|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2005) 1 ΑΑΔ 449
22 MΑΡΤΊΟΥ, 2005
[ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ/στής]
ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΡΚΙΤΣΗΣ,
Ενάγων,
v.
THANOS HOTELS LIMITED,
Εναγομένων.
(Αγωγή Ναυτοδικείου Αρ. 40/2004)
Ναυτοδικείο ― Αγωγή εναντίον σκάφους για αμέλεια η οποία προκάλεσε ζημιά σε άλλο σκάφος ― Προϋποθέσεις αποδείξεως αγώγιμου δικαιώματος εναντίον σκάφους ― Κατά πόσο υπάρχουν διαφορές μεταξύ αγωγών Ναυτοδικείου και αγωγών του κοινοδικαίου ως προς τι συνιστά αμέλεια που προκαλεί ζημιά λόγω σύγκρουσης ― Κατά πόσο ίσχυε στην παρούσα περίπτωση η υπεράσπιση του ασυνήθους φυσικού συμβάντος, όπως διαμορφώθηκε στην Rylands v. Fletcher και ποία είναι η ουσία της εν λόγω υπεράσπισης.
Το βράδυ της 16ης προς την 17.12.2003, το σκάφος των εναγομένων «Mare nostrum», ενώ ήταν δεμένο στο μώλο στο λιμανάκι της Πάφου, αναποδογυρίστηκε και κτύπησε το πλεούμενο του ενάγοντος «Πάνος 3» προκαλώντας του ζημιές. Το «Mare nostrum» τις μέρες που προηγήθηκαν του συμβάντος παρουσιαζόταν έμπρυμνο, δηλαδή με σηκωμένη την πλώρη και βυθισμένη την πρύμνη. Η κατάσταση αυτή προκλήθηκε από νερά που μπήκαν στο σκάφος και δεν παροχετεύονταν. Το βράδυ του συμβάντος επικρατούσε κακοκαιρία με βροχές, καταιγίδες και ισχυρούς ανέμους. Οι αποζημιώσεις συμφωνήθηκαν στις £1.290.
Ο ενάγων κάλεσε ως μάρτυρα τον υπεύθυνο λειτουργό της Αρχής Λιμένων στο λιμανάκι της Πάφου ο οποίος κατέθεσε ότι το σκάφος, επειδή η πρύμνη του, λόγω των νερών που είχαν συσσωρευτεί από τις προηγούμενες μέρες βρισκόταν κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας, γέμισε νερά, άρχισε σταδιακά να βυθίζεται και σε κάποιο στάδιο αναποδογυρίστηκε. Λόγω των στεγανών του και επειδή ήταν δεμένο στο μώλο, δεν κατέληξε στο βυθό, αλλά κτυπούσε στο σκάφος του ενάγοντα.
Ο μάρτυρας ανέφερε ότι οι άνεμοι και η κακοκαιρία είναι σύνηθες φαινόμενο στο λιμανάκι της Πάφου, το οποίο είναι εκτεθειμένο στην ανοικτή θάλασσα.
Οι εναγόμενοι δεν προσήγαγαν οποιανδήποτε μαρτυρία, αλλά προέταξαν ότι: (α) ο ενάγων έπρεπε να προσκομίσει μαρτυρία εμπειρογνώμονα για το πως προκλήθηκε η βύθιση και το αναποδογύρισμα και (β) το συμβάν δεν οφειλόταν στην αμέλειά τους, αλλά σε θεομηνία την οποία δεν μπορούσαν να προείδουν.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Για να αποδειχθεί αγώγιμο δικαίωμα εναντίον σκάφους θα πρέπει να αποδειχθεί τόσο ότι υπήρξε σύγκρουση η οποία προκάλεσε ζημιά, όσο και ότι η σύγκρουση ή η ζημιά προκλήθηκε καθ' ολοκληρίαν ή μερικώς από την αμέλεια του ιδιοκτήτη ή προσώπου για το οποίο ήταν ο ιδιοκτήτης υπεύθυνος για τις πράξεις ή παραλείψεις του.
2. Δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ αγωγών Ναυτοδικείου και αγωγών του κοινοδικαίου ως προς το τι συνιστά αμέλεια που προκαλεί ζημιά λόγω σύγκρουσης. Το κατά πόσο η πράξη προκάλεσε ή όχι τη ζημιά, επαφίεται στην κοινή λογική του μέσου ατόμου.
3. Υπό περιστάσεις παρόμοιες με την παρούσα είναι σημαντικό να διαπιστωθεί κατά πόσο είναι ή όχι σύνηθες για κάποιον να προβεί στην πράξη την οποία κατηγορείται ότι έχει αμελήσει. Όμως ο βαθμός προσοχής που απαιτείται διαφέρει αναλόγως των περιστάσεων, ανκαι ορισμένες φορές απαιτείται περισσότερη από τη συνήθη φροντίδα.
4. Οι εναγόμενοι επέδειξαν αμέλεια γιατί, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις ότι το σκάφος τους ήταν έμπρυμνο λόγω εισροής νερών σ' αυτό, παρέλειψαν να επιδείξουν (α) οποιαδήποτε φροντίδα για αποτροπή αμέλειας σε άλλους και (β) οποιονδήποτε ενδιαφέρον για το σκάφος τους που ήταν σε επισφαλή κατάσταση, παρά την επιδείνωση του καιρού, φαινόμενο σύνηθες στην περιοχή.
5. Η υπεράσπιση του ασυνήθους φυσικού συμβάντος που ήγειραν οι εναγόμενοι δεν ισχύει στην παρούσα περίπτωση. Η ουσία της εν λόγω υπεράσπισης είναι ότι πρόκειται για έλευση φυσικών δυνάμεων των οποίων καμιά ανθρώπινη προβλεπτικότητα δεν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει, τη δυνατότητα έλευσης της οποίας η ανθρώπινη σωφροσύνη δεν θα μπορούσε να αναμένει.
Εκδίδεται απόφαση υπέρ του ενάγοντος και εναντίον των εναγομένων για το ποσό των £1.290 με έξοδα, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή.
Εκδόθηκε απόφαση ως ανωτέρω με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Cayzer, Irvine & Co, SS Clan Sinclair (Owners) v. Carron Co, SS Margaret (Owners) [1884] 9 App Cas 873,
Hero (Owners) v. Admiralty Comrs [1912] AC300 at 304,
The Western Belle [1906], 10 Asp. MLC 279,
Rylands v. Fletcher 37 L.J. Ex 161,
Greenock Corp. v. Caledonian Ry. [1917] A.C. 556,
Tennent v. Earl of Glascow [1864] 2 Macq. (H.L.) 22.
Αγωγή Ναυτοδικείου.
Αγωγή με την οποία ο ενάγων αξιώνει αποζημιώσεις για ζημιές τις οποίες υπέστη το σκάφος του «Πάνος 3» ως αποτέλεσμα σύγκρουσής του με το σκάφος «Μare nostrum» ιδιοκτησίας των εναγομένων οι οποίες συμφωνήθηκαν στις £1.290.
Χρ. Γεωργιάδης, για τον Ενάγοντα.
Α. Πολυδώρου, για τους Εναγόμενους.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Με την παρούσα αγωγή ο ενάγων αξιώνει αποζημιώσεις για ζημιές τις οποίες υπέστη το σκάφος του «Πάνος 3» ως αποτέλεσμα σύγκρουσής του με το σκάφος «Μare nostrum» ιδιοκτησίας των εναγομένων. Οι αποζημιώσεις συμφωνήθηκαν στις £1.290.
Για τον ενάγοντα κατέθεσε ο Χριστόδουλος Ησαΐα, υπεύθυνος λειτουργός της Αρχής Λιμένων στο λιμανάκι της Πάφου, όπου τα δύο σκάφη ήταν ελλιμενισμένα, το ένα δίπλα στο άλλο. Ανέφερε ότι το βράδυ της 16ης προς την 17.12.2003, το σκάφος των εναγομένων αναποδογυρίστηκε και λόγω του ότι ήταν δεμένο στο μώλο, κτυπούσε στα δύο πλεούμενα που βρίσκονταν δεξιά και αριστερά του. Το ένα από αυτά ανήκε στον ενάγοντα.
