|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2010) 3 ΑΑΔ 61
2 Μαρτίου, 2010
[ΑΡΤΕΜΗΣ, Π., ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ,
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ/στές]
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΠΑΡΑΠΑΝΟΥ,
Εφεσείουσα,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΣ,
Εφεσιβλήτων.
(Aναθεωρητική Έφεση Αρ. 115/2007)
Συνταγματικό Δίκαιο ― Η υποχρέωση επιστροφής απαλλοτριωθέντος σύμφωνα με το Άρθρο 23.5 του Συντάγματος ― Οι κατά την νομολογία προϋποθέσεις επιστροφής δεν συνέτρεχαν στην κριθείσα περίπτωση, παρά το γεγονός ότι την απαλλοτρίωση δεν ακολούθησε οποιαδήποτε άλλη ενέργεια.
Αναγκαστική Απαλλοτρίωση ― Φύση και λειτουργία ― Δεν συνιστά αθέμιτο πλουτισμό της διοίκησης σε βάρος των πολιτών.
Η εφεσείουσα ζήτησε την ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης, με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή της κατά της άρνησης επιστροφής σε αυτήν κτημάτων της που είχαν στο παρελθόν απαλλοτριωθεί.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση, αποφάσισε ότι:
Το θέμα της επιστροφής κτημάτων που απαλλοτριώθηκαν έχει ρυθμιστεί από την υπόθεση Ζήνων Ευθυμιάδης Εστέιτς Λτδ ν. Δημοκρατίας (2006) 3 Α.Α.Δ. 166.
Ο σκοπός της απαλλοτρίωσης εν προκειμένω, η καλύτερη, δηλαδή, προστασία, διαχείριση, συντήρηση και ανάπτυξη του δάσους επιτυγχάνεται με μόνη την απαλλοτρίωση. Από το φάκελο της διοίκησης προκύπτει ότι η θέση της διοίκησης αυτή έχει πλήρες αντίκρισμα και συνεπώς δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του Άρθρου 23.5 του Συντάγματος.
Όταν απαλλοτριώνεται κάποιο τεμάχιο η διοίκηση δεν νομιμοποιεί αθέμιτο πλουτισμό εις βάρος των πολιτών. Η προστασία της ιδιωτικής περιουσίας αποτελεί συνταγματική επιταγή και η διοίκηση μπορεί να απαλλοτριώνει ακίνητη περιουσία μόνο στις περιπτώσεις που ρητά αναφέρονται στο Σύνταγμα. Σε κάθε όμως περίπτωση η απαλλοτρίωση δεν μπορεί να θεωρείται ότι συνιστά αθέμιτο πλουτισμό της διοίκησης εις βάρος του ιδιοκτήτη της απαλλοτριωθείσας περιουσίας. Εκτός του ότι για τα συγκεκριμένα τεμάχια που απαλλοτριώνονται η διοίκηση καταβάλλει την αποδεδειγμένα δίκαιη αξία του τεμαχίου κατά το χρόνο της απαλλοτρίωσης, η απαλλοτρίωση γίνεται πάντα προς εξυπηρέτηση σκοπού δημόσιας ωφέλειας.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
Ζήνων Ευθυμιάδης Εστέιτς Λτδ ν. Δημοκρατίας (2006) 3 Α.Α.Δ. 166.
Έφεση.
Έφεση από την εφεσείουσα εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου (Χατζηχαμπής, Δ.), (Υπόθεση Aρ. 890/06), ημερ. 20/6/07.
Στ. Δ. Δρυμιώτης μαζί με Παναγίδη, για την Εφεσείουσα.
Κυρ. Σταυρινός, Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Π.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα απαγγείλει ο Δικαστής Νικολαΐδης.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Το 2006 η αιτήτρια ζήτησε την επιστροφή κτημάτων ιδιοκτησίας της, στον Άγιο Θεόδωρο Σολέας που είχαν απαλλοτριωθεί μαζί με άλλα κτήματα ως αναγκαία για την καλύτερη συντήρηση, διατήρηση, προστασία, διαχείριση και ανάπτυξη του δάσους Αδελφοί. Η απάντηση της διοίκησης ήταν απορριπτική γιατί με την απαλλοτρίωση και ενσωμάτωση των τεμαχίων ο σκοπός της απαλλοτρίωσης επιτυγχάνεται απόλυτα χωρίς να χρειάζεται η διεξαγωγή οποιασδήποτε εργασίας στα απαλλοτριωθέντα κτήματα. Την πιο πάνω απόφαση η εφεσείουσα προσέβαλε με προσφυγή η οποία όμως απορρίφθηκε.
Με την παρούσα έφεση η εφεσείουσα υποστηρίζει ότι εσφαλμένα αποφασίστηκε από το πρωτόδικο δικαστήριο ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης επιτεύχθηκε απλά και μόνο με την απαλλοτρίωση. Περαιτέρω, ισχυρίζεται ότι το δικαστήριο δεν αξιολόγησε ορθά ή καθόλου τον ισχυρισμό της ότι με την απαλλοτρίωση της περιουσίας της η διοίκηση ουσιαστικά νομιμοποιεί τον αθέμιτο πλουτισμό εις βάρος της.
