|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2014:D138
(2014) 1 ΑΑΔ 455
25 Φεβρουαρίου, 2014
[ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 8, 11, 23, 28, 29, 33 ΚΑΙ 35 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 5, 13 ΚΑΙ 14 ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 1 ΤΟΥ 12ου ΠΡΟΣΘΕΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΑΣΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ ΩΣ ΕΧΕΙ ΚΥΡΩΘΕΙ ΜΕ ΤΟ Ν. 13(ΙΙΙ)/2002,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ Κ. ΑΘΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, ΓΙΑ ΕΠ' ΑΔΕΙΑ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΗ ΥΠ' ΟΡΟΥΣ ΔΥΝΑΜΕΙ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 14 ΕΠ. ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΦΥΛΑΚΩΝ ΝΟΜΟΥ,
Εφεσείοντα,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΝΗΣΗ Η/ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ
ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΗΣ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ
ΕΠ' ΑΔΕΙΑ ΝΑ ΟΡΙΣΘΕΙ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ
ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΥΠ' ΑΡΙΘΜΟ 46 ΟΥΤΩΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΕΙ Ή/ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΕΙ ΔΥΝΑΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΙΤΗΤΗ ΕΝΤΟΣ ΕΥΛΟΓΟΥ ΧΡΟΝΟΥ,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΘΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ
ΓΙΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ
ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΥΠΟΥ MANDAMUS.
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 28/2014)
Προνομιακά εντάλματα ― Mandamus ― Αίτηση για παραχώρηση άδειας καταχώρησης αίτησης προς έκδοση εντάλματος Mandamus με το οποίο να διατασσόταν το Συμβούλιο Αποφυλάκισης Κρατουμένων επ' αδεία, να ορίσει ημερομηνία κατά την οποία θα εξεταζόταν η αίτηση του αιτητή για την υπό όρους αποφυλάκιση του ― Δεν προέκυπτε άρνηση καθήκοντος του Συμβουλίου ― Για την ισχυριζόμενη παράλειψη μπορούσε να ασκηθεί προσφυγή.
Προνομιακά εντάλματα ― Mandamus ― Μπορεί να εκδοθεί για τον έλεγχο της νομιμότητας όχι μόνο των αποφάσεων κατώτερων Δικαστηρίων, αλλά και κατά παντός οργάνου, προσώπου ή αρχής, η οποία οφείλει να εκτελέσει καθήκον ― Δεν εκδίδεται όπου το επιδιωκόμενο προς εκτέλεση καθήκον, εμπίπτει στο δημόσιο δίκαιο.
Προνομιακά εντάλματα ― Τύπος ― Αίτηση μη καταχωρηθείσα επί του ορθού επακριβούς τύπου ― Αίτηση και έκθεση συνοψίζονταν στο ένα και το αυτό έγγραφο, ενώ θα έπρεπε να ήταν χωριστά με βάση την διαδικασία που επικρατεί στην Κύπρο, όπου ακολουθούνται ακόμη οι παλαιότεροι Αγγλικοί Θεσμοί.
Με την αίτηση επιδιώχθηκε η παραχώρηση άδειας για καταχώρηση αίτησης προς έκδοση εντάλματος Mandamus, με το οποίο να διατασσόταν το Συμβούλιο Αποφυλάκισης Κρατουμένων επ' αδεία, να ορίσει ημερομηνία κατά την οποία θα εξεταζόταν η αίτηση του αιτητή για την υπό όρους αποφυλάκιση του επ' αδεία και για συνέχιση της έκτισης της ποινής του διά το εναπομείναν μέρος αυτής εκτός των φυλακών.
Στην ένορκη δήλωση που συνόδευε την αίτηση αναφερόταν μεταξύ άλλων, ότι ο αιτητής δεν έλαβε οποιαδήποτε απάντηση από το Συμβούλιο σε σχετική επιστολή που απέστειλαν οι δικηγόροι του ζητώντας να μάθουν τον ακριβή χρόνο εξέτασης της αίτησης του.
