|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2019:A109
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 103/2013
27 Μαρτίου, 2019
[ΣΤ. ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Κ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Α. ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ/ΣΤΕΣ]
χχχχ ΣΑΒΒΙΔΗΣ
Εφεσείοντα/Καθ' ου η Αίτηση
και
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΛΑΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΛΤΔ
Εφεσίβλητης - Αιτήτριας
***************
Ευάγγελος Χειμώνας για κ. Ανδρέα Δανό, Για τον Εφεσείοντα
κα Χάρις Αγαπίου με κα Τζένη Πατρόκλου για κ. Χρύση Δημητριάδη, Για την Εφεσίβλητη
**************
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει η Α. Πούγιουρου, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ: Με την παρούσα έφεση αμφισβητείται η ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης με την οποίαν εκδόθηκε διάταγμα παραλαβής της περιουσίας του εφεσείοντα.
Εναντίον του εφεσείοντα και υπέρ της Κυπριακής Λαϊκής Τράπεζας Δημόσια Εταιρεία Λτδ (στο εξής «η Τράπεζα») εκδόθηκε στις 24/5/1993 στα πλαίσια της Αγωγής υπ. Αρ. 6298/1992 απόφαση για το ποσό των €7.146,29 με τόκο προς 9% ετησίως από 1/7/1992 μέχρι εξόφλησης πλέον έξοδα. Στη βάση της απόφασης αυτής επιδόθηκε στον εφεσείοντα η ειδοποίηση πτώχευσης υπ. Αρ. 447/2012 στις 21/6/2012 και λόγω παράλειψης συμμόρφωσης του με την ειδοποίηση, η Τράπεζα προχώρησε με την καταχώρηση της αίτησης πτώχευσης υπ. Αρ. 296/2012 στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού η οποία κατόπιν ακρόασης οδήγησε στην έκδοση διατάγματος παραλαβής της περιουσίας του εφεσείοντα. Της πιο πάνω ειδοποίησης και αίτησης πτώχευσης είχε προηγηθεί η καταχώρηση της ειδοποίησης πτώχευσης υπ. Αρ. 1070/2011, η οποία επιδόθηκε στις 2/11/2011 αλλ' όμως αποσύρθηκε στις 9/1/2012.
Κατά την πρωτόδικη διαδικασία της αίτησης πτώχευσης ο εφεσείων με τους λόγους ένστασης του υποστήριξε ότι η αίτηση είναι καταχρηστική, ότι καταχωρήθηκε στο μέσο των διαπραγματεύσεων για διευθέτηση της διαφοράς, ότι δεν οφείλεται κανένα ποσό από το εξ αποφάσεως χρέος, ότι η αίτηση δεν αφορά σε εκκαθαρισμένη απαίτηση, ότι καταχωρήθηκε εκπρόθεσμα, ότι είναι αντίθετη με τις αρχές της επιείκειας ενόψει καθυστέρησης 19 χρόνων που επηρέασε δυσμενώς τον εφεσείοντα στο χειρισμό της υπόθεσης του και ότι η Τράπεζα δεν προσήλθε με καθαρά χέρια στο Δικαστήριο.
