public Παμπαλλής, Κώστας Σταύρου Μιχαηλίδου, Δέσπω Λιάτσος, Αντώνης Οικονόμου, Τεύκρος Θ. Ψαρά-Μιλτιάδου, Τάσια Α. Μυλωνάς, για τους Εφεσείοντες. CY AD Κύπρος Ανώτατο Δικαστήριο 2019-09-26 el Τμήμα Νομικών Εκδόσεων, Ανώτατο Δικαστήριο ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΩΝ ΘΕΟΧΑΡΙΔΗ κ.α., Πολιτική Έφεση 124/2018, 26/9/2019 Δικαστική Απόφαση

ECLI:CY:AD:2019:A392

ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

 

26 Σεπτεμβρίου, 2019

 

 

[ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, ΛΙΑΤΣΟΣ,

ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ/στές]

 

 

(Πολιτική Έφεση 124/2018)

 

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155(4) ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964

 

ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 29 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΗΣ                   ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

 

ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΔΥΝΑΜΕΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 69 ΚΑΙ 70 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ (ΔΙΑΚΑΤΟΧΗ, ΕΓΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗ) ΝΟΜΟΣ ΚΕΦ. 224

 

ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΩΝ xxx ΘΕΟΧΑΡΙΔΗ ΚΑΙ xxx ΘΕΟΧΑΡΙΔΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΩΝ-ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ ΜΕ ΑΡ. ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ 106/2015 ΑΠΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑ, xxx ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ, ΑΠΟ ΛΑΡΝΑΚΑ, xxx ΘΕΟΧΑΡΙΔΗ, ΑΠΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑ, EUROGRECIAN MARITIME CO LTD ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΣ ΧΡ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ (ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ) ΛΤΔ ΑΠΟ ΛΑΡΝΑΚΑ ΓΙΑ ΑΔΕΙΑ ΓΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ MANDAMUS ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΙ/Ή ΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥ ΚΑΙ/Ή ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ ΕΚΔΟΣΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΣΤΑΣΗ/ ΑΙΤΗΣΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΛΑΘΟΥΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΗΜΕΡ. 20/04/2015 ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΑΝ ΤΗΝ 24/04/2015 ΜΕ ΑΡ. ΦΑΚΕΛΟΥ ΕΔxx8/2015 ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ

 ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΛΑΘΟΥΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΗΜΕΡ. 24/04/2015 ΑΡ. ΦΑΚΕΛΟΥ ΕΔxx8/2015 ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ

 

Α. Μυλωνάς, για τους Εφεσείοντες.

 

ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.:  Η απόφαση του Δικαστηρίου δεν είναι ομόφωνη.  Την απόφαση της πλειοψηφίας, με την οποία συμφωνούν οι Δικαστές Λιάτσος και Οικονόμου, θα εκφωνήσει ο υποφαινόμενος. Την απόφαση της μειοψηφίας, με την οποία συμφωνεί και η Δικαστής Ψαρά-Μιλτιάδου, θα εκφωνήσει η Δικαστής Μιχαηλίδου.

 

 

 

 

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

(ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑΣ)

 

ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Τα γεγονότα που συνθέτουν την υπόθεση αυτή έχουν καταγραφεί. Ουσιαστικώς, αυτό το οποίο αποτελεί το επίκεντρο του παραπόνου των εφεσειόντων άπτεται του γεγονότος ότι ο Διευθυντής του Κτηματολογίου, παρόλο που υπεβλήθη ένσταση ως προς επιβληθείσα φορολογία, παρέλειψε, δυνάμει του άρθρου 70(ε) του περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμου, Κεφ. 224, να απαντήσει. Η υποβληθείσα ένσταση φέρει ημερομηνία 20 Απριλίου 2015. Έκτοτε, έγιναν κλήσεις προς το Διευθυντή του Κτηματολογίου μέσω επιστολών των δικηγόρων των εφεσειόντων, χωρίς αποτέλεσμα, μέχρι την καταχώριση αίτησης ημερ. 24 Απριλίου 2018, δυνάμει της οποίας οι εφεσείοντες ζήτησαν την παραχώρηση αδείας για την έκδοση διατάγματος φύσεως Mandamus με σκοπό να υποχρεωθεί ο Διευθυντής του Κτηματολογίου να απαντήσει στους εφεσείοντες.

