|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2022:A36
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ. 231/2020)
1 Φεβρουαρίου, 2022
[ΛΙΑΤΣΟΣ, ΓΙΑΣΕΜΗΣ, ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ,
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, ΣΑΝΤΗΣ, Δ/στές]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964 (Ν.33/1964)
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ 2018
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΗΣ ΧΧΧ KORETSKA, AΠΟ ΤΗ ΛΕΜΕΣΟ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗΣ ΣΤΙΣ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ ΗΜΕΡ. 18/06/2020, ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΗΑBEAS CORPUS
KAI
ANAΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ Ν95/70 ΚΑΙ Ν97/70 ΠΕΡΙ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΦΥΓΟΔΙΚΩΝ
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ, Η ΟΠΟΙΑ ΠΑΡΑΝΟΜΑ ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΥΠΟ ΚΡΑΤΗΣΗ ΤΗΝ ΑΙΤΗΤΡΙΑ ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 11 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 5 ΤΗΣ Ε.Σ.Δ.Α.
Αίτηση ημ. 28.6.21 για Προσαγωγή Μαρτυρίας Ενώπιον του Εφετείου
Ρ. Βραχίμης, για την Αιτήτρια/Εφεσείουσα.
Π. Βαρνάβα, για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για την Καθ' ης η Αίτηση/Εφεσίβλητη.
Η κ. XXXXX Νικογκόσοβα ορκίζεται ότι θα μεταφράζει πιστώς και αληθινώς
από την Ελληνική στην Ρωσική και αντιστρόφως όσον καλύτερα μπορεί.
......
ΛΙΑΤΣΟΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει
ο Δικαστής Σάντης.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣΑΝΤΗΣ, Δ.: Εκκρεμούσης της ως άνω έφεσης, η Αιτήτρια/Εφεσείουσα («η Αιτήτρια») - με επίκληση το Άρθρο 25(3) του Περί Δικαστηρίων Νόμου 14/60 («ο Ν.14/60») - υπέβαλε την υπό κρίση διά κλήσεως αίτηση ημερομηνίας 28.6.21 («η Αίτηση»), ζητώντας (κατά το αιτητικό Α) «. Απόφαση και/ή Διάταγμα και/ή Διαταγή του Ανωτάτου Δικαστηρίου που να επιτρέπει και να αποδεχθεί κατ' έφεση περαιτέρω αποδεικτικά μέσα και/ή την προσαγωγή μαρτυρίας από την . Κορέτσκα για γεγονότα που είναι σχετικά με την υπό εξέταση Έφεση ή όπως άλλως το Ανώτατο Δικαστήριο ήθελε ορίσει και να επιφυλάξει την απόφαση μέχρις ότου ακουστεί η περαιτέρω αυτή μαρτυρία .» (η περικοπή είναι αυτούσια ως και οι υπόλοιπες που έπονται).
Προτού προχωρήσουμε στην ουσία της Αίτησης, παραθέτουμε αδρομερώς το μέχρι σήμερα διαδικαστικό ιστορικό της υπόθεσης.
Αυτό θα βοηθήσει στην καλύτερη δικονομική αντίληψη όσων ακολουθούν.
Την 18.6.20 το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού στο πλαίσιο της Αίτησης Έκδοσης Φυγόδικου 3/19 («η Αίτηση Φυγοδίκου»), εξέδωσε διάταγμα κράτησης της καθ' ης η αίτηση (Αιτήτριας) προς τον σκοπό έκδοσης της στις Ουκρανικές Αρχές. Την 29.6.20 η Αιτήτρια καταχώρισε στο Ανώτατο Δικαστήριο την Αίτηση 71/20 για Έκδοση Εντάλματος Habeas Corpus («η Αίτηση Habeas Corpus»). Την 31.7.20, το Ανώτατο Δικαστήριο, υπό την πρωτοβάθμια δικαιοδοσία του, εξέδωσε απόφαση διά της οποίας απέρριψε την Αίτηση Habeas Corpus, την δε 13.8.20 η Αιτήτρια καταχώρισε την παρούσα έφεση κατά της απόφασης εκείνης.
Όσα κατά την Αιτήτρια δομούν την Αίτηση (και καλούν σε τελεσφόρηση της), εμφαίνονται σε συνημμένη στην Αίτηση ένορκη δήλωση στην οποία ορκίζεται ο σύζυγος της Αιτήτριας («η ένορκη δήλωση»). Εκεί, περιγράφεται (ανάμεσα σε άλλα) - με παραπομπή σε πληθώρα τεκμήριων και συνημμένων παραρτημάτων - πως:
«.................................