Από την άλλη η Τράπεζα μέσω της ένορκης μαρτυρίας της Π.Θ., υπαλλήλου της Τράπεζας, παρέθεσε στο Δικαστήριο όλο το ιστορικό της υπόθεσης που ξεκινούσε από την έκδοση απόφασης εναντίον του εφεσείοντα στις 24/5/1993 για το ποσό των Λ.Κ.4.182,54 (ισάξιο σε €7.146,29) πλέον τόκους 9% από 1/7/1992 και έξοδα εκ Λ.Κ.160,69 αλληλεγγύως και/ή κεχωρισμένως με τους υπόλοιπους εναγομένους. Όπως ανέφερε, προς εκτέλεση της απόφασης λήφθηκαν διάφορα μέτρα από πλευράς Τράπεζας όπως η καταχώρηση αριθμού αιτήσεων δηλαδή της αίτησης μηνιαίων δόσεων ημερ. 17/5/1994 στη βάση της οποίας εκδόθηκε εναντίον του εφεσείοντα εκ συμφώνου διάταγμα καταβολής του ποσού των Λ.Κ.50,00 μηνιαίως από 1/5/1995, της αίτησης ημερ. 15/10/1993 για έκδοση εντάλματος κινητής περιουσίας, της πρώτης ειδοποίησης πτώχευσης υπ. Αρ. 1070/2011, η οποία όμως δεν προχώρησε λόγω παρέλευσης της προθεσμίας για καταχώρηση αίτησης, εξού και καταχωρήθηκε νέα ειδοποίηση η υπ. Αρ. 447/2012, στη βάση της οποίας καταχωρήθηκε στη συνέχεια στις 21/9/2012 η αίτηση πτώχευσης που οδήγησε στην έκδοση του προσβαλλόμενου διατάγματος παραλαβής της περιουσίας του εφεσείοντα. Εναντίον της ειδοποίησης πτώχευσης υπ. Αρ. 447/2012 δεν καταχωρήθηκε ένορκη δήλωση ή αίτηση παραμερισμού της ειδοποίησης, ενώ εναντίον της πρώτης ειδοποίησης καταχωρήθηκε αίτηση παραμερισμού η οποία όμως αποσύρθηκε ανεπιφύλακτα στις 9/1/2012. Δεν υπήρξε συμμόρφωση από πλευράς εφεσείοντα στο διάταγμα πληρωμής των μηνιαίων δόσεων, γι' αυτό και η Τράπεζα προχώρησε στην έκδοση διαταγμάτων χρηματικής ποινής εναντίον του εφεσείοντα, τα οποία αποσύρθησαν στην συνέχεια άνευ βλάβης, λόγω του ότι ο εφεσείων απουσίαζε στο εξωτερικό.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε τη Π.Θ. καθόλα αξιόπιστη και ότι τα πιο πάνω γεγονότα από τη μαρτυρία της ήταν αναντίλεκτα εξού και προέβη σε ανάλογα ευρήματα. Σημειώνεται ότι ορισμένα εκ των πιο πάνω γεγονότων εγκρίθηκαν και ως παραδεκτά.
Το Δικαστήριο θεώρησε επίσης ως αναντίλεκτο γεγονός από τη μαρτυρία της Π.Θ. ότι η Τράπεζα δεν είχε οποιαδήποτε εξασφάλιση επί των περιουσιακών στοιχείων του εφεσείοντα για αποπληρωμή του εξ αποφάσεως χρέους, και ότι πληρώθηκαν έναντι του χρέους Λ.Κ.486,42, Λ.Κ.560,40 και Λ.Κ.2,650,00 στις 4/8/1999, 22/9/2003 και 19/1/2004 αντίστοιχα.
Σ' όσον αφορά την πληρωμή των ποσών των Λ.Κ. 3.233,09, Λ.Κ.58,98, Λ.Κ.12.334,51 και Λ.Κ. 4.086,60 (γραμμάτιο) το Δικαστήριο δέχθηκε ότι καταλογίστηκαν ως πληρωμές για υποχρεώσεις του Ν.Τ, Μάρτυρα 1 από πλευράς εφεσείοντα, στην Τράπεζα, άσχετες με το επίδικο εξ αποφάσεως χρέος. Για τα πιο πάνω προέβη επίσης σε ανάλογα ευρήματα.
Ήταν περαιτέρω εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι το Τεκμήριο 7Α παρουσίαζε το χρεωστικό υπόλοιπο που οφείλετο δυνάμει της δικαστικής απόφασης, δηλαδή €13.223,36 πλέον τόκο προς 9% ετησίως επί ποσού εκ €7.146,29 από 30/6/2011 μέχρι εξόφλησης.