 

Η εν λόγω αίτηση απερρίφθη και καταχωρήθηκε έφεση, όπου, μέχρι την ημερομηνία ακρόασης, ο ευπαίδευτος συνήγορος των εφεσειόντων γνωστοποίησε στο Δικαστήριο ότι η αναμενόμενη απάντηση δεν είχε δοθεί.

 

Σε μια επιστολή του Διευθυντή του Κτηματολογίου, ημερ.                       20 Δεκεμβρίου 2017, ο τελευταίος είχε γνωστοποιήσει στους εφεσείοντες ότι από το 2015 είχε αποστείλει «επιστολή στα αρμόδια τμήματα (Δήμαρχο Λάρνακας, Διευθύντρια Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, Αναπληρωτή Διευθυντή Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας) για να μας δοθούν οι απαραίτητες διευκρινίσεις για τον περαιτέρω χειρισμό των υποθέσεων σε περιοχή SEVESO. Μέχρι σήμερα δεν έχουμε πάρει οποιαδήποτε απάντηση από τα αρμόδια τμήματα».

 

Μας έχει απασχολήσει κατά πόσο το εγειρόμενο με την παρούσα υπόθεση θέμα άπτεται του δημοσίου ή του ιδιωτικού δικαίου.

 

Όπως τονίστηκε στη Δημοκρατία ν. Τόκα (1995) 3 Α.Α.Δ. 218, ο διαχωρισμός του δημοσίου με το ιδιωτικό δίκαιο δεν είναι πάντα εύκολος. «Η εγγενής φύση της πράξης σε συνδυασμό με το συμφέρον του κοινού στο συγκεκριμένο τομέα λειτουργίας δημοσίας αρχής ή οργάνου, αποτελεί το βασικό κριτήριο για την οριοθέτηση των αντιστοίχων τομέων του δικαίου». Ο πρωταρχικός σκοπός της πράξης είναι ο πιο καθοριστικός, παρά το όργανο που την εξέδωσε. Στην υπόθεση Ζέμπασιης κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2010) 3 Α.Α.Δ. 442, τονίστηκε ότι «αν με την πράξη που εκδίδει διοικητικό όργανο επιδιώκεται πρωταρχικά η εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού, τότε η πράξη εμπίπτει στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου και μπορεί να προσβληθεί βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος». (Βλ. επίσης Antoniou and others v. Republic (1984) 3 C.L.R. 623).

 

Ως προς τον τρόπο αντίκρισης των δικαιωμάτων επηρεαζόμενου προσώπου στο πλαίσιο γενικής εκτίμησης, σχετικές είναι οι υποθέσεις In re Kermia Palace (1988) 1 C.L.R. 659 και                       J. Kokkalos & Sons Ltd v. Διευθυντή Εσωτερικών Προσόδων (1995) 4(Β) Α.Α.Δ. 1203. Τελική απόφανση επί του θέματος κρίνουμε ότι δεν είναι αναγκαίο, στο στάδιο που βρίσκεται η υπόθεση, να γίνει, καθότι, τούτο θα εξεταστεί, αν και εφόσον, ακουστεί και η άλλη πλευρά.

 

Στις υποθέσεις Τσαγγαρίδης (Αρ. 2) (2008) 1 Α.Α.Δ. 1004 και xxx Λοΐζου, Πολ. Έφ. 138/2018, ημερ. 20 Ιουλίου 2018, αναλύθηκε η δικαιοδοσία παραχώρησης ή έκδοσης εντάλματος Mandamus και δεν χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση επί τούτου.

