|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2023:B66
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 10/2023
23 Φεβρουαρίου, 2023
[Τ. Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ,
ΣΤ. ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ, Δ/στές]
M. B.,
Εφεσείοντας,
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
Εφεσίβλητη
― ― ― ― ―
Ν. Δημητρίου, για Νίκος & Χριστόφορος Δημητρίου ΔΕΠΕ, για τον Εφεσείοντα.
Λ. Σίγαρ (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για την Εφεσίβλητη.
Εφεσείων παρών.
______________
Τ. Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει η Δικαστής Στ. Χατζηγιάννη.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ, Δ.: Ο Εφεσείων αντιμετωπίζει ενώπιον του Μόνιμου Κακουργιοδικείου Λεμεσού, 14 κατηγορίες οι οποίες αφορούν τα αδικήματα του βιασμού, της κοινής επίθεσης, της απειλής, της άσκησης ψυχολογικής βίας και σεξουαλικής παρενόχλησης.
Οι κατηγορίες απαγγέλθηκαν στον Εφεσείοντα στις 11.1.2023, ο οποίος δεν παραδέχθηκε ενοχή και η υπόθεση ορίστηκε για ακρόαση στις 30.3.2023.
Με τον ορισμό της υπόθεσης για ακρόαση, ο εκπρόσωπος της Κατηγορούσας Αρχής υπέβαλε αίτημα για κράτηση του Εφεσείοντα μέχρι τη δίκη του, στη βάση του ότι διαφαινόταν κίνδυνος φυγοδικίας, ως και κίνδυνος διάπραξης άλλων αδικημάτων και επηρεασμού μαρτύρων, αίτημα που προσέκρουσε σε ένσταση του Εφεσείοντα.
Συναφώς, ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα, αν και δεν αμφισβήτησε τη σοβαρότητα των αδικημάτων που ο Εφεσείων αντιμετωπίζει, εντούτοις, ισχυρίστηκε ότι με βάση το μαρτυρικό υλικό, το οποίο χαρακτήρισε ως νεφελώδες, η πλάστιγγα γέρνει υπέρ της αθώωσης του Εφεσείοντα και εξαντλείται η πιθανότητα καταδίκης του. Εισηγήθηκε, περαιτέρω, ότι δεν υπάρχει κίνδυνος φυγοδικίας διότι ο Εφεσείων μετέβηκε αυτόβουλα στο ΤΑΕ Λεμεσού, μετά από ενημέρωση που έτυχε από συγκάτοικο του ότι τον αναζητά η Αστυνομία, όπου και συνελήφθη στις 31.10.2022. Πρόσθεσε ότι ο Εφεσείων είναι λευκού ποινικού μητρώου, βρίσκεται στην Κύπρο από το 2006, είναι προσωπικός μασέρ και διατηρεί επιχείρηση εμπορίας συμπληρωμάτων διατροφής. Ασπάστηκε τον Χριστιανισμό και διαμένει στην Κύπρο με το καθεστώς μέλους πολίτη της Ε.Ε. που δεν είναι υπήκοος - μέλος της Ε.Ε. Αντιμετωπίζει υπεργλυκαιμία και είναι πατέρας ενός ανήλικου παιδιού ηλικίας 13 ετών που διαμένει με τη μητέρα του, τους οποίους και συντηρεί. Οι αρχές της Συρίας τον καταζητούν διότι δεν εκπλήρωσε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις και αναζητείται από τις αρχές της Τουρκίας, αλλά και του Ψευδοκράτους, προκειμένου να εκδοθεί στη Συρία, μέσω Τουρκίας.
Οι πιο πάνω θέσεις δεν έγιναν αποδεκτές από το Κακουργιοδικείο, το οποίο έκρινε πως ικανοποιούνταν τα τρία αντικειμενικά κριτήρια που καθορίζονται από τη νομολογία - σοβαρότητα των αδικημάτων, πιθανότητα καταδίκης και ενδεχόμενο επιβολής αυστηρής και σοβαρής ποινής - και πως ο Εφεσείων, ο οποίος είναι Σύριος, δεν παρουσιάζει τέτοιους ισχυρούς δεσμούς με την Κύπρο, ούτε και οι προσωπικές, οικογενειακές και επαγγελματικές του περιστάσεις είναι τέτοιες, που να εξαλείφουν τον κίνδυνο φυγοδικίας.