11. Μετά την απόφαση για έκδοση της συζύγου μου και κατά τη διάρκεια της παραμονής της στις κεντρικές φυλακές έδειξε ενδιαφέρον για την υπόθεση της Ουκρανή δικηγόρο που προασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα η οποία διερεύνησε την υπόθεση που οδήγησε στην έρευνα και κατηγορία εναντίον της συζύγου μου στην Ουκρανία. Η δικηγόρος αυτή αντιλήφθηκε ένα ουσιαστικό πραγματικό και νομικό γεγονός: Ότι οι κατηγορίες εναντίον της συζύγου μου έχουν παραποιηθεί.
12. Ως εκ τούτου λάβαμε διάφορα έγγραφα από την δικηγόρο αυτή η οποία έπρεπε να παρακάμψει διάφορα προβλήματα απόκρυψης στοιχείων που οδήγησαν στην παραποίηση των στοιχείων και των κατηγοριών. Επισυνάπτω τα έγγραφα αυτά ως Τεκμήριο Α.
13. Έχω ενημερωθεί από τον δικηγόρο της συζύγου μου ότι η εξουσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου να ακούσει νέα μαρτυρία σχετική με την υπόθεση έχει συμπληρωματικό χαρακτήρα και περιορίζεται σε εκ πρώτης όψεως αξιόπιστη μαρτυρία που αποκαλύπτεται μετά την ολοκλήρωση της πρωτόδικης διαδικασίας και δεν ήταν διαθέσιμη κατά την ακρόαση, αλλά δεν μπορούσε να εντοπισθεί παρά τη λήψη κάθε λογικού μέτρου από την σύζυγο μου.
14. Όμως η μαρτυρία που επιχειρείται να παρουσιαστεί, εάν επιτραπεί κάτι τέτοιο, πιθανόν να επηρέαζε σημαντικά το αποτέλεσμα της πρωτόδικης διαδικασίας.
15. Τα γεγονότα που δεν ήταν διαθέσιμα κατά την δίκη είναι τα ακόλουθα:
16. Πρώτον: Όλες οι χρηματοοικονομικές απαιτήσεις που προκύπτουν από την αστυνομική έρευνα για το συνολικό ποσό των 817.617.212,50 γριβνών που αναφέρονται στην κατηγορία δεν συμπίπτουν στην πραγματικότητα με το ποσό του καταλόγου των πραγματικών χρηματοοικονομικών απαιτήσεων. Είναι διαφορετικοί. Μπορείτε να δείτε τα πραγματικά ποσά και το τελικό τους σύνολο στο Τεκμήριο 1 το οποίο επισυνάπτω στην παρούσα. Όλες οι συναλλαγές του τεκμηρίου 1 μπορούν να υποστηριχθούν και να τεκμηριωθούν ούτως ώστε να γίνει επιβεβαίωση των ποσών. Το ποσό που χρεώνεται δεν ταιριάζει με το ποσό που πληρώθηκε πραγματικά. Αυτό δείχνει την αμέλεια της έρευνας και την κακή πίστη των εισαγγελικών αρχών της Ουκρανίας.
17. Δεύτερον: Η απάτη που ισχυρίζεται το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα της Ουκρανίας στην επιστολή ημερ. 01/31/2020 Νο.19 / 2-23448-17 (τεκμήριο 12 πρωτόδικα) που στάλθηκε μετά από το αίτημα της Κυπριακής Δημοκρατίας για να παρασχεθούν λεπτομέρειες έχει πολλές αντιφάσεις.
.................................
18. Τρίτον: Το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα της Ουκρανίας ισχυρίζεται ότι οι παράνομες ενέργειες της συζύγου μου συνίστανται στην αποκόμιση οφέλους από την ασθένεια του εντολέα της ο οποίος πείστηκε να της δώσει ένα εκτεταμένο πληρεξούσιο έγγραφο και εξουσία. Όμως εάν κανείς προσέξει το ίδιο το πληρεξούσιο θα αντιληφθεί πως αυτό δόθηκε για τρία χρόνια, οπότε ο Dashkevich σχεδίασε μακροπρόθεσμα για τις εξουσίες που θα είχε η σύζυγος μου. Το πληρεξούσιο περιέχει ειδικά δεδομένα σχετικά με το διαζύγιο του Dashkevich και παρέχεται προσωπικά από αυτόν, πράγμα που αποδεικνύει σαφώς ότι αυτές οι πληροφορίες στο πληρεξούσιο υποδεικνύονται σκόπιμα και από λογικό πρόσωπο που είχε σώας τας φρένας. Το πληρεξούσιο έγγραφο θεωρείται επίσημο έγγραφο στην Ουκρανία και υπογράφεται και πιστοποιείται επίσημα.
................................
19. Τέταρτον: Το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα ισχυρίζεται ότι η σύζυγος μου γνώριζε για τη σοβαρή κατάσταση του Dashkevich και ότι η κατάσταση της υγείας του ήταν απίθανο να βελτιωθεί, αλλά το Δικαστήριο πρέπει να δώσει προσοχή στο γεγονός ότι το πληρεξούσιο εκτελέστηκε πριν από την ασθένεια του Dashkevich.