 

Αναφορικά με το λόγο έφεσης, όπως αυτός έχει προωθηθεί, θεωρούμε ότι είναι βάσιμος. Ο Διευθυντής του Κτηματολογίου είχε υποχρέωση, με βάση το άρθρο 70, του Κεφ. 224, να αποφασίσει επί της υποβληθείσας ενστάσεως. Πράγμα το οποίο δεν έγινε. Η παρέλευση τεσσάρων και πλέον χρόνων, χωρίς οποιαδήποτε απάντηση, και η δικαιολογία που προτάθηκε το 2017 ότι αναμένεται η απάντηση άλλων τμημάτων, συγκλίνει, πάντοτε, εκ πρώτης όψεως, ότι υπάρχει υπόθεση. Στη βάση των γεγονότων της παρούσας υπόθεσης, θεωρούμε ότι οι εφεσείοντες έχουν στοιχειοθετήσει βάσιμο λόγο για να τους παραχωρηθεί άδεια για καταχώριση προνομιακού εντάλματος Mandamus.

 

Ως εκ τούτου, η έφεση επιτυγχάνει. Δίδεται άδεια για την καταχώριση αιτήσεως για κλήσεως Mandamus εντός                      15 ημερών.

 

 

Κ. ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.

 

 

 

                                      Α. ΛΙΑΤΣΟΣ, Δ.

                  

 

 

Τ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.

 

 

ANΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

(Πολιτική Έφεση Αρ. 124/18)

 

26 Σεπτεμβρίου, 2019

 

[Κ. ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Α. ΛΙΑΤΣΟΣ

Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Τ. ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ/ΣΤΕΣ]

 

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155(4) ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964.

ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 29 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ.

 

ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΔΥΝΑΜΕΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 69 ΚΑΙ 70 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ (ΔΙΑΚΑΤΟΧΗ, ΕΓΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΝΟΜΟΣ ΚΕΦ.224).

 

ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΩΝ xxx ΘΕΟΧΑΡΙΔΗ ΚΑΙ xxx ΘΕΟΧΑΡΙΔΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΩΝ-ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ ΜΕ ΑΡ. ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ 106/2015 ΑΠΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑ, xxx ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ, ΑΠΟ ΛΑΡΝΑΚΑ, xxx ΘΕΟΧΑΡΙΔΗ, ΑΠΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑ, EUROGRECIAN MARITIME CO LTD ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΣ ΧΡ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ (ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ) ΛΤΔ ΑΠΟ ΛΑΡΝΑΚΑ ΓΙΑ ΑΔΕΙΑ ΓΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ MANDAMUS ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΙ/Ή ΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥ ΚΑΙ/Ή ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ ΕΚΔΟΣΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΈΝΣΤΑΣΗ/ΑΙΤΗΣΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΛΑΘΟΥΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΗΜΕΡ. 20/04/2015 ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΑΝ ΤΗΝ 24/04/2015 ΜΕ ΑΡ. ΦΑΚΕΛΟΥ ΕΔxx8/2015 ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ.

 

ΚΑΙ

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΛΑΘΟΥΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΗΜΕΡ.24/04/2015 ΑΡ. ΦΑΚΕΛΟΥ ΕΔxx8/2015 ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ.

 

---------

Α. Μυλωνάς, για εφεσείοντες.

---------

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

[Mειοψηφίας]

 

ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.:  Με την παρούσα έφεση, αμφισβητείται η απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου να απορρίψει την αίτηση των εφεσειόντων-αιτητών να τους παραχωρηθεί άδεια για να καταχωρίσουν αίτηση για έκδοση προνομιακού εντάλματος Mandamus, εναντίον του Διευθυντή Επαρχιακού Κτηματολογίου Λάρνακας, με το οποίο να διατάσσεται να εκδώσει απόφαση στην ένσταση/αίτηση για διόρθωση λάθους της γενικής εκτίμησης αριθμού ακινήτων τους στην επαρχία Λάρνακας, άρθρο 70(ii)(ε) του περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμου, Κεφ. 224 (ο Νόμος).