Το «Mare nostrum» περιγράφηκε ως ένα σύγχρονο ταχύπλοο σκάφος, υψηλών προδιαγραφών. Τις προηγούμενες μέρες του συμβάντος παρουσιαζόταν έμπρυμνο, δηλαδή, με σηκωμένη την πλώρη και βυθισμένη την πρύμνη. Η κατάσταση αυτή είχε προκληθεί επειδή νερά που είχαν μπει στο σκάφος δεν παροχετεύονταν, πιθανόν λόγω βλάβης της αντλίας που συνήθως υπάρχει γι' αυτό το σκοπό. Ως αποτέλεσμα η πρύμνη, λόγω βάρους, βυθίστηκε σε κάποιο βαθμό και βρέθηκε πλησιέστερα στην επιφάνεια της θάλασσας.
Ο μάρτυρας ειδοποίησε επανειλημμένα τους εναγόμενους προειδοποιώντας τους για την κατάσταση του σκάφους τους, χωρίς όμως ανταπόκριση. Το βράδυ του συμβάντος επικρατούσε κακοκαιρία με βροχές, καταιγίδες και ισχυρούς ανέμους. Οι άνεμοι το βράδυ της 16ης Δεκεμβρίου και τις πρωϊνές ώρες της 17ης Δεκεμβρίου ήταν νοτιοδυτικοί, μέτριοι έως πολύ ισχυροί. Η κακοκαιρία άρχισε από το απόγευμα της 16ης και επιδεινώθηκε σταδιακά.
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του κ. Ησαΐα, το σκάφος, επειδή η πρύμνη του, λόγω των νερών που είχαν συσσωρευτεί από τις προηγούμενες μέρες βρισκόταν κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας, γέμισε νερά, άρχισε σταδιακά να βυθίζεται και σε κάποιο στάδιο αναποδογυρίστηκε. Λόγω των στεγανών του και επειδή ήταν δεμένο στο μώλο, δεν κατέληξε στο βυθό, αλλά κτυπούσε στο σκάφος του ενάγοντα.
Ο μάρτυρας ανέφερε ότι οι άνεμοι και η κακοκαιρία είναι σύνηθες φαινόμενο στο λιμανάκι της Πάφου, το οποίο είναι εκτεθημένο στην ανοικτή θάλασσα.
Οι εναγόμενοι δεν προσήγαγαν οποιανδήποτε μαρτυρία, αλλά προέταξαν δύο βασικά επιχειρήματα. Υποστήριξαν ότι ο ενάγων θα έπρεπε να προσκομίσει μαρτυρία εμπειρογνώμονα για το πως προκλήθηκε η βύθιση και το αναποδογύρισμα του σκάφους, μια και ο κ. Ησαΐας, παρ' όλον ότι είναι απόφοιτος της Ανωτέρας Σχολής Πλοιάρχων του Εμπορικού Ναυτικού και με πολλά χρόνια πείρας, δεν μπορούσε να θεωρηθεί ως εμπειρογνώμονας. Υποστήριξαν ακόμα ότι το συμβάν δεν οφειλόταν σε αμέλεια των εναγομένων, αλλά σε θεομηνία, κατάσταση την οποία οι εναγόμενοι δεν μπορούσαν να προείδουν.
