|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2010) 1 ΑΑΔ 234
23 Φεβρουαρίου, 2010
[ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΩΝ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ 1964,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΗΣ ΒΑΛΕΝΤΙΝΑΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ CERTIORARI,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ
21 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2009 ΠΟΥ ΕΚΔΟΘΗΚΕ
ΑΠΟ ΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ
ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΟΝΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ
ΥΠ' ΑΡΙΘΜΟ 359/09.
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 27/2010)
Προνομιακά εντάλματα ― Certiorari ― Αίτηση για έκδοση προνομιακού εντάλματος Certiorari εναντίον προσωρινού διατάγματος το οποίο εκδόθηκε με μονομερή αίτηση και με το οποίο το Οικογενειακό Δικαστήριο Λεμεσού παραχώρησε την άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του ανήλικου τέκνου των διαδίκων στον πατέρα του, καθ' ου η αίτηση στη διαδικασία ενώπιον του προαναφερθέντος Δικαστηρίου ― Η αίτηση έγινε δεκτή επειδή το προσωρινό διάταγμα ορίστηκε ως επιστρεπτέο σε χρόνο πέραν του αναγκαίου για την επίδοσή του στην αντίδικη πλευρά.
Αποφάσεις και διατάγματα ― Προσωρινά διατάγματα τα οποία εκδίδονται με μονομερή αίτηση ― Αναφορά Ανωτάτου Δικαστηρίου σε κατάχρηση της κατ' εξαίρεση πρόνοιας η οποία παρέχει ευχέρεια για έκδοση ex parte διαταγμάτων κατά παρέκκλιση των κανόνων φυσικής δικαιοσύνης ― Εισήγηση για αντιμετώπιση της κατάστασης από τα Δικαστήρια.
Στις 21.12.2009 το Οικογενειακό Δικαστήριο Λεμεσού εξέδωσε, κατόπιν μονομερούς αιτήσεως του καθ' ου η αίτηση συζύγου της αιτήτριας, προσωρινό διάταγμα με το οποίο παραχωρείτο σε αυτόν η άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του ανήλικου τέκνου τους. Το διάταγμα ορίστηκε στις 8.1.2010 για σκοπούς αναθεώρησης, ώστε να επιδοθεί στην αιτήτρια. Την ημέρα εκείνη ο συνήγορος του καθ' ου η αίτηση ζήτησε αναβολή, προφανώς στη βάση ότι το προσωρινό διάταγμα δεν είχε επιδοθεί, και η υπόθεση ορίστηκε στις 28.1.2010. Η υπόθεση ορίστηκε τελικά για επίδοση στις 26.2.2010.
Η αιτήτρια, αφού εξασφάλισε άδεια από το Ανώτατο Δικαστήριο, καταχώρησε την παρούσα αίτηση για έκδοση προνομιακού εντάλματος Certiorari με στόχο την ακύρωση του προαναφερθέντος προσωρινού διατάγματος.
Ο καθ' ου η αίτηση έφερε ένσταση εγείροντας θέματα ουσίας και κάνοντας και κάποια αναφορά στους λόγους για τους οποίους φαίνεται να μη είχε γίνει επίδοση.
Το Ανώτατο Δικαστήριο αφού ανέφερε ότι δυστυχώς γίνεται κατάχρηση και κακή αντίληψη της κατ' εξαίρεση πρόνοιας η οποία παρέχει την ευχέρεια για έκδοση ex parte διαταγμάτων κατά παρέκκλιση των κανόνων φυσικής δικαιοσύνης, παρατήρησε ότι τα Δικαστήρια θα πρέπει να προβληματίζονται στο έπακρον όταν εκδίδουν τέτοια διατάγματα και ότι είναι πολύ πιο απλό και πολύ πιο πρόσφορο η ex parte αίτηση να ορίζεται σε χρονικό διάστημα ολίγων ημερών, να επιδίδεται στην άλλη πλευρά και το Δικαστήριο να ακούσει και τις δύο πλευρές και να αποφασίσει οριστικά. Δεν ωφελεί να εκδίδεται διάταγμα το οποίο να διαιωνίζει την υπόθεση, όπως συνέβη στην παρούσα υπόθεση, ώστε να χρειάζεται να εμφανίζεται η άλλη πλευρά και να ακολουθεί ακρόαση με την ένστασή της και τα πράγματα να παρατείνονται, ή η ex parte αίτηση να αναβάλλεται για επίδοση αν η άλλη πλευρά δεν έχει ειδοποιηθεί.
Το Ανώτατο Δικαστήριο αποδέχθηκε την αίτηση επί της ουσίας κρίνοντας ότι το δοθέν ex parte διάταγμα ορίσθηκε για αναθεώρηση για σκοπούς επίδοσης στην άλλη πλευρά εντός τέτοιου χρονικού διαστήματος που να υπερβαίνει το εύλογο υπό τις περιστάσεις ώστε να καθίσταται παράνομο.