 

Το πρωτόδικο Δικαστήριο παρόλο που έκρινε ότι τηρούνταν οι προϋποθέσεις έκδοσης Mandamus, απέρριψε το αίτημα με το ακόλουθο σκεπτικό:

«Έχοντας υπόψη τις πιο πάνω αρχές και το υλικό που τέθηκε ενώπιον μου κρίνω ότι οι αιτητές έχουν ικανοποιήσει ότι (α) το αίτημα τους για επανεκτίμηση των τιμών των κτημάτων τους εμπίπτει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου, (β) έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην επανεκτίμηση λόγω της φορολόγησης των κτημάτων, (γ) πριν καταθέσουν την παρούσα αίτηση αξίωσαν από το Διευθυντή επανεκτίμηση δυνάμει του άρθρου 70(γ) του Νόμου και (δ) φαίνεται να μην έχουν άλλο ένδικο μέσο για ικανοποίηση του αιτήματός τους. [.]

«.Ωστόσο το ερώτημα που εγείρεται υπό τα περιστατικά της παρούσας είναι κατά πόσο ο Διευθυντής αρνήθηκε με οποιοδήποτε τρόπο να εξετάσει το αίτημα τους ή, εν πάση περιπτώσει, επέδειξε ολιγωρία στην εξέτασή του.  Η απάντηση κατά την άποψή μου είναι σαφώς αρνητική.  Τούτο γιατί ο Διευθυντής, με τη λήψη της αίτησης/ένστασης των αιτητών, απευθύνθηκε, στις 10.11.15, στα διάφορα αρμόδια Τμήματα που αναφέρονται στην επιστολή του ημερ. 20.12.17 για να του δοθούν οι απαραίτητες διευκρινίσεις για τον περαιτέρω χειρισμό της υπόθεσής τους.  Το ίδιο έπραξε και στις 20.12.17, πλην όμως μέχρι σήμερα οι διευκρινίσεις που ζήτησε - απαραίτητες για εξέταση του αιτήματος τους - δεν του δόθηκαν.  Η καθυστέρηση επομένως στην εξέταση του αιτήματος των αιτητών δεν οφείλεται σε άρνηση ή ολιγωρία του Διευθυντή, αλλά σε ολιγωρία άλλων εμπλεκομένων Τμημάτων και ενόψει τούτου έχω την άποψη ότι δεν μπορεί να ικανοποιηθεί το αίτημα για έκδοση της αιτούμενης άδειας. [.]»

 

Με ένα και μόνο λόγο έφεσης, οι εφεσείοντες, προσβάλλουν την ορθότητα της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου: το Δικαστήριο, θεωρούν, κατά την άσκηση της διακριτικής του ευχέρειας, στηρίχθηκε σε λανθασμένο πραγματικό ή και νομικό υπόβαθρο. Το γεγονός ότι ο ίδιος ο Διευθυντής έκρινε αναγκαίο να αναζητήσει τις απόψεις άλλων κυβερνητικών τμημάτων και/ή Οργανισμών (Δήμος Λάρνακας, Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας), δεν τον απαλλάσσει της εκ του Νόμου υποχρέωσης του να εκδώσει απόφαση στην υποβληθείσα ένσταση των εφεσειόντων.

 

Πριν υπεισέλθουμε στην τελική εκτίμηση του ζητήματος, ορθό θεωρούμε είναι να προτάξουμε το Νόμο.  Δυνάμει του άρθρου 69 το Υπουργικό Συμβούλιο, για σκοπούς εξασφάλισης σύγχρονης και ομοιόμορφης εκτίμησης της ακίνητης ιδιοκτησίας σε οποιοδήποτε Δήμο ή κοινότητα διατάσσει, υπό τις προϋποθέσεις που τάσσει το εν λόγω άρθρο, τη διενέργεια γενικής εκτίμησης.  Η διαδικασία κατά τη γενική εκτίμηση προδιαγράφεται στο άρθρο 70 του Νόμου[1].  Η εκτίμηση που διενεργήθηκε από εκτιμητή καθίσταται τελική, εκτός αν υποβληθεί προς το Διευθυντή έγγραφη ένσταση εντός έξι μηνών από την ημερομηνία της δημοσίευσης της ειδοποίησης στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας.