.................................
20. Πέμπτον: Η σύζυγος μου γνώριζε σαφώς και συνειδητά ότι τα μέλη της οικογένειας του εντολέα της δεν είχαν πρόσβαση στον λογαριασμό του στην National Credit Bank, καθώς η ίδια η διοίκηση της τράπεζας της παρείχε, σύμφωνα με τις εξουσίες της, πρόσβαση στο ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης λογαριασμού και σε γραπτά μηνύματα (SMS).
..................................................................................................................
21. Έκτον: Η αστυνομία και οι Εισαγγελικές Αρχές ισχυρίζονται ότι η σύζυγος μου κρυβόταν από τους ανακριτές. Αλλά η σύζυγος μου είναι δημόσιο πρόσωπο, ιδιοκτήτης ενός του ομίλου εταιρειών στον οποίο ανήκουν οι εταιρίες Dom Index, Capital Invest Group, Ashuye Group και άλλες. Είναι δημοσιογράφος και εκδότης και συμμορφωμένη πλήρως με τις φορολογικές της υποχρεώσεις έναντι των Ουκρανικών Αρχών. Οι εταιρείες της είχαν γραφεία με ουσιαστικές λειτουργίες, στα οποία εργαζόταν προσωπικό, δικηγόροι, λογιστές, όπου η ίδια εργαζόταν και ήταν ενεργή και μπορούσε πάντα να ανταποκρίνεται σε τυχόν αιτήματα ή κλήσεις από υπηρεσίες επιβολής του νόμου. Ακόμα και κατά τη διάρκεια ταξιδιού ή ασθένειας της συζύγου μου, υπήρχαν πάντα εξουσιοδοτημένοι αντιπρόσωποι της στα γραφεία. Θα προσθέσω επίσης ότι υπήρξαν πολλές επίσημες εκκλήσεις από τη σύζυγο μου προς τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου κατά την περίοδο 2013 - 2015, και επιβεβαιώνω για άλλη μια φορά ότι όχι μόνον δεν κρυβόταν από την έρευνα, αλλά αλληλεπιδρούσε ενεργά με τις αρχές.
22. Έβδομον: Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, γίνεται προφανές ότι τα γεγονότα έχουν παραποιηθεί από τα ερευνητικά όργανα και την Εισαγγελία της Ουκρανίας. Η ποινική δίωξη φαίνεται να αποτελεί κατάχρηση εξουσίας και παραβίαση των Ουκρανικών νόμων αλλά και του συστήματος δικαιοσύνης της Ουκρανίας, το οποίο καταδεικνύει ότι η δίωξη είναι άδικη δίωξη και έγινε για πολιτικούς λόγους δεδομένης της ταυτότητας του Dashkevich και της ταυτότητας του τελικού αγοραστή του σπιτιού.
................................
23. Σε σχέση με τα παραπάνω γεγονότα που δεν χρησιμοποιήθηκαν πρωτόδικα από τον δικηγόρο της συζύγου μου, και σε σχέση με το πρόσφατα αποκαλυφθέν ουσιώδες γεγονός ότι ο η εισαγγελία δεν εξέτασε το καθεστώς του κληρονόμου, λόγω του ότι δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία στις ανακριτικές αρχές, πράγμα που προκαλεί ζημιά και κατάχρηση των δικαιωμάτων της συζύγου μου, ζητώ ευσεβάστως από το. Ανώτατο Δικαστήριο να μην επιτρέψει την έκδοση της συζύγου μου στην Ουκρανία.
................................».
Η Εφεσίβλητη/Καθ' ης η αίτηση («η Καθ' ης η Αίτηση») ενίσταται στην Αίτηση. Ισχυρίζεται, μέσα σε άλλα, πως τούτη δεν μπορεί να γίνει δεκτή καθότι ουδέν προαπαιτούμενο συντρέχει, και αυτό κυρίως γιατί η προτασσόμενη ως νέα μαρτυρία («η νέα μαρτυρία») «. θα μπορούσε να επιχειρείτο να προσαχθεί στα πλαίσια της διαδικασίας έκδοσης της Αιτήτριας/Εφεσείουσας ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού ή ακόμη και στο πλαίσιο εξέτασης της αίτησης για την έκδοση Habeas Corpus και κατά την άσκηση της εκεί δικαιοδοσίας του πρωτόδικου δικαστηρίου . εάν η Αιτήτρια/Εφεσείουσα επεδείκνυε εύλογη επιμέλεια».
Διεξήλθαμε όσα τέθηκαν ενώπιον μας, στην πλήρη τους μορφή, μελετώντας με τη δέουσα προσοχή και τις επιμελείς αγορεύσεις των ευπαίδευτων δικηγόρων.
Δυο λόγια πρώτα για τις εφαρμοζόμενες αρχές.