Η αίτηση έγινε δεκτή. Τα έξοδα θα ακολουθήσουν το αποτέλεσμα της δίκης.
Aίτηση.
Ε. Βραχίμη με Ε. Χατζηστυλλή, για την Αιτήτρια.
Σ. Σταυρινίδης για Δ. Παναούτα & Συνεργάτες, για τον Καθ' ου η αίτηση.
Ex tempore
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ.: Έχω εξετάσει σε λεπτομέρεια, τόσο στο στάδιο της άδειας όσο και στο στάδιο της αίτησης αυτής, τα δεδομένα που συνθέτουν το κρινόμενο στην παρούσα αίτηση, σε τρόπο ώστε να μπορέσω να σχηματίσω καταληκτική άποψη και να δοθεί απόφαση τώρα.
Θα δώσω σε γενικές γραμμές την εικόνα των γεγονότων που οδήγησαν στην αίτηση αυτή λέγοντας ότι αφετηρία είναι αίτηση την οποία υπέβαλε ο Καθ' ου η Αίτηση σύζυγος της Αιτήτριας στο Οικογενειακό Δικαστήριο για εξασφάλιση ενδιάμεσου διατάγματος. Η αίτηση αυτή υπεβλήθη στις 18.12.2009 και ορίσθη στις 21.12.2009, ήταν δε μονομερής αίτηση. Ζητούσε με την αίτηση αυτή προσωρινό διάταγμα με το οποίο να παραχωρείται σε αυτόν η άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του ανήλικου τέκνου των διαδίκων. Το Οικογενειακό Δικαστήριο εξετάζοντας την αίτηση στις 21.12.2009 εξέδωσε το διάταγμα διατάττοντας όπως ο Αιτητής έχει τη φύλαξη και φροντίδα του ανήλικου τέκνου και καθορίζοντας ως τόπο διαμονής του ανήλικου τον εκάστοτε τόπο διαμονής του Αιτητή. Από όσα στοιχεία έχει ενώπιον του το Δικαστήριο δεν φαίνεται να υπάρχει οποιαδήποτε προηγούμενη διευθέτηση των θεμάτων αυτών ή οποιασδήποτε επικοινωνίας με το παιδί. Το διάταγμα ορίστηκε για σκοπούς αναθεώρησης στις 8.1.2010 ώστε να επιδοθεί στην Αιτήτρια. Από το πρακτικό του Δικαστηρίου ημερομηνίας 8.1.2010 προκύπτει ότι ο δικηγόρος ο οποίος εμφανίστηκε για τον Αιτητή ζήτησε νέα ημερομηνία για επίδοση του προσωρινού διατάγματος, προφανώς στη βάση ότι αυτό δεν είχε επιδοθεί, και το Δικαστήριο, ορίζοντας και πάλι το προσωρινό διάταγμα και διατάττοντας όπως αυτό παραμείνει σε ισχύ, το όρισε για επίδοση στις 28.1.2010. Ανάλογο πρακτικό έγινε και στις 28/1/2010 με νέα ημερομηνία για επίδοση την 26.2.2010.
Ήταν στη βάση αυτών των διαδικασιών που το Δικαστήριο έδωσε την άδεια για καταχώρηση της παρούσας αίτησης η οποία έχει αντιμετωπίσει την ένσταση εκ μέρους του Καθ' ου η Αίτηση. Γίνεται αναφορά στην ένσταση σε πληθώρα στοιχείων που αφορούν την ουσία της υπόθεσης και τα οποία δεν ενδιαφέρουν ασφαλώς. Γίνεται και κάποια αναφορά στους λόγους για τους οποίους φαίνεται να μην είχε γίνει η επίδοση.
Αυτό που βεβαίως προκύπτει ως το κρίσιμο ερώτημα στην αίτηση είναι κατά πόσο το ex parte δοθέν διάταγμα ορίσθηκε για αναθεώρηση για σκοπούς επίδοσης στην άλλη πλευρά εντός τέτοιου χρoνικού διαστήματος που να υπερβαίνει το εύλογο υπό τις περιστάσεις ώστε να καθίσταται παράνομο. Και είναι ακριβώς στη βάση της έκδηλης παρανομίας που κρίνεται το θέμα. Δεν πιστεύω δε ότι η οποιαδήποτε αναφορά του ευπαίδευτου δικηγόρου για τον Καθ' ου η Αίτηση για οποιοδήποτε άλλο ένδικο μέτρο για την ανατροπή του διατάγματος θα επηρέαζε τη διαδικασία του Δικαστηρίου σήμερα να εκδικάσει αυτό το θέμα ειδικά το οποίο μόνο εδώ θα μπορέσει να κριθεί εξ άλλου.