Περαιτέρω, το Κακουργιοδικείο έκρινε ότι η συστηματική και συνεχής παραβατική συμπεριφορά του Εφεσείοντα προς την παραπονούμενη (Μ9), αλλά και η σεξουαλική παρενόχληση της αδελφής της (Μ3), καταδεικνύουν ροπή προς το έγκλημα και στοιχειοθετούν κατ΄ επέκταση την πιθανότητα διάπραξης άλλων αδικημάτων. Τέλος, έκρινε ότι ο κίνδυνος επηρεασμού μαρτύρων προέκυπτε σαφώς από το μαρτυρικό υλικό και συγκεκριμένα, τόσο από την κατάθεση της Μ9, όσο και από την κατάθεση της δικηγόρου της, ημερ. 4.11.2022.
Ο Εφεσείων θεωρεί εσφαλμένη την πρωτόδικη κρίση, την οποία προσβάλλει με την παρούσα, με 4 λόγους Έφεσης. Με τον 1ο λόγο Έφεσης εισηγείται ότι το Κακουργιοδικείο εσφαλμένα υιοθέτησε ως δεδικασμένο την απόφαση του παραπέμψαντος Δικαστηρίου για κράτηση του Εφεσείοντα. Με τον 2ο λόγο Έφεσης προσβάλλει ως εσφαλμένη την προσέγγιση του Κακουργιοδικείου ως προς τη θεώρηση του μαρτυρικού υλικού και συνακόλουθα την πιθανότητα καταδίκης, ενώ με τον 3ο λόγο Έφεσης εισηγείται ότι, κατά παρέκκλιση της νομολογίας, το Κακουργιοδικείο προέβηκε σε αξιολόγηση μαρτυρίας και εξήγαγε συμπεράσματα ως προς την καταδίκη του Εφεσείοντα, την πιθανότητα επηρεασμού της παραπονούμενης και διάπραξης νέων αδικημάτων. Τέλος, με τον 4ο λόγο Έφεσης προσβάλλεται ως εσφαλμένη η παράλειψη του Κακουργιοδικείου να εξετάσει σε πρώτο στάδιο, τους όρους που είχε προτείνει ο Εφεσείων, προκειμένου να αφεθεί ελεύθερος.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα, προώθησε τους λόγους Έφεσης, στη βάση των ιδίων επιχειρημάτων που ανέπτυξε και πρωτόδικα.
Αντίθετη βεβαίως είναι η θέση της ευπαίδευτης συνηγόρου της Εφεσίβλητης, η οποία υποστήριξε την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης, υποδεικνύοντας ότι το Κακουργιοδικείο στάθμισε με τον ορθό δικαστικό τρόπο τα αναγνωρισμένα από τη νομολογία αντικειμενικά και υποκειμενικά κριτήρια και το διάταγμα κράτησης του Εφεσείοντα ήταν υπό τις περιστάσεις προϊόν ορθής άσκησης της διακριτικής του ευχέρειας.
Υπενθυμίζουμε ότι η κράτηση ενός υποδίκου μέχρι τη δίκη ή η επιβολή όρων για σκοπούς εξασφάλισης της παρουσίας του στο Δικαστήριο, εμπίπτει στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου με αφετηρία, βεβαίως, την ατομική ελευθερία και ότι η κράτηση αποτελεί μέτρο κατ΄ εξαίρεση (βλ. Σιακαλλή ν. Δημοκρατίας (1997) 2 Α.Α.Δ. 130, 134). Επέμβαση του Εφετείου χωρεί αν διαπιστωθεί ότι αυτή η εξουσία δεν ασκήθηκε κατά τρόπο δικαστικό, είτε διότι εμφιλοχώρησαν εξωγενή στοιχεία, είτε γιατί παραγνωρίστηκαν κριτήρια που καθορίστηκαν από τη νομολογία ως προαπαιτούμενα (βλ. Dydi v. Δημοκρατίας, Ποινική Έφεση Αρ. 103/2020 [σχ. με 104/2020], ημερ. 3/9/2020 και Γεωργίου ν. Αστυνομίας, Ποινική Έφεση Αρ. 131/2021, ημερ. 1/9/2021). Στην Κωνσταντινίδης ν. Δημοκρατίας (1997) 2 Α.Α.Δ. 109 λέχθηκε ότι «το Εφετείο δεν επεμβαίνει στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας που παρέχεται στα πρωτόδικα Δικαστήρια εκτός για πολύ σοβαρούς λόγους και σε εξαιρετικές περιπτώσεις». (βλ. επίσης Μαυρομιχάλης ν. Αστυνομίας (2014) 2 Α.Α.Δ 256, ECLI:CY:AD:2014:B251 και Suleyman v. Αστυνομίας, Ποιν. Έφ. 120/20, 11.8.20, ECLI:CY:AD:2020:B286).