 

 

 

 

Ο Διευθυντής κατ΄ ακολουθίαν εξετάζει την ένσταση και δίδει ειδοποίηση για την απόφαση του στο πρόσωπο που επηρεάζεται, άρθρο 70, §(δ). [2]  Στην υπό κρίση περίπτωση είναι αδιαμφισβήτητο ότι κατά τον ουσιώδη χρόνο ο Διευθυντής δεν έλαβε οποιαδήποτε απόφαση, για τους λόγους που επικαλείται στην επιστολή του, ημερ. 20.12.2017, προς το δικηγόρο των εφεσειόντων. 

 

Είδαμε πως το πρωτόδικο Δικαστήριο, στη βάση του ενώπιον του τεθέντος πραγματικού και νομικού υποβάθρου, περιορίστηκε σε δύο διαπιστώσεις: ότι το ζήτημα που ανέκυπτε ενέπιπτε στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου και ότι η μεγάλη, έστω, χρονική καθυστέρηση στην έκδοση απόφασης εκ μέρους του Διευθυντή, δεν συνιστούσε άρνηση του ιδίου του Διευθυντή, αλλά οφείλετο σε ολιγωρία άλλων εμπλεκόμενων Τμημάτων.

 

Πριν προχωρήσουμε στην εξέταση της έφεσης, είμαστε υποχρεωμένοι να εξετάσουμε αυτεπαγγέλτως και ως θέμα δημόσιας τάξης, παρόλο που το ζήτημα δεν άπτεται του λόγου έφεσης και δεν συζητήθηκε πρωτοδίκως, κατά πόσο εμπίπτει ή όχι στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου ως η κατάληξη του Δικαστηρίου.

 

Το Άρθρο 155.4 του Συντάγματος παρέχει αποκλειστική δικαιοδοσία στο Ανώτατο Δικαστήριο να εκδίδει εντάλματα της φύσης Mandamus. Σε περίπτωση αμφιβολίας το ζήτημα εξετάζεται καταρχήν με αναφορά στο κατά πόσο το ζήτημα εμπίπτει στην αναθεωρητική δικαιοδοσία και όχι αντιστρόφως (Phedias I. Kyriakides and The Republic, 1 R.S.C.C. 66, Hussein Ramadan and Electricity Authority of Cyprus and another, 1 R.S.C.C. 49, Platon Vassiliou and another v. Police Disciplinary Board (1979) 1 c.L.R. 177, In re Droushiotis (1981) 1 C.L.R. 708, Emilios Frangos v. Medical Disciplinary Board (1983) 1 C.L.R. 256, Manolis Christofi and others v. Nina Iacovidou (1986) 1 C.L.R. 236, Αβραάμ Μάρκου Πιττάκη (1990) 1 Α.Α.Δ. 296). 

 

Βασικό κριτήριο για την οριοθέτηση των τομέων του δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου και την ταξινόμηση μιας πράξης, αποτελεί η εγγενής φύση της, σε συνδυασμό με το συμφέρον του κοινού στον συγκεκριμένο τομέα λειτουργίας δημόσιας Αρχής ή Οργάνου.  Το έργο του Δικαστηρίου δεν είναι πάντοτε εύκολο όπως ευσύνοπτα διατυπώθηκε στη Δημοκρατία ν. Τόκα (1995) 3 Α.Α.Δ. 218:

«Η διαχωριστική γραμμή μεταξύ των δύο τομέων του δικαίου, του δημόσιου και του ιδιωτικού, είναι λεπτή και δεν είναι πάντοτε εύκολο να συρθεί.  Η εγγενής φύση της πράξης, σε συνδυασμό με το συμφέρον του κοινού στο συγκεκριμένο τομέα λειτουργίας δημόσιας αρχής ή οργάνου, αποτελεί το βασικό κριτήριο για την οριοθέτηση των αντίστοιχων τομέων του δικαίου.  Εάν η πράξη σκοπεί, κατά κύριο λόγο (primarily), στην προαγωγή δημόσιου σκοπού, αυτή ανάγεται στο πεδίο του δημοσίου δικαίου και, στην αντίθετη περίπτωση, σε εκείνο του ιδιωτικού δικαίου - (βλ. Antoniou and Others v. Republic (1984) 3 C.L.R. 623. Machlouzarides v. Republic (1985) 3 C.L.R. 2342, 2346).»

