|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2015:D85
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
(ΑΙΤΗΣΗ ΑΡ. 1/2014)
Αναφορικά με τα Άρθρα 83.2 και 113.2 του Συντάγματος.
9 Φεβρουαρίου, 2015
[ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π., ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, ΝΑΘΑΝΑΗΛ, ΠΑΝΑΓΗ, ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΛΙΑΤΣΟΣ, ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, ΓΙΑΣΕΜΗΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ/στές]
ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΓΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΣΗ ΤΗΣ ΑΣΥΛΙΑΣ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΓΙΑ ΣΚΟΠΟΥΣ ΣΥΛΛΗΨΗΣ ΚΑΙ/Ή ΔΙΩΞΗΣ ΚΑΙ/Ή ΦΥΛΑΚΙΣΗΣ.
ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ,
Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΙΑΓΓΕΛΕΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΑΙΤΕΙΤΑΙ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΓΙΑ ΣΚΟΠΟΥΣ ΑΝΑΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ/Ή ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ/Ή ΣΥΛΛΗΨΗΣ ΚΑΙ/Ή ΔΙΩΞΗΣ ΚΑΙ/Ή ΦΥΛΑΚΙΣΗΣ ΚΑΙ/Ή ΟΠΟΙΑΣΔΗΠΟΤΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΞ ΑΥΤΩΝ, ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΠΑΦΟΥ κ. ΦΕΙΔΙΑ ΣΑΡΙΚΑ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ/Ή ΔΙΑΠΡΑΞΗ ΤΩΝ ΑΔΙΚΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΑΡΘΡΑ 100, 100Β, 101, 102, 105, 126, 255, 262, 267, 300, 302, 371 ΤΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ, ΚΕΦ. 154, ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 4 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ (ΚΥΡΩΤΙΚΟΥ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 2000 (Ν 23(ΙΙΙ) ΤΟΥ 2000) (ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΑΡΘΡΟ 4 ΠΟΙΝΙΚΟΠΟΙΕΙ ΤΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΑΡΘΡΑ 2, 3, 7 ΚΑΙ 8 ΤΗΣ ΕΝ ΛΟΓΩ ΣΥΜΒΑΣΗΣ), ΣΤΑ ΑΡΘΡΑ 2 ΚΑΙ 3 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΘΕΜΙΤΗΣ ΚΤΗΣΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΟΥ ΟΦΕΛΟΥΣ ΑΠΟ ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΟΥΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 2004 (Ν 51(Ι)/2004), ΣΤΑ ΑΡΘΡΑ 3, 4 ΚΑΙ 5 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΣΥΓΚΑΛΥΨΗΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΕΥΣΗΣ ΕΣΟΔΩΝ ΑΠΟ ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 1996 (Ν 61(Ι)/1996) ΟΠΩΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΣΟΔΩΝ ΑΠΟ ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2007 (Ν 188(Ι)/2007) ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 3 ΚΑΙ 4 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ ΝΟΜΟΥ, ΚΕΦ. 161 ΚΑΘΟΤΙ ΤΟΥΤΟ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΤΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ.
_____________________
Κ. Κληρίδης, Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας με Ε. Κλεόπα (κα.), Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, Δ. Λυσάνδρου, Δικηγόρο της Δημοκρατίας Α΄, και Θ. Πιπερή (κα.), Δικηγόρο της Δημοκρατίας, για τον Αιτητή.
Χρ. Τριανταφυλλίδης με Δ. Παυλίδη, για τον Καθ΄ ου η αίτηση.
______________________
Η απόφαση του Δικαστηρίου δεν είναι ομόφωνη ως προς την έκταση της άρσης της ασυλίας. Η απόφαση της πλειοψηφίας θα δοθεί από τον Πρόεδρο Μ.Μ. Νικολάτο και με αυτή συμφωνούν οι Δικαστές Ερωτοκρίτου, Ναθαναήλ, Χριστοδούλου, Σταματίου, Οικονόμου και Ψαρά-Μιλτιάδου. Την απόφαση της μειοψηφίας θα δώσει ο Δικαστής Παρπαρίνος και με αυτή συμφωνούν οι Δικαστές Παναγή, Λιάτσος και Γιασεμής.