Εξετάσαμε την πρωτόδικη απόφαση και την εκατέρωθεν επιχειρηματολογία κατά ή υπέρ της ορθότητας της πρωτόδικης απόφασης.
Στα πλαίσια της εξέτασης του 1ου λόγου Έφεσης, σημειώνουμε ότι ο Εφεσείων είχε παραπεμφθεί σε δίκη ενώπιον του Κακουργιοδικείου, με απόφαση του παραπέμποντος Δικαστηρίου, ημερ. 10.11.2022, το οποίο διέταξε την κράτηση του. Διευκρινίζεται ότι κατά τη διαδικασία ενώπιον του παραπέμποντος Δικαστηρίου, η Κατηγορούσα Αρχή είχε ζητήσει την κράτηση του Εφεσείοντα, για τους ίδιους λόγους που είχε προβάλει εκ των υστέρων και ενώπιον του Κακουργιοδικείου. Ο Εφεσείων εφεσίβαλε την απόφαση του παραπέμποντος Δικαστηρίου με την Έφεση αρ. 251/22, την οποία καταχώρισε από μόνος του χωρίς τη συνδρομή δικηγόρου και η οποία στις 29.11.2022 απορρίφθηκε, διότι αυτός είχε αρνηθεί να εισέλθει στο όχημα μεταφοράς κρατουμένων για να παρουσιαστεί ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Συνακόλουθα, ενώπιον του Κακουργιοδικείου, ο ευπαίδευτος εκπρόσωπος της Κατηγορούσας Αρχής εισηγήθηκε ότι υπάρχει δεδικασμένο και η Υπεράσπιση κωλύεται να προβάλει εκ νέου τις ίδιες θέσεις που προέβαλε ενώπιον του παραπέμποντος Δικαστηρίου, θέση που αντικρούστηκε από τον ευπαίδευτο συνήγορο του Εφεσείοντα.
Υπενθυμίζουμε ότι η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου έχει καταδείξει ότι μετά από την πρώτη διαταγή του Δικαστηρίου για κράτηση, το Δικαστήριο εξετάζει το θέμα της περαιτέρω κράτησης, όχι εξ΄ υπαρχής, αλλά μόνο με αναφορά σε οποιαδήποτε νέα δεδομένα ήθελαν προκύψει και τα οποία ενδεχομένως να διαφοροποιούν την κρίση του επί του θέματος της κράτησης και όχι με αναφορά σε δεδομένα τα οποία υφίσταντο ευθύς εξαρχής (βλ. Δημητρίου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2013) 2 Α.Α.Δ. 146, Μαυρομιχάλης κ.ά. ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 165/20 και 166/20, ημερ. 22.10.2020 και S.M. ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 75/21, ημερ. 6.7.2021, ECLI:CY:AD:2021:B299). Το ακόλουθο απόσπασμα από την υπόθεση Μαυρομιχάλης ν. Δημοκρατίας (ανωτέρω), είναι σχετικό:
«Η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου έχει καταδείξει, όσον αφορά την πιο πάνω πτυχή, ότι, εκκρεμούσης της δίκης, η εξέταση ενστάσεως σε επαναλαμβανόμενο αίτημα κράτησης κατηγορουμένου προσώπου διενεργείται με αφετηρία το τελευταίο διαφοροποιητικό γεγονός, εάν υπάρχει τέτοιο. Διαπιστώνεται, έτσι, εφόσον περί τούτου πρόκειται, το περιεχόμενο της νέας μαρτυρίας που έχει, στο μεταξύ, προκύψει και η τυχόν επίδρασή της στην ήδη υπάρχουσα μαρτυρία της κατηγορούσας αρχής, ως προς την πιθανότητα καταδίκης του κατηγορουμένου. Άλλως πως, δε δικαιολογείται η εξέταση, εκ νέου, του πλαισίου, νομικού ή και πραγματικού, εντός του οποίου έχει εκδοθεί προηγούμενο διάταγμα κράτησης, της θέσης αυτής οριζομένης από το δόγμα του δεδικασμένου. Η σχετική νομολογία επιβεβαιώθηκε, πολύ πρόσφατα, στην J. Kalfat κ.ά. ν. Δημοκρατίας, Ποινικές Εφέσεις Αρ. 125/2020 και 126/2020, 8.10.2020. Στην προκειμένη περίπτωση, αναμφίβολα, η απόφαση της πλειοψηφίας στις υποθέσεις Dydi κ.ά. ν. Δημοκρατίας, καθιέρωσε τέτοιο δεδικασμένο, ήτοι αναφορικά με την ένδειξη της πιθανότητας καταδίκης, στη βάση της μαρτυρίας της Κατηγορούσας αρχής που υπήρχε στις 30.6.2020.»