Σύμφωνα με τις θέσεις του αιτητή, υπό το βάρος της παράλειψης αυτής, και με δεδομένο ότι είχε εκτίσει ήδη ποινή 5 ετών και 6 μηνών, ο μη ορισμός της αιτήσεως του για εξέταση σε σύντομο χρόνο, αποτελούσε παραβίαση του καθήκοντος του Συμβουλίου Αποφυλάκισης, παράλειψη που ήταν και αδικαιολόγητη, παράνομη και αντίθετη με τη Σύμβαση για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Με βάση τον τροποποιητικό Νόμο αρ. 37(1)/2009, που εισήγαγε και θεσμοθέτησε το Συμβούλιο Αποφυλάκισης επ' αδεία στον περί Φυλακών Νόμο του 1996, οι αποφάσεις του Συμβουλίου ρητά καθορίζονται να είναι προσβλητές με προσφυγή δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος.
2. Στα γεγονότα τα οποία τέθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου δεν υπήρχε, ούτε διαπιστωνόταν ουσιαστική άρνηση καθήκοντος εκ μέρους του Συμβουλίου Αποφυλάκισης.
3. Δεδομένο ήταν ότι είχε γίνει κάποια αλληλογραφία μεταξύ των δικηγόρων του αιτητή και του Συμβουλίου Αποφυλάκισης, το αποτέλεσμα της οποίας όμως, εξαντλείτο σε θερμή παράκληση για εξέταση του αιτήματος.
4. Το Συμβούλιο Αποφυλάκισης δεν αρνήθηκε να ορίσει την αίτηση για εξέταση ώστε να υπάρχει άρνηση εκτέλεσης καθήκοντος, για να δοθεί άδεια για καταχώρηση του προνομιακού εντάλματος Mandamus. Το Συμβούλιο παρέπεμψε απλώς στο γεγονός ότι εκκρεμούσαν εκτός από την αίτηση του αιτητή, άλλες 45 αιτήσεις.
5. Δεδομένης της φύσης των αποφάσεων του Συμβουλίου Αποφυλάκισης που ανήκουν, κατ' εξοχήν στη σφαίρα του Διοικητικού Δικαίου, η άρνηση ή παράλειψη του Συμβουλίου να απαντήσει στους δικηγόρους του αιτητή για το πότε θα ήταν ευχερές να εξεταστεί η αίτηση για αποφυλάκιση, δεν ενεργοποιούσε την προνομιακή δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
6. Ο Αιτητής διέθετε εναλλακτικά ένδικα μέσα θεραπείας δυνάμει του Άρθρου 29 και 146 του Συντάγματος.
Η αίτηση για άδεια απορρίφθηκε.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Τσαγγαρίδου (Αρ. 2) (2008) 1 Α.Α.Δ. 1004,
In re Moschatos (1985) 1 C.L.R. 381,
Παπαχριστοδούλου κ.ά. (2006) 1 Α.Α.Δ. 1180,
Ευθυμίου (2011) 1 Α.Α.Δ. 675,
Ανδρέας Ανδρέου ν. Συμβουλίου Αποφυλάκισης Κρατουμένων επ΄ Αδεία, υπόθεση αριθμός 1026/2010, ημερομηνίας 31.5.2011.
Αίτηση.
Στ. Βασιλακάς με Α. Κωνσταντινίδου (κα), για τον Αιτητή.
Ex tempore
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.: Επιδιώκεται με την παρούσα αίτηση, η λήψη άδειας για καταχώρηση αίτησης για έκδοση εντάλματος Mandamus και όπως δοθεί προς τούτο άδεια που να διατάσσει το Συμβούλιο Αποφυλάκισης Κρατουμένων επ' Αδεία να ορίσει ημερομηνία κατά την οποία θα εξεταστεί η αίτηση του αιτητή για την υπό όρους αποφυλάκιση του επ' αδεία και για συνέχιση της έκτισης της ποινής του διά το εναπομείναν μέρος αυτής εκτός των φυλακών.