______________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π.: Με την αίτηση αυτή ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας αιτείται την άδεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου για την άρση της ασυλίας, για σκοπούς ανάκρισης και/ή έρευνας και/ή σύλληψης και/ή δίωξης και/ή φυλάκισης και/ή οποιασδήποτε ενέργειες εξ αυτών, του Εντίμου Βουλευτή Πάφου κ. Φειδία Σαρίκα, αναφορικά με τη διάπραξη αδικημάτων που βασίζονται σε διάφορα άρθρα του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, στο Άρθρο 4 του περί της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Ποινικοποίηση της Διαφθοράς (Κυρωτικού) Νόμου του 2000 (Ν.23(ΙΙΙ)/2000), στα Άρθρα 2 και 3 του περί Αθέμιτης Κτίσης Περιουσιακού Οφέλους από Αξιωματούχους και Λειτουργούς του Δημοσίου, Νόμου του 2004, Ν. 51(Ι)/2004, στα Άρθρα 3, 4 και 5 του περί Συγκάλυψης, Έρευνας και Δήμευσης Εσόδων από Ορισμένες Εγκληματικές Πράξεις Νόμου του 1996, Ν. 61(Ι)/1996, ο οποίος αντικαταστάθηκε από τον Ν. 188(Ι)/2007 και στις διατάξεις των Άρθρων 3 και 4 του περί Πρόληψης της Διαφθοράς Νόμου, Κεφ. 161.
Η αίτηση βασίζεται στις διατάξεις των Άρθρων 83.2 και 113.2 του Συντάγματος και στις συμφυείς εξουσίες του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Τα γεγονότα, επί των οποίων στηρίζεται, εκτίθενται σε συνημμένη ένορκη δήλωση του κ. Ιωάννη Γεωργίου, Βοηθού Αστυνομικού Διευθυντή Επιχειρήσεων του Τμήματος Γ στο Αρχηγείο Αστυνομίας, ημερομηνίας 23/12/2014.
Στην ένορκη δήλωση του κ. Γεωργίου, η οποία είναι πολυσέλιδη, αναγράφεται, μεταξύ άλλων, ότι υπάρχει μαρτυρία, σύμφωνα με την οποία, ο Βουλευτής κ. Σαρίκας, κατά τη διάρκεια που διετέλεσε Δήμαρχος Πάφου, χρηματιζόταν από διάφορα άτομα και εταιρείες για να δείξει εύνοια σε αυτές, αναφορικά με συμβόλαια που θα αναλάμβαναν, και τα οποία σχετίζονταν με το ΣΑΠΑ (Συμβούλιο Αποχετεύσεων Πάφου).
Συγκεκριμένες αναφορές στον κ. Σαρίκα γίνονται, κυρίως, στις σελίδες 15-20, 26 και 27 της ενόρκου δηλώσεως του κ.Γεωργίου. Όλες οι αναφορές αφορούν σε ισχυρισμούς εκ μέρους εμπλεκομένων προσώπων, σύμφωνα με τους οποίους, ο κ. Σαρίκας ζητούσε και/ή δεχόταν χρήματα, ώστε να συναινέσει και/ή να βοηθήσει στην κατακύρωση διαφόρων συμβολαίων σε συγκεκριμένες εταιρείες και/ή άτομα. Σύμφωνα με την ίδια μαρτυρία, για το σκοπό αυτό διατηρούσε και τραπεζικό λογαριασμό στην Ελλάδα, στον οποίο κατατέθηκαν συγκεκριμένα ποσά, τα οποία ελάμβανε. Είναι ανάγκη, λέγει ο κ. Γεωργίου, να ανακριθεί ο κ. Σαρίκας αναφορικά με την κατ΄ ισχυρισμό, εμπλοκή του στα προαναφερόμενα αδικήματα.
Η μαρτυρία αφορά στη χρονική περίοδο 2000 - 2006.
Τα αδικήματα, όμως, για τα οποία ζητείται η άρση της ασυλίας του Βουλευτή, με σκοπό να διερευνηθούν, και στη συνέχεια να καταχωρηθούν τυχόν ποινικές διώξεις εναντίον του, είναι αδικήματα διαφθοράς και ενέχουν στοιχεία ανεντιμότητας και ηθικής αισχρότητας, για τα οποία, σε περίπτωση καταδίκης του, η Βουλευτική του έδρα θα κενωθεί, κατά το Άρθρο 71(γ) του Συντάγματος.
Σύμφωνα με την υφιστάμενη Νομολογία, κατά την άσκηση της διακριτικής εξουσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, σύμφωνα με το Άρθρον 83 του Συντάγματος, σε υποθέσεις όπως την παρούσα, το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψιν, μεταξύ άλλων, τη φύση των αδικημάτων, τα οποία καταλογίζονται στο Βουλευτή, και εις περίπτωση που αυτά περιλαμβάνουν στοιχεία ανεντιμότητας και ηθικής αισχρότητας, όπως στην προκείμενη περίπτωση, λαμβάνεται υπόψιν ότι, εις περίπτωση καταδίκης, η Βουλευτική έδρα θα κενωθεί.