Το Κακουργιοδικείο, με αναφορά στην πιο πάνω νομολογία, έκρινε ότι με την απόρριψη της Έφεσης με αρ. 251/22, η απόφαση του παραπέμποντος Δικαστηρίου, ημερ. 10.11.2022, είχε τελεσιδικήσει και ότι προς αναθεώρηση της απόφασης για την κράτησή του, ο Εφεσείων μπορούσε να επικαλεστεί πλέον μόνο νέα δεδομένα, τα οποία διαφοροποιούσαν τις περιστάσεις επί των οποίων βασίστηκε η εν λόγω απόφαση. Προς τούτο εξέτασε τα όσα είχε θέσει ενώπιον του ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα, ισχυριζόμενος ότι επρόκειτο για νέα δεδομένα που διαφοροποιούσαν τα όσα είχαν τεθεί ενώπιον του παραπέμποντος Δικαστηρίου. Κρίνουμε ότι ορθά το Κακουργιοδικείο κατέληξε, πως τέτοια νέα δεδομένα δεν είχαν τεθεί ενώπιον του. Το ακόλουθο απόσπασμα από την πρωτόδικη απόφαση είναι σχετικό:
«Αυτό όμως που διαπιστώνουμε είναι ότι δεν υπάρχει οποιαδήποτε διαφοροποίηση στα όσα τέθηκαν ενώπιον μας σε σχέση με τα δεδομένα που τέθηκαν ενώπιον του παραπέμποντος Δικαστηρίου ή οτιδήποτε που δεν ήταν τότε σε γνώση του κατηγορουμένου σε σχέση με τις προσωπικές του περιστάσεις και την σχέση που διατηρούσε με τη Μ.9.
Ειδικότερα ως προς το Τεκμήριο Γ, αυτό αποτελεί φωτογραφικό υλικό και συνομιλίες μεταξύ του κατηγορουμένου και της Μ.9 που ανάγεται σε χρόνο πριν από τη σύλληψη του κατηγορουμένου και κατ΄ επέκταση πριν τη διαδικασία ενώπιον του παραπέμποντος Δικαστηρίου. Δεν διαφεύγει βεβαίως της προσοχής μας ότι η πλευρά της Υπεράσπισης επικαλέστηκε το εν λόγω τεκμήριο στη βάση του ότι αυτό εξασφαλίστηκε μετά τη διαδικασία ενώπιον του παραπέμποντος Δικαστηρίου. Ήταν όμως εις γνώση του κατηγορούμενου ότι τα δεδομένα αυτά βρίσκονταν εντός του κινητού τηλεφώνου και κατ΄ επέκταση θα μπορούσαν, έστω ως ισχυρισμοί, να τεθούν ενώπιον του παραπέμποντος Δικαστηρίου. Κάτι τέτοιο όμως δεν προκύπτει να έχει γίνει, με βάση το περιεχόμενο της απόφασης του παραπέμποντος Δικαστηρίου ημερομηνίας 10/11/2022. Το γεγονός δε ότι την υπόθεση χειρίζεται στο στάδιο αυτό άλλος δικηγόρος από αυτόν που εμφανίσθηκε κατά την παραπομπή δεν διαφοροποιεί τα πράγματα και δεν μεταβάλλει το γεγονός ότι τα ως άνω ήταν εις γνώση του κατηγορούμενου και θα μπορούσαν να προβληθούν κατά την διαδικασία ενώπιον του παραπέμποντος Δικαστηρίου. Με άλλα λόγια το ότι επικαλείται αυτά σε αυτό το στάδιο ενώπιον μας ο νυν δικηγόρος του κατηγορούμενου δεν μεταβάλλει το γεγονός ότι δεν αποτελούν νέα δεδομένα.