Από πλευράς εφεσείοντα κατέθεσαν πρωτόδικα ο Ν.Τ., Μάρτυρας 1, και ο ίδιος ο εφεσείων. Ο μεν Ν.Τ, εναγόμενος 5 στην Αγωγή 6298/1992 και διευθυντής της εναγόμενης 1 εταιρείας, στη μαρτυρία του προώθησε τη θέση ότι με διάφορες πληρωμές που έγιναν προς την Τράπεζα δεν παρέμεινε οποιοδήποτε υπόλοιπο οφειλόμενο από την πιο πάνω δικαστική απόφαση.
Ο εφεσείων από την άλλη, στη δική του μαρτυρία δεν ήταν σε θέση να γνωρίζει κατά πόσο το εξ' αποφάσεως χρέος του εξοφλήθηκε ή όχι, αλλά από δικούς του υπολογισμούς ανεβάζει το υπόλοιπο που οφείλετο περίπου στα €8.000,00.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο κατά την αξιολόγηση της προφορικής μαρτυρίας απέρριψε τη μαρτυρία του Ν.Τ. και του εφεσείοντα ως αναξιόπιστη ενώ, επαναλαμβάνουμε, αποδέχθηκε τη μαρτυρία της Π.Θ. ως αξιόπιστη και ότι αντιπροσώπευε τα πραγματικά γεγονότα της υπόθεσης. Μετά από ανάλυση της νομικής πτυχής έκρινε ότι πληρούντο όλες οι προϋποθέσεις του περί Πτωχεύσεως Νόμου και νομολογίας εξού και προέβη στην έκδοση διατάγματος παραλαβής της περιουσίας του εφεσείοντα.
Ο εφεσείων με την παρούσα έφεση αμφισβητεί την ορθότητα της απόφασης με τρεις λόγους έφεσης.
Με το λόγο έφεσης 1 προβάλλεται η θέση περί λανθασμένης και/ή ελλιπούς και/ή μη ορθής ερμηνείας του περί Πτωχεύσεως Νόμου ΚΕΦ. 5. Συγκεκριμένα είναι η εισήγηση του δικηγόρου του εφεσείοντα στο διάγραμμα αγόρευσης του, ότι στη βάση του περί Πτώχευσης (Τροποποιητικού) Νόμου του 2012 (Ν.206(1)/2012) δεν μπορούσε να εκδοθεί διάταγμα παραλαβής της περιουσίας του εφεσείοντα, εφόσον το οφειλόμενο χρέος στη βάση του οποίου εκδόθηκε το διάταγμα παραλαβής ήταν κάτω των €15.000.
Στο στάδιο αυτό κρίνουμε σκόπιμο να παραθέσουμε τις πρόνοιες του περί Πτωχεύσεως Νόμου που μας ενδιαφέρουν, ιδιαίτερα εκείνες που αναφέρονται στις προϋποθέσεις καταχώρησης αίτησης πτώχευσης.
Το άρθρο 5 του περί Πτωχεύσεως Νόμου αναφέρει τους όρους στη βάση των οποίων πιστωτής δύναται να υποβάλει αίτηση πτώχευσης. Το εδάφιο (1)(α) του άρθρου 5 καθορίζει το ελάχιστο ποσό χρέους για το οποίο μπορεί να υποβληθεί αίτηση πτώχευσης από πιστωτή.
Ο Νόμος 206(1)/2012 ο οποίος τέθηκε σε εφαρμογή από τη δημοσίευση του, δηλαδή στις 28/12/2012, τροποποίησε το άρθρο 5 του βασικού Νόμου που ίσχυε μέχρι τότε με την αντικατάσταση από την παράγραφο (α) του εδαφίου 1 των λέξεων «πεντακόσιες λίρες» με τις λέξεις και τον αριθμό «δεκαπέντε χιλιάδες ευρώ (€15.000)».