Αντί άλλης αναφοράς, επιλέγουμε την υπόμνηση όσων λέχθηκαν από την Ολομέλεια στην Αναφορικά με την Αίτηση του Sergueyevich, Π.Ε. 55/20, ημ. 5.4.21, όπου υπογραμμίστηκαν και τα εξής:
«.................................
H εξουσία που προβλέπεται στο Άρθρο 25(3), Ν.14/60 ασκείται, κατά εμπεδωμένη νομολογία, σε εξαιρετικές περιπτώσεις (βλ. κατ' αναλογίαν, Ιωάννου και Άλλων ν Σοφιανός, ΠΕ 155/15, ημ. 25.2.21), ECLI:CY:AD:2021:A55. Αντί άλλης επί τούτω εντρύφησης, αρκούμαστε να παραθέσουμε και τα όσα μεστώς αναφέρθηκαν από την Πενταμελή Ολομέλεια στην Αναφορικά με την Αίτηση της Apanasik, ΠΕ 295/16, ημ. 6.12.17, ECLI:CY:AD:2017:A443 (με άμεση σχετικότητα σε ό,τι κειμένως απασχολεί):
«.....................................Η υπό κρίση αίτηση βασίζεται κυρίως στο άρθρο 25(3) του περί Δικαστηρίων Νόμου (Ν. 14/60). Επί του άρθρου αυτού, το οποίο παραθέτουμε αυτούσιο κατωτέρω, στήριξε αποκλειστικά την επιχειρηματολογία του ο δικηγόρος της εφεσείουσας στην αγόρευση του:
«25(3) Παρά πάσαν διάταξιν του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου ή οιουδήποτε άλλου νόμου ή διαδικαστικού κανονισμού και επιπροσθέτως οιωνδήποτε υπό τούτων χορηγουμένων εξουσιών, το Ανώτατον Δικαστήριον, κατά την ακρόασιν και διάγνωσιν οιασδήποτε εφέσεως, είτε εν πολιτική είτε εν ποινική υποθέσει δεν θα δεσμεύεται υπό οιασδήποτε αποφάσεως περί πραγματικών γεγονότων του εκδικάσαντος δικαστηρίου και θα έχη εξουσίαν να αναθεωρή τας προσαχθείσας αποδείξεις, να συνάγη τα ίδια αυτού συμπεράσματα, να ακούη και δέχεται περαιτέρω αποδεικτικά μέσα και, όπου οι περιστάσεις της υποθέσεως απαιτούσιν ούτω, να επανακροάται οιωνδήποτε μαρτύρων ήδη ακουσθέντων υπό του εκδικάσαντος δικαστηρίου, και δύναται να δώση οιανδήποτε απόφασιν ή να εκδώση οιονδήποτε διάταγμα το οποίον αι περιστάσεις της υποθέσεως δικαιολογούν, συμπεριλαμβανομένου και διατάγματος περί επανακροάσεως της υποθέσεως υπό του εκδικάσαντος αυτήν ή άλλου αρμοδίου δικαστηρίου ως θα διέτασσε το Ανώτατον Δικαστήριον.»
Στην υπόθεση xxx Ζαρή ν. Δημοκρατίας, Ποινική Έφεση αρ. 193/2010, ημερ. 11/5/2015, το Ανώτατο Δικαστήριο, με αναφορά σε προηγούμενη νομολογία του, αναλύει τις διάφορες διατάξεις, ιδιαίτερα το άρθρο 25(3), που ρυθμίζουν το θέμα προσκόμισης νέας μαρτυρίας κατ' έφεση και τη νομολογιακή ερμηνεία τους. Παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα από την απόφαση:
«Οι πρόνοιες του άρθρου 146(β) και (γ) του Κεφ. 155 συναρτώνται με τα διαλαμβανόμενα στο άρθρο 25(3) του Ν. 14/60. Το εν λόγω εδάφιο διεύρυνε τις εξουσίες του Ανωτάτου Δικαστηρίου να ακούει μαρτυρία κατ΄ έφεση. Η ερμηνεία και εμβέλεια των προνοιών του άρθρου 25(3) εξετάστηκε σε σειρά αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου, αρχής γενομένης από την xxx Charalambous v. xxx Demetriou (1961) CLR 14. Ήταν η προσέγγιση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ότι με το υπό αναφορά νομοθέτημα δεν διευρύνεται ριζικά η εξουσία επέμβασής του σε ευρήματα γεγονότων του πρωτόδικου Δικαστηρίου βασισμένα στην αξιοπιστία μαρτύρων, εκτός σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Στη μετέπειτα απόφαση Kkolis v. The Republic (1961) CLR 53, επιβεβαιώθηκε ότι το υπό εξέταση εδάφιο δεν παρέχει απεριόριστη εξουσία στο Ανώτατο Δικαστήριο να επεμβαίνει σε ευρήματα γεγονότων, εκτός κάτω από εξαιρετικές περιστάσεις. Ακολούθησαν οι αποφάσεις Simadiakos v. The Police (1961) CLR 64, Christodoulides v. The Police (1968) 2 CLR 226, Vrahimis v. The Police (1970) 2 CLR 120 και Varnava v. The Police (1973) 2 CLR 317, όπου επιβεβαιώθηκε η προηγούμενη νομολογιακή προσέγγιση και δεν έγινε αποδεκτή η θέση ότι με τη θεσμοθέτηση του άρθρου 25(3) επήλθε ουσιαστική αλλαγή ως προς την υφιστάμενη κατάσταση πραγμάτων σε αναφορά με τη θεώρηση ευρημάτων γεγονότων. Τονίστηκε ότι τα εν λόγω ευρήματα ανάγονται στη δικαιοδοσία του πρωτόδικου Δικαστηρίου και ότι το άρθρο 25(3) δεν σκόπευε στη μεταβολή της θέσης αυτής.