Τα ίδια ισχύουν κατ΄ αναλογία και για τα όσα υποστήριξε ο κ. Δημητρίου για να αντικρούσει την θέση της Κατηγορούσας Αρχής ότι υπάρχει ο κίνδυνος φυγοδικίας του κατηγορουμένου. Συγκεκριμένα, ο κ. Δημητρίου εισηγήθηκε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος φυγοδικίας, επειδή ο κατηγορούμενος συνελήφθη στο ΤΑΕ Λεμεσού (βλ. οπισθογράφηση επί του εντάλματος σύλληψης - Τεκμήριο Α), μετά που ειδοποιήθηκε σχετικά από τον συγκάτοικο του και μετέβηκε αυτοβούλως στον αστυνομικό σταθμό. Όμως, το εν λόγω ένταλμα σύλληψης και η εκτέλεση του καθώς και η συγκατάθεση για έρευνα στην οικία του κατηγορούμενου, υπήρχαν ήδη ενώπιον του παραπέμποντος Δικαστηρίου αφού περιλαμβάνονταν στο μαρτυρικό υλικό που κατατέθηκε τότε ως Τεκμήριο 2 και βρίσκεται στο φάκελο του Δικαστηρίου.
Ως προς τον λόγο μη εμφάνισης του κατηγορουμένου ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις 29/11/2022 για να υποστηρίξει την έφεση που καταχώρησε, με την οποία αμφισβήτησε την ορθότητα της απόφασης του παραπέμποντος Δικαστηρίου ημερομηνίας 10/11/2022, επισημαίνουμε τα ακόλουθα:
Από το πρακτικό ημερομηνίας 29/11/2022 (Τεκμήριο Χ), προκύπτει ότι ο κατηγορούμενος στις 29/11/2022 αρνήθηκε να εισέλθει στο όχημα μεταφοράς κρατουμένων για να μεταβεί στο Ανώτατο Δικαστήριο. Στη βάση αυτής της άρνησης του να μεταβεί στο Ανώτατο Δικαστήριο και να υποστηρίξει την έφεση που καταχώρησε, το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την εν λόγω έφεση.
Η πλευρά της Υπεράσπισης ενώπιον μας υποστήριξε ότι ο λόγος άρνησης του κατηγορουμένου να εισέλθει στο όχημα μεταφοράς κρατουμένων, είναι ότι πάσχει από κλειστοφοβία και αυτός είναι ο λόγος που ο κατηγορούμενος, μετά από επιστολή της δικηγόρου του ημερομηνίας 4/1/2023, ζήτησε όπως μεταφερθεί ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου στις 11/1/2023 με άλλο όχημα, επιβατικού τύπου, όπως και έγινε και επιβεβαιώνεται από τον εκπρόσωπο της Κατηγορούσας Αρχής. Αυτά όμως τα δεδομένα, ήτοι ότι ο κατηγορούμενος είναι κλειστοφοβικός, δεν τέθηκαν ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις 29/11/2022. Περαιτέρω δεν τέθηκε οτιδήποτε ενώπιον μας που να δείχνει ότι ο κατηγορούμενος δεν είχε τη δυνατότητα να ζητήσει να εκπροσωπηθεί από δικηγόρο ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου ώστε είτε να ζητήσει αναβολή είτε να χειριστεί την υπόθεση στην απουσία του.»
Παρά την πιο πάνω κατάληξη του περί ανυπαρξίας νέων δεδομένων, το Κακουργιοδικείο εξέτασε και επί της ουσίας το αίτημα που είχε τεθεί ενώπιον του για την κράτηση του Εφεσείοντος, κατά τρόπο, ωστόσο, ανεπίτρεπτο και αντίθετο με την πιο πάνω νομολογία και το δόγμα του δεδικασμένου, το οποίο καθιστούσε αδικαιολόγητη την εκ νέου εξέταση του νομικού και πραγματικού πλαισίου εντός του οποίου είχε εκδοθεί το Διάταγμα κράτησης από το παραπέμπον Δικαστήριο.
Για όλα τα πιο πάνω, η Έφεση απορρίπτεται ως αβάσιμη.
Τ. Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.
ΣΤ. ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ, Δ.
/ΣΓεωργίου