω για τα switch, που είναι φθηνό μεν υλικό αλλά υπάρχουν δέκα διαφορετικών ποιοτήτων και τιμών switch, τα οποία όλα ικανοποιούν τις προδιαγραφές μας, δεν μπαίνει θέμα απόρριψης της προσφοράς λόγω τεχνικών προδιαγραφών. Όλα ικανοποιούν τις προδιαγραφές, αλλά η ποιότητα του ενός από το δέκατο, έχει μεγάλη διαφορά. Αυτόματα ο προσφοροδότης από τη στιγμή που ξέρει ότι παίρνει την προσφορά γιατί είναι ο πιο φθηνός μπορεί να παίξει με την ποιότητα ανάλογα με το πώς τον βολεύει. Για μένα αυτή η ασάφεια δίνει πλεονέκτημα στον προσφοροδότη, ουσιαστικά ναί, του δίνει την ευχέρεια να διαφοροποιηθεί από το τί υπέβαλε αρχικά. Για μένα σαν θέμα τάξης αυτή η προσφορά δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή."
Στο πρακτικό εν συνεχεία αναφέρεται συνοπτικά ότι ακολούθησε ανταλλαγή απόψεων και εξειδικεύεται ότι η συζήτηση επεκτάθηκε και στο κατά πόσο οι δύο εν λόγω προσφορές ήταν ή όχι έγκυρες. Λεπτομέρειες αυτής της συζήτησης δεν αποκαλύπτονται. Το πρακτικό καταλήγει απότομα με τα εξής:
"Αφού ολοκληρώθηκε η συζήτηση ο Πρόεδρος έθεσε το θέμα σε ψηφοφορία.
Υπέρ της κατακύρωσης της χαμηλότερης προσφοράς της Εταιρείας SECO ψήφισαν 8 (οκτώ) Μέλη υπέρ, 10 (δέκα) Μέλη εναντίο και υπήρξαν 4 (τέσσερις) αποχές.
Υπέρ της κατακύρωσης της προσφοράς της Εταιρείας Ι & G Electrical Services, ψήφισαν 12 (δώδεκα) Μέλη υπέρ, 2 (δύο) εναντίο και υπήρξαν 6 (έξι) αποχές.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Εν όψει του πιο πάνω αποτελέσματος ο Πρόεδρος ανέφερε ότι η προσφορά για την προμήθεια ενός L.V. Switchboard και δύο πανομοιότυπων motor control centres για το εργοστάσιο επεξεργασίας των λυμάτων στη Μια Μηλιά, κατακυρώνεται στην εταιρεία Ι & G Electrical Services."
Παρατηρώ κατ' αρχάς ότι ο μέχρι τέλους προβληματισμός του Συμβουλίου αναφορικά με την εγκυρότητα των προσφορών παρέμεινε μετέωρος. Το Συμβούλιο προχώρησε στη διεξαγωγή τελικής ψηφοφορίας προτού αποκρυσταλλωθεί θέση ως προς την εγκυρότητα της μιας ή της άλλης προσφοράς. Φαίνεται να συγκεράστηκε το ζήτημα της εγκυρότητας με το ζήτημα της επιλογής. Πάντως το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας δεν αποκαλύπτει ο,τιδήποτε σχετικά με τους λόγους της απόφασης. Από οποιαδήποτε άποψη. Ελλείπει παντελώς η αιτιολογία. Όταν μάλιστα χρειαζόταν ειδική αιτιολογία για το ότι δεν επιλέγηκε η χαμηλότερη προσφορά - βλ. Χαρίκλεια Χρίστου ν. Δημοκρατίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 2093 και Σ.τ.Ε. 1216/54 - η οποία ήταν μάλιστα εκείνη που σύστησαν οι εμπειρογνώμονες: βλ. K.M.C. Motors v. Republic (1985) 3 C.L.R. 1235 στη σελ. 1256, Α. Trikomitis Ltd v. Republic (1986) 3 C.L.R. 262 στη σελ. 266. και Αιμίλιος Έλληνας & Σία Λτδ ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 181. Καθώς υποδείχθηκε στην Μιχαήλ Αντωνίου ν. Α.Η.Κ. (1993) 4 Α.Α.Δ. 764, (Πικής, Δ., όπως ήταν τότε):
"Η καταγραφή και μόνο των προτιμήσεων των μελών συλλογικού οργάνου, είτε εκδηλώνονται λεκτικά είτε με την ψήφο τους, δεν συνιστά αιτιολόγηση αλλά απλώς αποκάλυψη της απόφασης τους. Η αιτιολόγηση αποβλέπει στον προσδιορισμό των λόγων για τις επιλογές που γίνονται."
Ο συνήγορος του Συμβουλίου εισηγήθηκε ότι η "ανάλυση του θέματος από την πρόεδρο της Επιτροπής Προσφορών..αποτελούσε ουσιαστικά την ειδική αιτιολογία την οποία υιοθέτησε η πλειοψηφία των μελών του Συμβουλίου .... για την κατακύρωση της Προσφοράς στο Ενδιαφερόμενο μέρος". Δεν μπορώ να συμφωνήσω. Η πρόεδρος της Επιτροπής Προσφορών εξέφρασε εν προκειμένω τις δικές της απόψεις και είναι εντελώς άγνωστο αν, και σε ποιο βαθμό, τις συμμερίζονταν και άλλοι.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται βάσει του Άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.