Το βάρος απόδειξης ότι παρέχεται πεδίο για την εφαρμογή του άρθρου 25(3) παραμένει στο μέρος που προσβάλλει τα ευρήματα και εναπόκειται σε κάθε περίπτωση στο διάδικο ο οποίος προωθεί εισήγηση για προσαγωγή μαρτυρίας ενώπιον του Εφετείου να πείσει για την αναγκαιότητα αυτή (HadjiAntoniv. Vassiliadou (1961) CLR 103). Στην υπόθεση Χριστοδούλου άλλως Ρόπας κ.α. ν. Δημοκρατίας (2000) 2 ΑΑΔ 294, επιβεβαιώθηκε προηγούμενη νομολογία σύμφωνα με την οποία αποκλείεται η προσαγωγή μαρτυρίας κατ΄ έφεση με αναφορά σε γεγονότα τα οποία έλαβαν χώραν μεταγενέστερα της δίκης. Ως προς τα κριτήρια που διέπουν την αποδοχή μαρτυρίας κατ΄ έφεση, καθοδηγητική είναι η απόφαση Δημητρίου ν. Δημοκρατίας (Αρ. 1) (2001) 2 ΑΑΔ 8, όπου, αφού γίνεται εκτεταμένη ανασκόπηση της σταθερής επί του θέματος νομολογίας, καθορίζεται ότι οι προϋποθέσεις είναι:
'(α) Η μαρτυρία δεν μπορούσε να εξασφαλιστεί προς χρήση κατά την πρωτόδικη διαδικασία με την επίδειξη εύλογης επιμέλειας.
(β) Η μαρτυρία πρέπει να είναι τέτοια ώστε αν προσαγόταν θα ήταν πιθανό να είχε κάποια σημαντική επίδραση στο αποτέλεσμα της υπόθεσης αν και δεν είναι ανάγκη να είναι αποφασιστικής σημασίας.
(γ) Η μαρτυρία πρέπει να είναι τέτοια ώστε να εμφανίζεται αξιόπιστη αν και δεν είναι ανάγκη να είναι αναντίλεκτη.'
Προκύπτει ως κοινή συνισταμένη του δικαστικού λόγου που καλύπτει το σύνολο της νομολογίας αναφορικά με την ερμηνεία του άρθρου 25(3) ότι η εξουσία επανακρόασης μαρτύρων σπάνια χρησιμοποιείται, αφού, όπως ήδη λέχθηκε, η εισαγωγή και αξιολόγηση μαρτυρίας επαφίεται στο πρωτόδικο Δικαστήριο. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να δικαιολογηθεί η παρουσίαση μαρτυρίας κατ΄ έφεση και, κατά κανόνα, υπό την προϋπόθεση ότι παρέχεται επεξήγηση της παράλειψης προσαγωγής της ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου. Θα πρέπει δε, προκειμένου να γίνει δεκτή η παροχή τέτοιας μαρτυρίας, να φαίνεται ότι θα μπορούσε να είχε σημαντική επίδραση στο αποτέλεσμα της δίκης».
..................................».
Προχωρούμε στην ανάλυση όσων εν προκειμένω χρήζουν αποτίμησης.
Είναι χαρακτηριστικό (και θα περιοριστούμε προς τούτο σε μερικά μονάχα, ενδεικτικά παραδείγματα από τα αρκετά που εντοπίζονται στην ένορκη δήλωση), πως η ένορκη δήλωση υπολείπεται σε κρίσιμες για την εκδοχή της Αιτήτριας πτυχές - και με καταλυτικές επιπτώσεις για την Αίτηση - συνοχής, σαφήνειας και συνέπειας.
Εξηγούμε.