Η ευχέρεια με την οποία γίνονται αιτήσεις ex parte, και ακόμα περισσότερο η ευχέρεια με την οποία τα Δικαστήρια είναι διατεθειμένα να εγκρίνουν αιτήσεις ex parte, είναι το πιο ανησυχητικό φαινόμενο στην υπόθεση. Δυστυχώς έχει γίνει κατάχρηση και κακή αντίληψη της κατ' εξαίρεση πρόνοιας η οποία παρέχει την ευχέρεια για έκδοση ex parte διαταγμάτων κατά παρέκκλιση κάθε κανόνα φυσικής δικαιοσύνης. Αν δεν ήταν για την πάγια νομολογία η οποία επιτρέπει την αναγνώριση της ισχύος ex parte διατάγματος, δεν μπορεί να διαπιστωθεί έρεισμα στο Σύνταγμα ή στους κανονισμούς της φυσικής δικαιοσύνης για διάταγμα το οποίο να επηρεάζει και μάλιστα να επηρεάζει σοβαρότατα τα δικαιώματα των δύο πλευρών σε μια υπόθεση χωρίς η άλλη πλευρά να ακουστεί.
Δεν θα εξετάσω όμως το θέμα αυτό περαιτέρω από τη θεμελιακή πτυχή, πέραν του να παρατηρήσω ότι θα πρέπει τα Δικαστήρια να προβληματίζονται στο έπακρον όταν εκδίδουν ex parte διατάγματα. Είναι πολύ πιο απλό και πολύ πιο πρόσφορο η ex parte αίτηση να ορίζεται σε χρονικό διάστημα ολίγων ημερών, να επιδίδεται στην άλλη πλευρά και το Δικαστήριο να ακούσει και τις δύο πλευρές και να αποφασίσει οριστικά. Δεν ωφελεί να εκδίδεται διάταγμα το οποίο να διαιωνίζει την υπόθεση, όπως συνέβη στην παρούσα υπόθεση, ώστε να χρειάζεται να εμφανίζεται η άλλη πλευρά και να ακολουθεί ακρόαση με την ένστασή της και τα πράγματα να παρατείνονται, ή να αναβάλλεται για επίδοση αν η άλλη πλευρά δεν έχει ειδοποιηθεί. Τα Δικαστήρια οφείλουν, εφ' όσον θεωρούν το θέμα ως επείγον, να σκέπτονται περισσότερο την απλή αυτή εναλλακτική οδό η οποία είναι και η ενδεδειγμένη ούτως ώστε να ακούουν και τις δύο πλευρές πριν εκδώσουν διάταγμα, έστω και ενδιάμεσο, επί μονομερούς αίτησης. Για να μην επεκταθώ, να πω ότι ο ενδιάμεσος επηρεασμός δικαιωμάτων μπορεί να έχει και δυσμενές αποτέλεσμα ως προς το μόνιμο επηρεασμό δικαιωμάτων.
Στρεφόμενος τώρα προς τη διάρκεια του χρόνου που ετέθη για να επιδοθεί το διάταγμα θεωρώ, ακόμα και αν ληφθούν υπόψη οι διακοπές των Χριστουγέννων (και δεν βλέπω γιατί αυτή η υπόθεση να καταχωριστεί λίγο πριν τις διακοπές των Χριστουγέννων εφ΄όσον από το Νοέμβριο, όπως ο Καθ' ου η Αίτηση αναφέρει στην ένορκη δήλωσή του, γνώριζε τα γεγονότα στα οποία βάσισε την αίτησή του), ότι θα μπορούσε, εφ' όσον εκρίνετο επείγον από τον ίδιο τον Καθ' ου η Αίτηση αλλά και από το Δικαστήριο, να ορίζετο η υπόθεση ώστε να επιδίδετο αμέσως αντί στις 8.1.2010 που ορίστηκε. Και αν ακόμα εκείνη η ημερομηνία θεωρείτο εύλογος χρόνος, ασφαλώς η ανανέωση της ισχύος του διατάγματος για άλλες τρεις εβδομάδες, μέχρι 28.1.2010, για κανένα λόγο δεν θα πρέπει να ληφθεί ότι ήταν εύλογος χρόνος επίδοσης διατάγματος το οποίο είχε αναβληθεί μια φορά. Να παρατηρήσω ακόμα ότι το διάταγμα ανεβλήθη και πάλι μέχρι τις 26.2.2010 και λυπεί το Δικαστήριο το γεγονός ότι, ελαφρά τη καρδία, το Οικογενειακό Δικαστήριο έδωσε τις αναβολές με τον τρόπο αυτό.
Ορθώς παρατήρησε η κα Βραχίμη ότι πρόκειται για κλασσική περίπτωση στην οποία θα πρέπει να εκδοθεί διάταγμα Certiorari, και εκδίδεται διάταγμα Certiorari με το οποίο ακυρώνεται το εκδοθέν διάταγμα του Οικογενειακού Δικαστηρίου. Τα έξοδα θα ακολουθήσουν το αποτέλεσμα της δίκης.
Η αίτηση γίνεται δεκτή. Τα έξοδα θα ακολουθήσουν το αποτέλεσμα της δίκης.