Σημειώνεται ότι όταν καταχωρήθηκε η ειδοποίηση πτώχευσης υπ. Αρ. 447/2012 αλλά και στη συνέχεια η αίτηση πτώχευσης υπ. Αρ. 296/2012 στις 21/9/2012, ίσχυε η παλιά πρόνοια όπου το χρέος δεν μπορούσε να είναι κάτω από Λ.Κ.500,00. Η ίδια πρόνοια των Λ.Κ.500,00 ίσχυε και κατά την επιφύλαξη της απόφασης στις 28/11/2012.
Κατά την έκδοση όμως της απόφασης στις 25/2/2013 είχεν ήδη τεθεί σε εφαρμογή η νέα πρόνοια για €15.000,00 στη βάση του τροποποιητικού Νόμου 206(1)/2012.
Το ερώτημα που χρήζει απάντησης είναι κατά πόσο στην παρούσα περίπτωση η αίτηση πτώχευσης θα έπρεπε να εξεταστεί στη βάση της παλιάς πρόνοιας του άρθρου 5(1)(α) όπου το χρέος δεν πρέπει να είναι κάτω των Λ.Κ.500,00 ή της νέας που εισήχθηκε με τον τροποποιητικό Νόμο 206(1)/2012 που ανεβάζει το μίνιμουμ του χρέους σε €15.000,00.
Εξετάσαμε την εισήγηση του δικηγόρου του εφεσείοντα η οποία όμως δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Το λεκτικό του προοιμίου του άρθρου 5(1) που, σημειωτέον, παρέμεινε το ίδιο δεν αφήνει καμιά αμφιβολία ότι καθοριστικός χρόνος για εξέταση κατά πόσο πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 5, περιλαμβανομένης και της πρόνοιας για το ύψος του χρέους για το οποίο μπορεί να υποβληθεί η αίτηση, είναι ο χρόνος καταχώρησης της αίτησης πτώχευσης. Παραθέτουμε αυτούσιο το άρθρο 5(1):
«5.-(1) Πιστωτής δεν θα δικαιούται να υποβάλει αίτηση πτώχευσης εναντίον χρεώστη, εκτός αν-
(α) ......................................................................................
.......................................................................................
Όταν καταχωρήθηκε η αίτηση πτώχευσης ίσχυε η πρόνοια των Λ.Κ.500,00 σ' όσον αφορά το ελάχιστο ύψος του χρέους για το οποίο μπορούσε να υποβληθεί αίτηση, εφόσον αυτό ανέρχετο σύμφωνα με τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου σε €13,223,36.
Συνεπώς ο λόγος έφεσης 1 είναι έκθετος σε απόρριψη.
Με τον λόγο έφεσης 2 προβάλλεται η θέση περί εκπρόθεσμης καταχώρησης της αίτησης πτώχευσης. Συγκεκριμένα είναι εισήγηση από πλευράς εφεσείοντα ότι, ενόψει του ότι η ειδοποίηση πτώχευσης επιδόθηκε στις 21/6/2012 η αίτηση θα έπρεπε να καταχωρηθεί το αργότερο μέχρι και τις 20/9/2012.
Εξετάσαμε την εισήγηση η οποία πάλι δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Και εξηγούμε.
Σύμφωνα με το άρθρο 5(1)(γ) του ΚΕΦ. 5 όπως ίσχυε κατά την καταχώρηση της αίτησης πτώχευσης και έκδοσης της πρωτόδικης απόφασης, η πράξη πτώχευσης επί της οποίας στηρίζετο η αίτηση πτώχευσης, θα έπρεπε να είχεν συμβεί μέσα σε τρεις μήνες πριν από την υποβολή της αίτησης. Σημειώνεται ότι ο χρόνος των τριών μηνών αντικαταστάθηκε με έξι μήνες, σύμφωνα με τον περί Πτώχευσης (Τροποποιητικό) Νόμο του 2015 (Ν.61(1)/2015).