Στην παράγραφο 9 της ένορκης δήλωσης (για παράδειγμα) - πέραν τού ότι τα όποια δικηγορικά λάθη αναφέρονται εκεί, με τον αόριστο και γενικόλογο τρόπο που αναπτύσσονται, δεν θα μπορούσαν, ακριβώς ως εξ αυτού του λόγου, να οδηγήσουν στα συμπεράσματα που επιθυμεί η Αιτήτρια (βλ. Αναφορικά με την Αίτηση του Mikhailovich, Π.Ε. 130/21, ημ. 27.10.21 [Ολομέλεια], Χατζηκυριάκου και Άλλου ν. Μ.L. Property Solution Ltd, Π.Ε. Ε36/17, ημ. 30.11.21) - υποστηρίζεται πως ο τότε δικηγόρος της Αιτήτριας («ο προηγούμενος δικηγόρος»), εξαιτίας σφαλμάτων που διέπραξε, δεν προστάτευσε τα δίκαια της Αιτήτριας αφού «. δεν παρουσίασε όλα τα στοιχεία και τα αποδεικτικά στοιχεία της αθωότητας της . αν και του δόθηκαν έγγραφα που μεταφράστηκαν στα ελληνικά». Εκείνο που αναφύεται ως σημαντικό, είναι ότι δεν εξειδικεύεται στην ένορκη δήλωση ποια από τα έγγραφα που συνάπτονται εκεί αφορούν στα όσα διά της Αίτησης επιχειρείται να παρουσιαστεί ως αμιγώς νέα μαρτυρία. Ο δικηγόρος της Αιτήτριας συζητεί στη γραπτή του αγόρευση πως η αναφορά της Αιτήτριας για την πληροφόρηση που αυτή παρέσχε προς τον προηγούμενο δικηγόρο, δεν αφορά στα έγγραφα που συνοδεύουν την ένορκη δήλωση (ως Τεκμήριο Α), αλλά σε έγγραφα που ήταν στην κατοχή της Αιτήτριας και τα οποία «. ο δικηγόρος της θεώρησε ότι δεν θα την βοηθούσαν». Επομένως, κατά την άποψη του δικηγόρου της Αιτήτριας, οι επί τούτω ισχυρισμοί στην ένορκη δήλωση, δεν είναι «... αντιφατικοί ή αντικρουόμενοι όπως ισχυρίζονται οι καθ' ων η αίτηση στην ένσταση τους .» και αυτό γιατί ο ομνύων στην ένορκη δήλωση «. ξεκαθαρίζει ότι τα έγγραφα του τεκμηρίου Α έχουν εξευρεθεί από την Ουκρανή Δικηγόρο που ανέλαβε την υπόθεση της μετά ενέργειες που έκανε για να παρακάμψει την απόκρυψη και παραποίηση των στοιχείων και την κακόβουλη δημιουργία κατηγοριών ενόσω η Αιτούσα βρισκόταν στις Κεντρικές Φυλακές και ότι δεν ήταν διαθέσιμα κατά την ακρόαση». Παρενθέτουμε, πως από όσα γράφονται στην ένορκη δήλωση, διόλου δεν μπορεί να συναχθεί ευλόγως και λελογισμένως, το γιατί η Αιτήτρια δεν επιχείρησε να παρουσιάσει (εντός των παραμέτρων αξιολόγησης όμοιων αιτημάτων) τη νέα μαρτυρία κατά τη διάρκεια εκδίκασης της Αίτησης Φυγοδίκου ή της Αίτησης Habeas Corpus. Ο ισχυρισμός της Αιτήτριας ότι μετά από την απόφαση για έκδοση της και ενώ ήταν υπόδικη στις Κεντρικές Φυλακές, επέδειξε ενδιαφέρον για την υπόθεση η προειρημένη Ουκρανή δικηγόρος (που φέρεται να προασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και να έχει διερευνήσει την υπόθεση που οδήγησε αρχικώς στην έρευνα και εν τέλει «. στην κατηγορία .» της Αιτήτριας στην Ουκρανία), παραλείπει (γενικόλογος ως είναι ο ισχυρισμός), να διασυνδέσει χρονικώς την υποτιθέμενη τούτη έρευνα της δικηγόρου με τα όσα επιδίκως ενδιαφέρουν, πόσω δε μάλλον να επεξηγήσει αρκούντως τους λόγους για τους οποίους δεν κατέστη δυνατόν η μαρτυρία αυτή να εντοπισθεί και να παρουσιασθεί εγκαίρως κατά την Αίτηση Φυγοδίκου ή την Αίτηση Habeas Corpus. Απεναντίας, ως επισημαίνεται στην ένορκη δήλωση (παράγραφος 15), η νέα μαρτυρία αποτελείται από γεγονότα «. που δεν ήταν διαθέσιμα κατά την δίκη .», ως και από «. γεγονότα που δεν χρησιμοποιήθηκαν πρωτοδίκως .» (παράγραφος 23), και όχι -κατά νομολογιακή προσταγή - από γεγονότα που δεν μπορούσαν να εξασφαλιστούν για χρήση κατά την πρωτόδικη διαδικασία με την επίδειξη εύλογης επιμέλειας (βλ. Αναφορικά με την Αίτηση της Bondareva, Π.