Η αίτηση για έκδοση άδειας με σκοπό την καταχώρηση αίτησης για έκδοση εντάλματος τύπου Mandamus, συνοδεύεται από ένορκο δήλωση του αιτητή ο οποίος αναφέρει ότι είχε υποβάλει στις 11.7.2013 αίτηση μέσω δικηγόρου διά την υπό όρους αποφυλάκιση του ως το Τεκμήριο 1, αλλά μέχρι και τις 6.9.2013 δεν είχε λάβει οποιαδήποτε απάντηση είτε ο ίδιος, είτε οι δικηγόροι του. Νέα αίτηση που απεστάλη από τους δικηγόρους του αιτητή ημερομηνίας 6.9.2013, Τεκμήριο 2, στην ένορκο δήλωση, ζητούσε όπως ο αιτητής ενημερωθεί κατά πόσο έχει αρχίσει η εξέταση του αιτήματος που είχε υποβληθεί. Το Συμβούλιο Αποφυλάκισης με επιστολή του ημερομηνίας 17.9.2013, απάντησε στους δικηγόρους του αιτητή ότι σύμφωνα με τον κατάλογο που υπήρχε ενώπιον του, η αίτηση του αιτητή έλαβε τον αριθμό 46, διότι πρόσφατα είχε αυτή υποβληθεί, ενώ προηγούνταν άλλες 45 αιτήσεις φυλακισθέντων. Συνεπώς δεν μπορούσε να καθορίσει πότε θα επιλαμβανόταν της αιτήσεως.
Ακολούθησε νέα επιστολή στις 2.10.2013 από τους δικηγόρους του αιτητή προς τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Αποφυλάκισης, γνωρίζοντας λήψη του περιεχομένου της προαναφερθείσας επιστολής στην οποία αναφερόταν ότι η ημερομηνία αποφυλάκισης του αιτητή είναι η 27.10.2015, με την κατάληξη ότι, «Ως εκ τούτου είναι θερμή παράκληση μας αν μπορούσαμε να είχαμε περίπου ενδεικτικά το πότε θα εξετασθεί η Αίτηση του γραφείου μας.» Δεν ελήφθη απάντηση σε αυτή την επιστολή. Υπό το φως της παράλειψης αυτής αφενός και αφετέρου με δεδομένο ότι ο αιτητής έχει εκτίσει ήδη ποινή 5 ετών και 6 μηνών, αποτελεί την εισήγηση του αιτητή ότι ο μη ορισμός της αιτήσεως του για εξέταση σε σύντομο χρόνο, αποτελεί παραβίαση του καθήκοντος του Συμβουλίου Αποφυλάκισης, παράλειψη που είναι και αδικαιολόγητη, παράνομη και αντίθετη με τη Σύμβαση για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών.
Στη συζήτηση της αιτήσεως που έγινε ενώπιον του Δικαστηρίου στις 19.2.2014, ο συνήγορος του αιτητή ανεφέρθη στις προϋποθέσεις για τη λήψη άδειας για καταχώρηση αιτήματος για έκδοση εντάλματος Mandamus και ζήτησε από το Δικαστήριο να δοθεί η άδεια ώστε να εκπληρώσει το Συμβούλιο Αποφυλάκισης το καθήκον του να ορίσει ημερομηνία εξέτασης της αίτησης. Στο τέλος της συζήτησης, ο συνήγορος πληροφόρησε το Δικαστήριο ότι στη βάση νέων δεδομένων και στοιχείων, ο αιτητής θα αποφυλακιζόταν μετά από την απονομή και προεδρικής χάριτος στις 11.8.2014, αντί στις 27.10.2015. Προς τούτο καταχωρήθηκε με την άδεια του Δικαστηρίου σήμερα συμπληρωματική ένορκος δήλωση στην οποία επισυνάπτεται επιστολή του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Τμήμα Φυλακών που πιστοποιεί ότι η ημερομηνία αποφυλάκισης, μετά την παραχώρηση αναστολής της ποινής κατά το 1/5 από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στις 30.1.2014 και εφόσον ο αιτητής συνεχίζει να επιδεικνύει καλή διαγωγή και εργατικότητα, θα είναι η 11.8.2014.