Συνυπολογίζονται, επίσης, η σοβαρότητα των αδικημάτων που καταλογίζονται στο Βουλευτή, οι συνθήκες υπό τις οποίες, κατ΄ ισχυρισμόν, διαπράχθηκαν, καθώς και το κατά πόσον τα αδικήματα έχουν οποιαδήποτε σχέση με την εκτέλεση των καθηκόντων του ως Βουλευτή ή έχουν οποιονδήποτε πολιτικόν κίνητρο (Δέστε: In re Georghiou (1983) 2 CLR, σελ. 1).
Στην προκείμενη περίπτωση, τα αδικήματα που καταλογίζονται στο Βουλευτή κ. Σαρίκα, ουδεμία σχέση έχουν με την εκτέλεση των καθηκόντων του ως Βουλευτή, εφόσον αφορούν σε περίοδο προγενέστερη της εκλογής του ως Βουλευτή. Ενέχουν, όπως ήδη αναφέραμε, στοιχεία ανεντιμότητας και ηθικής αισχρότητας, οπότε, εις περίπτωση καταδίκης του, η Βουλευτική έδρα θα κενωθεί· και είναι σοβαρά αδικήματα, για τα οποία προβλέπονται, ως ανώτατες ποινές, αυτές της πολυετούς φυλάκισης.
Δεν υπάρχει οποιοσδήποτε ισχυρισμός για πολιτικόν κίνητρο στην παρούσα αίτηση και υπόθεση, γενικότερα.
Αιτήσεις, όμως, αυτής της φύσεως δεν εγκρίνονται αυτόματα, έστω και αν δεν καταχωρηθεί ένσταση, όπως στην προκείμενη περίπτωση.
Εκείνο που καλείται το Δικαστήριο να κρίνει είναι το κατά πόσον στη βάση του, ενώπιον του, τεθέντος υλικού, η αίτηση φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, να ερείδηται επί του νόμου και των γεγονότων, υπό την έννοιαν του ότι δεν είναι αυθαίρετη. Δεν χρειάζεται όμως να αποδειχθεί, εκ πρώτης όψεως, υπόθεση, ούτε και εναπόκειται στο παρόν δικαστήριο να εξετάσει την επάρκεια και την ποιότητα του μαρτυρικού υλικού, σ΄ αυτό το στάδιο.
Καταρχάς τονίζουμε το αυτονόητο, ότι δηλαδή ισχύει το τεκμήριο της αθωότητας και στην παρούσα υπόθεση, όπως και σε κάθε άλλη.
Είναι αρκετό να πούμε ότι, στην προκείμενη περίπτωση, η αίτηση δεν φαίνεται αυθαίρετη, αλλά φαίνεται να βασίζεται στο νόμο και να υποστηρίζεται από τα, κατ΄ ισχυρισμό, γεγονότα.
Οι επιταγές του δημοσίου συμφέροντος είναι καίριας σημασίας, σε τέτοιες αιτήσεις. Στην προκείμενη περίπτωση, είναι προς το δημόσιο συμφέρον η παροχή της ζητούμενης άδειας, εφόσον αυτό εξυπηρετεί το γενικό δημόσιο συμφέρον που απαιτεί ότι, άτομα εμπλεκόμενα σε ποινικά αδικήματα, πρέπει να εκδικάζονται, το συντομότερο δυνατό. Εξυπηρετείται επίσης και το ειδικό δημόσιο συμφέρον της υπόθεσης αυτής, το οποίο απαιτεί ότι, Μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων χάνουν την έδρα τους, αν εμπλέκονται στη διάπραξη τέτοιων αδικημάτων (ανεντιμότητας και ηθικής αισχρότητας) που τους στερούν το δικαίωμα να είναι βουλευτές (Δέστε: την απόφαση του τότε Προέδρου Τριανταφυλλίδη στην υπόθεση In re Georghiou (ανωτέρω)).
Η ασυλία η οποία κατοχυρώνεται από το Άρθρο 83 του Συντάγματος, δεν μπορεί να λειτουργεί κατά τρόπο που να εξουδετερώνει τις πρόνοιες του Άρθρου 71(γ) του Συντάγματος για κένωση βουλευτικής έδρας, εις περίπτωση που ο Βουλευτής καταδικάζεται για αδίκημα που ενέχει ανεντιμότητα και ηθική αισχρότητα.