Ε. 7/18, ημ. 18.12.19, Egiazaryan και Άλλων ν. Denoro Investments Limited και Άλλων (2013) 1(Α) Α.Α.Δ. 409, 422-424). Το ότι στην αγόρευση του συνηγόρου της Αιτήτριας αναφέρεται πως βασικός λόγος για τον οποίο «. δεν έχουν παρουσιαστεί τα έγγραφα είναι το γεγονός ότι λόγω της σχέσης που έχει αυτή η υπόθεση με ψηλά ιστάμενα πολιτικά πρόσωπα στην Ουκρανία και διαφθοράς των ανακριτικών αρχών, η μαρτυρία ήταν καλά κρυμμένη και αποκαλύφθηκε μόνον μετά από ενέργειες δικηγόρου που προασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ουκρανία αλλά και επειδή η Αιτούσα φοβόταν και συνεχίζει να φοβάται για την ζωή της ακριβώς ένεκα της εμπλοκής αυτών των προσώπων στην υπόθεση», δεν μεταβάλλει ουσιωδώς την εικόνα. Τούτο, διότι, η θέση δεν λέγεται ρητώς, μήτε και συνάγεται ή εξάγεται, με όποια σιγουριά και καθαρότητα, από τα όσα γράφονται στην ένορκη δήλωση. Το ότι αποτυπώνεται στην παράγραφο 10 της ένορκης δήλωσης πως η Αιτήτρια φοβόταν και συνεχίζει να φοβάται για τη ζωή της ένεκεν «. της σχέσης που έχει αυτή η υπόθεση με ψηλά ιστάμενα πολιτικά πρόσωπα στην Ουκρανία .», δεν το ταυτίζει, ως γεγονός, με τα όσα παραθέτει και ερμηνεύει ο δικηγόρος της κατά τα όσα προείπαμε. Λέγοντας αυτά, δεν διέλαθε την προσοχή μας πως στην παράγραφο 10 της ένορκης δήλωσης καταγράφεται προσθέτως και εν είδει παραδοχής ότι η Αιτήτρια είχε αναφέρει στον ομνύοντα «. σε γενικές γραμμές τις συναλλαγές στον πρώην δικηγόρο της .», πλην όμως ο προηγούμενος δικηγόρος ισχυρίστηκε, πάντοτε κατά την εκδοχή, πως τα περί ων ο λόγος αναφερθέντα από την Αιτήτρια δεν θα μπορούσαν να βοηθήσουν σε ό,τι τότε απασχολούσε, μολονότι, ως εκ των υστέρων διαφάνηκε, τούτα «. θα μπορούσαν να συμπληρώσουν την εικόνα των γεγονότων που οδήγησαν τις Ουκρανικές Αρχές στην αίτηση για έκδοση . και να θέσουν την αίτηση έκδοσης . στην ορθή της διάσταση». Όσα απογράφει σχετικώς προς τούτα ο δικηγόρος της Αιτήτριας στη γραπτή του αγόρευση - και σε αυτά συγκαταλέγεται και ο αξιοπρόσεκτος μόχθος του να ευθυγραμμίσει και ταυτίσει αναφορές στην ένορκη δήλωση με τεκμήρια και συνημμένα (ατάκτως ερριμμένα ως απαραδέκτως ήσαν πλείστα από αυτά στην ένορκη δήλωση), μια που δεν το έπραξε τούτο ο ομνύων ως μαρτυριακώς όφειλε (εξαιρουμένων κάποιων γενικών παραπομπών του που ουδόλως θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως κατά το έλασσον επαρκείς) - δεν δύνανται να εξομοιωθούν με μαρτυρία (ιδίως με κατά νουν τις εναντιώσεις της Καθ' ης η Αίτηση). Ο λόγος για αυτό σύγκειται στο ότι κατά κανόναν (που εδώ δεν υπάρχει λόγος να παρακαμφθεί), η δικηγορική αγόρευση δεν συνιστά αποδεκτό μέσο προσαγωγής μαρτυρίας (βλ. Αναφορικά με την Αίτηση του Sergueyevich, Π.Ε. 55/20, ημ. 5.4.21 [Ολομέλεια], Kravitz v. Nitrolina Trustees Ltd, Π.Ε. Ε111/20, ημ. 6.7.21). Σε τελευταία ανάλυση, η αοριστολογία των αναλυόμενων ισχυρισμών της Αιτήτριας επί σημαινόντων πτυχών τής εκδοχής της - και αφορώντων σε σαφή νομοθετικά και νομολογιακά κριτήρια για δικαστική έγκριση της Αίτησης - δίχως συμπαγή και λεπτομερή συσχετισμό τους προς το κομβικό σημείο του χρόνου που η νέα μαρτυρία περιήλθε ή θα μπορούσε να περιέλθει εις γνώσιν της Αιτήτριας, εξανδραποδίζουν τον ειρμό της εκδοχής αλλά και την εμφάνιση τής νέας μαρτυρίας ως αξιόπιστης (βλ. Μιχαηλίδης ν. Μαυροπούλου (2002) 1(Β) Α.Α.Δ. 1143, 1150).