Το ένταλμα τύπου Mandamus είναι προνομιακό από την άποψη ότι, όπως και τα υπόλοιπα προνομιακά εντάλματα, εκδίδεται κατά προνόμιο, κατ' εξαίρεση δηλαδή της συνήθους πορείας των πραγμάτων και γι' αυτό απαιτείται και η προηγούμενη λήψη άδειας από το Δικαστήριο. Η εμβέλεια του εντάλματος Mandamus είναι πολύ ευρεία και το όλο θέμα έχει εξεταστεί ως προς τις παραμέτρους του εντάλματος στην υπόθεση Τσαγγαρίδου (Αρ. 2) για άδεια καταχώρησης αίτησης για έκδοση εντάλματος Mandamus και/ή Certiorari (2008) 1 Α.Α.Δ. 1004. Λέχθηκε εκεί, με αναφορά στην αποκλειστική δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος, ότι το Mandamus μπορεί να εκδοθεί ως κατάλοιπο της εγγενούς εξουσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου για τον έλεγχο της νομιμότητας όχι μόνο των αποφάσεων κατώτερων δικαστηρίων, αλλά και κατά παντός οργάνου, προσώπου ή αρχής, η οποία οφείλει να εκτελέσει καθήκον. Γίνεται παραπομπή στο σύγγραμμα του H. Hood Phillips, Constitutional and Administrative Law, 5η έκδ. σελ. 542, όπου αναφέρονται τα εξής:
«The order of mandamus may be issued to any person or body (not necessarily an inferior court) commanding him or them to carry out some public duty. It is a residual remedy of use where no other remedy is available.»
Αναφέρεται επίσης στο σύγγραμμα του Michael T. Molan: Administrative Law 4η έκδ., 2003, σελ. 314, παρ. 11.6, ότι:
«A mandatory order is a prerogative order, directed at an inferior body, compelling it to act in accordance with duties to which it is subject. It will only lie against a public body, in relation to public law duties.»
Και περαιτέρω προστίθεται στην Τσαγγαρίδου (Αρ. 2), ότι εξέταση του εντάλματος Mandamus έγινε και σε αριθμό υποθέσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου, όπως την In re Moschatos (1985) 1 C.L.R. 381 και την Παπαχριστοδούλου κ.ά. (2006) 1 Α.Α.Δ. 1180.
Προκύπτει επίσης από την Moschatos ότι το Mandamus δεν εκδίδεται όπου το επιδιωκόμενο προς εκτέλεση καθήκον εμπίπτει στο δημόσιο δίκαιο διότι τότε η ορθή θεραπεία είναι η καταχώρηση προσφυγής κάτω από το Άρθρο 146 του Συντάγματος. Τα ίδια αναφέρονται και στο σύγγραμμα του Πέτρου Αρτέμη: «Προνομιακά Εντάλματα», σελ. 248-254. Επίσης το Mandamus, όπως και τα άλλα προνομιακά εντάλματα, δεν εκδίδονται όπου υπάρχει άλλη κατάλληλη ή καταλληλότερη θεραπεία είτε στο αστικό δίκαιο, είτε όπου είναι πρόσφορη άλλη ευχερέστερη διαδικασία.
Στην παρούσα περίπτωση το πρώτο που παρατηρείται είναι ότι η αίτηση δεν είναι επί του ορθού επακριβούς τύπου γιατί η αίτηση και η έκθεση συνοψίζονται στο ένα και το αυτό έγγραφο, ενώ θα έπρεπε να ήταν χωριστά με βάση την διαδικασία που επικρατεί στην Κύπρο, όπου ακολουθούνται ακόμη οι παλαιότεροι Αγγλικοί Θεσμοί του Ο. 53, rr 1-14, (δέστε Ευθυμίου (2011) 1 Α.Α.Δ. 675 και Πέτρου Αρτέμη: Προνομιακά Εντάλματα, σελ. 267-269).