 

Στην Τόκα (ανωτέρω) το πρωτόδικο Δικαστήριο έκανε παραδεκτή την προσφυγή του εφεσίβλητου, εναντίον της άρνησης του Διευθυντή του Κτηματολογίου να του παράσχει λεπτομέρειες για τη διαίρεση κτήματος σε οικόπεδα, ένα από τα οποία αγόρασε, για το λόγο ότι δεν περιέχονταν σε μητρώο αρχείου του Κτηματολογίου και συνεπώς δεν υπήρχε υποχρέωση για κοινοποίηση τους, άρθρο 51(α) του Κεφ. 224.  Οι εφεσείοντες αμφισβήτησαν τη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου δυνάμει του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος.

 

Επιτρέποντας την έφεση το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι η απόφαση της Διοικητικής Αρχής που αποτέλεσε και το αντικείμενο της προσφυγής ενέπιπτε στον τομέα του ιδιωτικού δικαίου και δεν ήταν δυνατόν να αποτελέσει αντικείμενο αναθεώρησης από το Ανώτατο Δικαστήριο, δυνάμει του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος.

 

Η υπό κρίση όμως περίπτωση, διακρίνεται από την Τόκα (ανωτέρω), το ζήτημα είναι πλέον σύνθετο και θα πρέπει να αντικριστεί υπό το φως των γενικών προνοιών του Νόμου, οι οποίες αποβλέπουν στη διενέργεια της γενικής εκτίμησης της ακίνητης ιδιοκτησίας (άρθρα 69 και 70), στοχεύοντας με την κτηματολογική κατακύρωση που προσφέρουν, να παράσχουν ασφάλεια τόσο στις σχετικές συναλλαγές μεταξύ πολιτών προς το γενικό όφελος, όσο και προς ικανοποίηση του δημοσίου συμφέροντος (επιβολή φορολογίας). Η εκτίμηση της ακίνητης περιουσίας, συμπεριλαμβανομένης και της περιουσίας των εφεσειόντων, αποτελεί ζήτημα που, κατά την άποψη μας, υπερβαίνει τα όρια του συμφέροντος τους, καθορίζοντας το καθεστώς γενικής κτηματολογικής απεικόνισης ακίνητης ιδιοκτησίας, σε περιοχή όπου επηρεάζεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2012/18/EE για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες (SEVESO), σε σχέση με την οποία έχει συμφέρον το κοινό γενικά.   Στην υπό κρίση περίπτωση οι εφεσείοντες δεν έχουν ικανοποιήσει την απαραίτητη προϋπόθεση για παραχώρηση της άδειας: ότι το συμφέρον των ιδίων υπερβαίνει ή είναι «over and above the interests of the community as a whole to support their application» (R. v. Commissioners of Customs and Excise (1970) 1 All E.R. 1068 και BNK Εast Med Ltd (1977) 1 A.A.Δ. 1302, Κυριακίδου (1997) 1(Γ) A.A.Δ. 1459. 

 

Ανεξαρτήτως της κατάληξης μας θα θέλαμε να εκφράσουμε, όπως και το πρωτόδικο Δικαστήριο έπραξε, την απαρέσκεια του Δικαστηρίου για τη μεγάλη καθυστέρηση που παρατηρείται στην εξέταση του αιτήματος των αιτητών και να προτρέψουμε, εντός των πλαισίων των αρμοδιοτήτων μας, το Δήμο Λάρνακας και άλλα αρμόδια Τμήματα να παράσχουν το συντομότερο δυνατό τις απαραίτητες εκείνες διευκρινίσεις, ώστε ο Διευθυντής να λάβει εντός ευλόγου χρόνου την απόφαση του επί της ένστασης των εφεσειόντων.

 

Για τους λόγους που έχουμε εκθέσει ανωτέρω θα απορρίπταμε την έφεση.

 

                                                                   Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.

                                                         

Τ. ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.

 

/φκ