Κάτι ακόμη προς ολοκλήρωση επί της ουσίας.
Το μόνον που θα μπορούσε να θεωρηθεί κατά συζήτησιν πως απαρτίζει, νέο στοιχείο από το όλο συνονθύλευμα υποτιθέμενων γεγονότων, επιχειρημάτων, σκέψεων, θεωριών και εκτιμήσεων του ομνύοντα στην ένορκη δήλωση, είναι (ως η παράγραφος 23 αυτής) «. το πρόσφατα αποκαλυφθέν ουσιώδες γεγονός ότι . η εισαγγελία δεν εξέτασε το καθεστώς του κληρονόμου, λόγω του ότι δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία στις ανακριτικές αρχές, πράγμα που προκαλεί ζημιά και κατάχρηση των δικαιωμάτων .» (της Αιτήτριας), το ότι ζητείται από το Ανώτατο Δικαστήριο να μην επιτρέψει την έκδοση της Αιτήτριας στην Ουκρανία. Μολοντούτο και ασχέτως αν η έκδοση, ή όχι, της Αιτήτριας αποτελεί αντικείμενο της έφεσης, η έκφανση αυτή δεν κατορθώθηκε έτσι κι αλλιώς να αναδειχθεί από την Αιτήτρια με τρόπο που να τη συγκαταλέξει αυστηρώς εντός των απαιτούμενων προς συνεκτίμηση στην Αίτηση. Αυτό, γιατί, δεν ξεύρουμε διά έγκυρης και αποδεκτής δικαστικής γνώσης - και τούτο παρατηρείται διάσπαρτα στην ένορκη δήλωση (όπως στις παραγράφους 17 και 22) - το συναφές Ουκρανικό δίκαιο (ή άλλο αλλοδαπό δίκαιο) επί του ζητήματος. Η Αιτήτρια δεν παρουσίασε κατάλληλη μαρτυρία (πραγματογνώμονα) ώστε αυτά να μπορούσαν να αποτιμηθούν κατά τα πρέποντα. Τούτο, συγκροτεί μια πρόσθετη παράλειψη εκ πλευράς Αιτήτριας που δεν μπορεί να παραγνωριστεί για ό,τι ενεστώτως ενδιαφέρει, αφού επηρεάζει τη δεκτότητα και βαρύτητα των γνωμόνων κρίσης της Αίτησης (βλ. Gabov v. Bakardi και Άλλων, Π.Ε. Ε148/20, ημ. 20.12.21, Genzyme Corporation v. Kayat Trading Limited, Π.Ε. 199/14, ημ. 25.5.18, Royal Bank of Scotland PLC v. Geodrill Co Ltd και Άλλων (1993) 1 Α.Α.Δ. 753, 759-761).
Περνούμε στο διά ταύτα.
Ως κατακλείδα.
Η Αιτήτρια απέτυχε να δείξει ότι η νέα μαρτυρία δεν μπορούσε να εξασφαλιστεί κατά τις προηγηθείσες δύο δικαστικές διαδικασίες (στην Αίτηση Φυγοδίκου και στην Αίτηση Habeas Corpus) με την επίδειξη λογικής επιμέλειας. Μηδέ και κατάφερε η Αιτήτρια να προκρίνει και συνδυάσει αποδεκτώς και πειστικώς την νέα μαρτυρία, ως δυνητικώς σχετική, σημαντική και επιδραστική (ουχί εντούτοις υποχρεωτικώς αποφασιστική) στο αποτέλεσμα της υπόθεσης. Αντ' αυτού, η Αιτήτρια προσήγαγε μια σύμμειξη θέσεων και ισχυρισμών, σε βαθμό μάλιστα συμφυρμού - τον χαρακτηρίσαμε και ως συνονθύλευμα πιο πάνω - που πόρρω απέχει από το να μπορεί να καταταχθεί (για ό,τι τούτο θα μπορούσε τελικώς να αξίζει), ως αφετηρία από την οποία, με λογική προσμονή, θα ήταν πιθανόν να αντληθεί οτιδήποτε θα συνέδραμε την προσπάθεια της Αιτήτριας να στοιχειοθετήσει την Αίτηση.
Η Αίτηση απορρίπτεται.
Καμιά διαταγή για τα έξοδα.
Α.Ρ. ΛΙΑΤΣΟΣ, Δ.
Γ.Ν. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ.
Δ. ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, Δ.
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.
Ν.Γ. ΣΑΝΤΗΣ, Δ.
/κβπ