Το δεύτερο που παρατηρείται είναι ότι με βάση τον τροποποιητικό Νόμο αρ. 37(1)/2009, που εισήγαγε και θεσμοθέτησε το Συμβούλιο Αποφυλάκισης Επ' Αδεία στον περί Φυλακών Νόμο του 1996, οι αποφάσεις του Συμβουλίου ρητά καθορίζονται να είναι προσβλητές με προσφυγή δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος. Αυτό αναφέρεται στο Άρθρο 14Ι, εδάφιο 4 της σχετικής τροποποίησης. Σχετική επίσης είναι και η απόφαση Ανδρέας Ανδρέου ν. Συμβουλίου Αποφυλάκισης Κρατουμένων επ' Αδεία, υπόθεση αριθμός 1026/2010, ημερομηνίας 31.5.2011.
Το τρίτο που παρατηρείται είναι ότι εδώ στα γεγονότα τα οποία έχουν τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου δεν υπάρχει, ούτε διαπιστώνεται ουσιαστική άρνηση καθήκοντος εκ μέρους του Συμβουλίου Αποφυλάκισης. Δεδομένο είναι ότι έχει γίνει κάποια αλληλογραφία μεταξύ των δικηγόρων του αιτητή και του Συμβουλίου Αποφυλάκισης, το αποτέλεσμα της οποίας όμως εξαντλείται σε θερμή παράκληση για εξέταση του αιτήματος. Το Συμβούλιο Αποφυλάκισης δεν αρνήθηκε να ορίσει την αίτηση για εξέταση ώστε να υπάρχει άρνηση εκτέλεσης καθήκοντος για να δοθεί άδεια για καταχώρηση του προνομιακού εντάλματος Mandamus. Το Συμβούλιο παρέπεμψε απλώς στο γεγονός ότι εκκρεμούν εκτός από την αίτηση του αιτητή, άλλες 45 αιτήσεις.
Δεδομένης της φύσης των αποφάσεων του Συμβουλίου Αποφυλάκισης που ανήκουν, όπως λέχθηκε ήδη, κατ' εξοχήν στη σφαίρα του Διοικητικού Δικαίου, η άρνηση ή παράλειψη του Συμβουλίου να απαντήσει στους δικηγόρους του αιτητή για το πότε θα ήταν ευχερές να εξεταστεί η αίτηση για αποφυλάκιση με την επιστολή ημερομηνίας 2.10.2013, δεν ενεργοποιεί την προνομιακή δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Το πρώτο και εναλλακτικό ένδικο μέσο θεραπείας που έχει ο αιτητής είναι να υποβάλει προσφυγή βάσει του Άρθρου 29 του Συντάγματος, για το δικαίωμα του αναφέρεσθαι ώστε να απαντηθεί το αίτημά του. Το δεύτερο ένδικο μέσο θα ήταν η καταχώρηση προσφυγής όπου θα μπορούσε να τεθεί, για παράδειγμα, ζήτημα παράλειψης οφειλόμενης ενέργειας, με ενδιάμεση ανάλογη αίτηση. Αυτή είναι η δικαιοδοσία που δίδεται από τον ίδιο το Νόμο αναφορικά με τις εργασίες, τις αποφάσεις και τις παραλείψεις του Συμβουλίου Αποφυλάκισης.
Για όλους αυτούς τους λόγους δεν κρίνεται ορθό υπό της περιστάσεις να δοθεί σε αυτό το στάδιο άδεια για την καταχώρηση της αίτησης για έκδοση προνομιακού εντάλματος Mandamus που αποτελεί και παραμένει στη σφαίρα της εξαιρετικής δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Η αίτηση απορρίπτεται.
Η αίτηση για άδεια απορρίπτεται.