Το θέμα της επιστροφής κτημάτων που απαλλοτριώθηκαν έχει ρυθμιστεί από την υπόθεση Ζήνων Ευθυμιάδης Εστέιτς Λτδ ν. Δημοκρατίας (2006) 3 Α.Α.Δ. 166, όταν κρίθηκε ότι το βάρος που βαρύνει τον πρώην ιδιοκτήτη δεν συνίσταται στην απόδειξη ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης έχει καταστεί ανέφικτος και έχει εγκαταλειφθεί, αλλά ότι η διοίκηση δεν έχει προβεί στις ενέργειες εκείνες που αναλόγως της περίπτωσης θα θεωρούνταν ευλόγως αναγκαίες προς υλοποίηση του έργου.
Στην παρούσα υπόθεση οι εφεσίβλητοι παραδέχονται ότι δεν έχουν προβεί σε οποιανδήποτε ενέργεια στα απαλλοτριωθέντα ακίνητα αφού, όπως αναφέρουν και στην απορριπτική τους απάντηση προς την εφεσείουσα, ο σκοπός της καλύτερης συντήρησης και ανάπτυξης του δάσους και η καλύτερη διαχείριση και προστασία του εξυπηρετούνται απλώς και μόνο με την απαλλοτρίωση, χωρίς να απαιτούνται οποιεσδήποτε περαιτέρω ενέργειες.
Τα κτήματα της εφεσείουσας που απαλλοτριώθηκαν βρίσκονται στις παρυφές του δάσους Αδελφοί και συνορεύουν με αυτό, άνκαι όπως λέχθηκε από το δικηγόρο της, παρεμβάλλεται μεταξύ του δάσους και του ακινήτου, δρόμος.
Θα συμφωνήσουμε με τη διοίκηση, αλλά και με το πρωτόδικο δικαστήριο, ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης, η καλύτερη, δηλαδή, προστασία, διαχείριση, συντήρηση και ανάπτυξη του δάσους επιτυγχάνεται με μόνη την απαλλοτρίωση. Η κατοχή από τη διοίκηση των συγκεκριμένων τεμαχίων τα οποία άπτονται ουσιαστικά του δάσους, από μόνη της πράγματι εκπληροί τους σκοπούς της απαλλοτρίωσης, αφού όπως είναι προφανές και δεν χρειάζεται περαιτέρω εξήγηση γι΄ αυτό, αποτρέπονται έτσι ενδεχόμενοι κίνδυνοι που ελλοχεύουν λόγω της γειτνίασης του δάσους με ανθρώπινες δραστηριότητες. Συμφωνούμε με τη διαπίστωση ότι από το φάκελο της διοίκησης προκύπτει ότι η θέση της διοίκησης αυτή έχει πλήρες αντίκρισμα και συνεπώς δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του Άρθρου 23.5 του Συντάγματος.
Τα επιχειρήματα της εφεσείουσας ότι ο τρόπος με τον οποίο ενήργησε η διοίκηση συνιστά υπέρβαση και κατάχρηση εξουσίας δεν υποστηρίζονται στην ουσία. Επαναλαμβάνεται απλώς το επιχείρημα ότι σε ουδεμία ενέργεια δεν προέβη η διοίκηση όσον αφορά την απαλλοτριωθείσα περιουσία. Εν όψει της εντελώς αστήρικτης αναφοράς δεν έχουμε άλλη εκλογή από του να απορρίψουμε το σχετικό ισχυρισμό.
Τέλος, όπως είδαμε και προηγουμένως, η εφεσείουσα υποστηρίζει ότι λανθασμένα δεν αξιολογήθηκε ο ισχυρισμός της ότι με την απαλλοτρίωση η διοίκηση νομιμοποιεί τον αθέμιτο πλουτισμό εις βάρος της. Και πάλι κατά την ανάπτυξη του επιχειρήματός της η εφεσείουσα καταφεύγει στα ίδια επιχειρήματα για το γεγονός ότι η περιουσία της απλώς απαλλοτριώθηκε. Όπως είδαμε πιο πάνω κάτι τέτοιο δεν βοηθά την όλη υπόθεσή της. Όμως θα θέλαμε να σχολιάσουμε ότι δεν συμφωνούμε ότι όταν απαλλοτριώνεται κάποιο τεμάχιο η διοίκηση νομιμοποιεί αθέμιτο πλουτισμό εις βάρος των πολιτών. Η προστασία της ιδιωτικής περιουσίας αποτελεί συνταγματική επιταγή και η διοίκηση μπορεί να απαλλοτριώνει ακίνητη περιουσία μόνο στις περιπτώσεις που ρητά αναφέρονται στο Σύνταγμα. Σε κάθε όμως περίπτωση η απαλλοτρίωση δεν μπορεί να θεωρείται ότι συνιστά αθέμιτο πλουτισμό της διοίκησης εις βάρος του ιδιοκτήτη της απαλλοτριωθείσας περιουσίας. Εκτός του ότι για τα συγκεκριμένα τεμάχια που απαλλοτριώνονται η διοίκηση καταβάλλει την αποδεδειγμένα δίκαιη αξία του τεμαχίου κατά το χρόνο της απαλλοτρίωσης, η απαλλοτρίωση γίνεται πάντα προς εξυπηρέτηση σκοπού δημόσιας ωφέλειας.
Η έφεση απορρίπτεται, με €1.800 έξοδα εναντίον της εφεσείουσας.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.