Στη βάση των δεδομένων της παρούσας υπόθεσης, η ειδοποίηση επιδόθηκε στον εφεσείοντα στις 21/6/2012 και η καταχώρηση της αίτησης πτώχευσης έγινε στις 21/9/2012 δηλαδή εντός των τριών μηνών από την επίδοση της ειδοποίησης. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το άρθρο 2 του περί Ερμηνείας Νόμου ΚΕΦ. 1 «μήνας» σημαίνει ημερολογιακός μήνας. Όμως δεν είναι η ημερομηνία επίδοσης της ειδοποίησης ο χρόνος από τον οποίον ξεκινά να μετρά η προθεσμία των τριών μηνών. Σύμφωνα με το άρθρο 3(1)(ζ) του ΚΕΦ. 5 παρέχεται και προθεσμία επτά (7) ημερών από την επίδοση της ειδοποίησης για σκοπούς συμμόρφωσης, οπότε η πράξη πτώχευσης συντελείται με τη λήξη της προθεσμίας αυτής, νοουμένου βεβαίως ότι δεν υπάρχει συμμόρφωση.
Παρέμεινε να εξεταστεί ο λόγος έφεσης 3 που προβάλλει θέμα καταχρηστικότητας της διαδικασίας ενόψει της προηγηθείσας ειδοποίησης πτώχευσης υπ. Αρ. 1070/2011 που αποσύρθηκε, και των άλλων διαδικασιών που λήφθηκαν προς εκτέλεση της απόφασης.
Σημειώνεται ότι συνιστά εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η ειδοποίηση πτώχευσης στη βάση της οποίας καταχωρήθηκε η αίτηση πτώχευσης υπ. Αρ. 296/2012 είναι η δεύτερη που καταχωρήθηκε εναντίον του εφεσείοντα, γιατί διέφυγε της προσοχής της Τράπεζας η χρονική προθεσμία καταχώρησης αίτησης πτώχευσης στη βάση της προηγηθείσας ειδοποίησης υπ. Αρ. 1070/2011. Η θέση περί κατάχρησης της διαδικασίας προωθήθηκε και πρωτόδικα και το Δικαστήριο κατόπιν εξέτασης της, διαπίστωσε ότι η καταχώρηση άλλης ειδοποίησης πτώχευσης προηγουμένως από μόνη της δεν οδηγούσε σε συμπέρασμα κατάχρησης της διαδικασίας, ιδιαίτερα μετά την εξήγηση που δόθηκε από πλευράς Τράπεζας, ότι δηλαδή από παραδρομή παρήλθε η προθεσμία καταχώρησης της αίτησης, εξήγηση που έκρινε εύλογη, επαρκής και πειστική. Σ' όσον αφορά την ολιγωρία που καταλογίζετο στην Τράπεζα, ενόψει της παρέλευσης 19 χρόνων, από την έκδοση της δικαστικής απόφασης, με αναφορά σε νομολογία (βλ. Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου ν. Κλεάνθους (2013) 1 (Α) Α.Α.Δ. 158) ήταν διαπίστωση του ότι δεν τίθετο θέμα στην υπό κρίση περίπτωση αξίωσης της Τράπεζας, μέσω Αγωγής, θεραπείας στη βάση των αρχών της επιείκειας, ώστε να μπορεί να εγερθεί θέμα ολιγωρίας υπό τη μορφή υπεράσπισης στηριζομένης στις αρχές της επιείκειας. Προσθέτει δε ότι επιδίωξη της Τράπεζας, μέσω της πτωχευτικής διαδικασίας είναι η διαφύλαξη της όποιας περιουσίας του εφεσείοντα προς όφελος των πιστωτών προτού αυτή σπαταληθεί (βλ. London Clubs Ltd κ.ά. v. Παπαδοπούλου (2002) 1 (Γ) Α.Α.Δ. 1699, και Πετράκη ν. Κίμωνος (2006) 1 Α.Α.Δ. 1311.)