Ο Γενικός Εισαγγελέας εισηγήθηκε τη λήψη της άδειας για την άρση της ασυλίας για όλους τους σκοπούς της εξέτασης της υπόθεσης του εντίμου Βουλευτή, ήτοι, με σκοπό την ανάκριση και/ή έρευνα και/ή σύλληψη και/ή δίωξη και/ή φυλάκιση και/ή οποιανδήποτε ενέργεια εξ αυτών. Βάσισε το αίτημα στα όσα λέχθηκαν από τον Τριανταφυλλίδη, Π., στην έτερη υπόθεση Georghiou v. Republic (1984) 2 CLR 65. Αντίθετα ο συνήγορος του καθ΄ ου η αίτηση κ. Χρ. Τριανταφυλλίδης ζήτησε από το Ανώτατο Δικαστήριο να εγκρίνει την αίτηση του Γενικού Εισαγγελέα μόνο για τον περιορισμένο σκοπό της ανάκρισης.
Ο Τριανταφυλλίδης, Π., στη σελ. 103 της Georghiou v. Republic (ανωτέρω) διαχώρισε στην ουσία τη θέση του από την απόφαση της πλειοψηφίας που δόθηκε από τον Πική, Δ., συμφωνούντος και του Λώρη, Δ., σχολιάζοντας ότι ενώ η άδεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου μπορεί να δοθεί στην κατάλληλη περίπτωση με αναφορά σε συγκεκριμένα στάδια του «prosecution», («δίωξις»), δεν συμφώνησε ότι αυτό μπορεί να είναι ο κανόνας. Ανάλογα με το υλικό που τίθεται ενώπιον του Δικαστηρίου όταν επιδιώκεται η άδεια για δίωξη εν τη εννοία του Άρθρου 83.2 του Συντάγματος, η άδεια αυτή μπορεί να δοθεί κατά συνταγματικό τρόπο ώστε να καλύπτει όλα τα επάλληλα στάδια από τη λήψη ανακριτικής κατάθεσης μέχρι τη δίκη, χωρίς να χρειάζεται ενδιάμεσα να λαμβάνεται κάθε φορά η άδεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Ο Πικής, Δ., στη σελ. 83, διατύπωσε την άποψη ότι η άδεια του Δικαστηρίου κατά την πρόθεση του συνταγματικού νομοθέτη χρειάζεται για κάθε διάβημα που απευθύνεται εναντίον ενός μέλους της Βουλής των Αντιπροσώπων. Και αυτό από την άποψη ότι το «prosecution» στο Άρθρο 83.2 περιλαμβάνει μια σύνθετη διαδικασία που δεν περιορίζεται από την έννοια της δίωξης κάτω από τον περί Ποινικής Δικονομίας Νόμο, Κεφ. 155.
Έχοντας εξετάσει το ζήτημα, θεωρούμε ορθό και δίκαιο να εγκρίνουμε το αίτημα του Γενικού Εισαγγελέα κατά τρόπο που να μην χρειάζεται, ανάλογα με την πρόοδο της εξέτασης της υπόθεσης εναντίον του εντίμου Βουλευτή, η προηγούμενη άδεια του Δικαστηρίου για κάθε στάδιο που θα καταστεί αναγκαίο στην πορεία των πραγμάτων. Το Άρθρο 83.2 δεν επιτρέπει άνευ της αδείας του Ανωτάτου Δικαστηρίου τη δίωξη, σύλληψη ή φυλάκιση του Βουλευτή, προνοώντας έτσι για όλα τα στάδια της δίκης που ενδεχομένως να αρχίσει εναντίον ενός Βουλευτή. Είναι πρόδηλο ότι εφόσον τα γεγονότα παραμένουν τα ίδια και από την εξέταση αυτών των γεγονότων καθίσταται αναγκαία η ανάκριση του μέλους της Βουλής των Αντιπροσώπων, η οποία ανάκριση δυνατόν να οδηγήσει στα επόμενα στάδια μιας ποινικής δίωξης, η άδεια που δίδεται από το Ανώτατο Δικαστήριο περιλαμβάνει, εκ των προτέρων, όλα τα αναγκαία στάδια.
Κατά συνέπεια και υπό την παραπάνω έννοια, εγκρίνεται η αίτηση και αίρεται η ασυλία του έντιμου Βουλευτή κ. Σαρίκα ως οι πρόνοιες του Άρθρου 83.2 του Συντάγματος, τηρουμένων των υπολοίπων σχετικών διατάξεων του Συντάγματος.
Μ.Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π.
Γ. ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.
ΣΤ. ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.
Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.
Κ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.
Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
Τ. ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.
/ΕΑΠ.