Έκρινε περαιτέρω με αναφορά στην υπόθεση Σοφοκλέους ν. Marketrends Finance Ltd (2007) 1 (B) A.A.Δ. 954 ότι δεν υπήρχε θέμα διαβουλεύσεων προς εξεύρεση του οφειλόμενου ποσού, ενόψει απόρριψης της εκδοχής του εφεσείοντα, αλλά και η καταχώρηση της αίτησης να έγινε κατόπιν διαβουλεύσεων, δεν οδηγούσε σε κατάχρηση της διαδικασίας.
Διαπίστωσε περαιτέρω ότι θέμα κατάχρησης διαδικασίας θα μπορούσε να τεκμηριωθεί αν υπήρχαν παράλληλες διαδικασίες ή επιδιώκετο αλλότριος σκοπός με την αίτηση πτώχευσης, που δεν τίθετο τέτοιο θέμα στην υπό κρίση περίπτωση.
Εξετάσαμε τις εισηγήσεις των δυο πλευρών με προσοχή, σε συνάρτηση με τα πρακτικά. Δεν εντοπίζουμε οτιδήποτε το μεμπτόν ως προς τις πιο πάνω διαπιστώσεις του πρωτόδικου Δικαστηρίου, τις οποίες κρίνουμε εύλογες στη βάση των ευρημάτων του και νομολογία.
Από δική μας έρευνα εντοπίσαμε την υπόθεση Χατζηγαβριήλ ν. NCR (Cyprus Ltd) Staff Profident Fund (2012) 1 (Γ) Α.Α.Δ. 2743 στην οποίαν αποφασίστηκε ότι δεν υπήρξε κατάχρηση διαδικασίας που να προέκυπτε από την ύπαρξη προηγούμενης αίτησης πτώχευσης του εφεσείοντα που αποσύρθηκε. Η πιο πάνω αρχή υιοθετήθηκε στην υπόθεση Δημήτρης Κουτάλης ν. Hellenic Bank Public Company Ltd, Πολιτική Έφεση 36/2011, ημερ. 19/5/2016, ECLI:CY:AD:2016:A247.
Στην προκειμένη περίπτωση θεωρούμε ότι τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου δεν ήταν τέτοια που να καταδείκνυαν κατάχρηση της διαδικασίας. Η εξήγηση που έδωσε η Τράπεζα ως προς το λόγο απόσυρσης της πρώτης ειδοποίησης και έγινε δεκτή από το Δικαστήριο, κρίνεται εύλογη. Σ' όσον αφορά δε τη διαδικασία περί πληρωμής του εξ αποφάσεως χρέους διά μηνιαίων δόσεων, σημειώνεται ότι εκ συμφώνου είχεν εκδοθεί σχετικό διάταγμα με το οποίο όμως δεν υπήρξε συμμόρφωση από μέρους του εφεσείοντα, εξού και η Τράπεζα προχώρησε στη συνέχεια στην έκδοση διαταγμάτων χρηματικής ποινής εναντίον του εφεσείοντα, τα οποία όμως απεσύρθησαν άνευ βλάβης, λόγω απουσίας του στο εξωτερικό.
Όπως αναφέρθηκε στην Αίτηση Χριστάκη Μιχαήλ κ.ά. (1998) 1 (Γ) Α.Α.Δ. 1320 η αίτηση πτώχευσης δεν συμπεριλαμβάνεται στις μεθόδους εκτέλεσης δικαστικής απόφασης εξού και η συνύπαρξη της δεν συνιστούσε κώλυμα στην προώθηση της διαδικασίας για την έκδοση διατάγματος μηνιαίων δόσεων.
Ενόψει των πιο πάνω βρίσκουμε ότι ούτε η εισήγηση περί κατάχρησης διαδικασίας ευσταθεί.
Για τους πιο πάνω λόγους η έφεση απορρίπτεται με έξοδα υπέρ της εφεσίβλητης/Τράπεζας και εναντίον του εφεσείοντα όπως υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
ΣΤ. ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.
Κ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.
Α. ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ.
/Α.Λ.Ο.