Το πρώτο επιχείρημα δεν ευσταθεί. Ο κ. Ησαΐα δεν κατέθεσε ως εμπειρογνώμονας, αλλά ως προς τα γεγονότα. Όσα ανέφερε για τη βύθιση του σκάφους και για το ότι αντί αυτό να καταλήξει στο βυθό, παρασυρόμενο από τον κυματισμό κτυπούσε στο σκάφος του εναγομένου, λόγω του ότι ήταν δεμένο, δεν αποτελεί πόρισμα εμπειρογνώμονα, αλλά προϊόν ίδιας αντίληψης. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος εμπειρογνώμονας για να διαπιστώσει ότι ένα δεμένο στο μώλο σκάφος, που επιπλέει μισοβυθισμένο λόγω της κακοκαιρίας, κτυπά στα γειτονικά πλεούμενα. Ακόμα, όσα είπε για το ότι το σκάφος ήταν από τις προηγούμενες μέρες ήδη γεμάτο με νερά, αποτελούσαν γεγονός που και πάλιν ο ίδιος αντιλήφθηκε ιδίοις όμμασι.
Ο ενάγων για να επιτύχει θα πρέπει να αποδείξει αμέλεια των εναγομένων. Για να αποδειχθεί αγώγιμο δικαίωμα εναντίον σκάφους θα πρέπει να αποδειχθεί τόσο ότι υπήρξε σύγκρουση η οποία προκάλεσε ζημιά, όσο και ότι η σύγκρουση ή η ζημιά προκλήθηκε καθ' ολοκληρίαν ή μερικώς από την αμέλεια του ιδιοκτήτη ή προσώπου για το οποίο ήταν ο ιδιοκτήτης υπεύθυνος για τις πράξεις ή παραλείψεις του (Halsbury' s Laws of England, 4η Έκδοση, Τόμος 43, παραγρ. 865).
Δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ αγωγών ναυτοδικείου και αγωγών του κοινοδικαίου ως προς το τι συνιστά αμέλεια που προκαλεί ζημιά λόγω σύγκρουσης (Halsbury' s Laws of England, ανωτέρω, παραγρ. 873). Το κατά πόσο μια ή περισσότερες αμελείς πράξεις προκάλεσαν συγκεκριμένη ζημιά λόγω σύγκρουσης, είναι γενικά θέμα πραγματικό (Cayzer, Irvine & Co, SS Clan Sinclair (Owners) v. Carron Co, SS Margaret (Owners) [1884] 9 App Cas 873, 882). Έτσι, όταν τα γεγονότα βεβαιωθούν, για να καταλήξουμε σε συμπέρασμα κατά πόσο η πράξη προκάλεσε ή όχι τη ζημιά, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την κοινή λογική του μέσου ατόμου (Hero (Owners) v. Admiralty Comrs [1912] AC 300 at 304).
Υπό περιστάσεις παρόμοιες με την παρούσα περίπτωση είναι σημαντικό να διαπιστώσουμε κατά πόσο είναι ή όχι σύνηθες για κάποιον να προβεί στην πράξη την οποία κατηγορείται ότι έχει αμελήσει (The Western Belle [1906], 10 Asp. MLC 279). Όμως, ο βαθμός προσοχής που απαιτείται διαφέρει αναλόγως των περιστάσεων, άνκαι ορισμένες φορές απαιτείται περισσότερη από τη συνήθη φροντίδα.
Στην παρούσα υπόθεση καταλήγω ότι οι εναγόμενοι επέδειξαν αμέλεια γιατί, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις ότι το σκάφος τους ήταν έμπρυμνο λόγω εισροής νερών σ' αυτό, παρέλειψαν να επιδείξουν οποιαδήποτε φροντίδα για αποτροπή απώλειας σε άλλους. Παρέλειψαν ακόμα να επιδείξουν οποιονδήποτε ενδιαφέρον για το σκάφος τους, που ήταν μάλιστα ήδη σε επισφαλή κατάσταση, παρά την επιδείνωση του καιρού, φαινόμενο σύνηθες στην περιοχή.
Έγινε προσπάθεια από τους εναγομένους να αμφισβητηθεί ότι ειδοποιήθηκαν. Από τη δοθείσα μαρτυρία έχω ικανοποιηθεί ότι ο κ. Ησαΐα, παρά του ότι δεν ήταν υποχρεωμένος να το πράξει, προσπάθησε επανειλημμένα να τους προειδοποιήσει για την κατάσταση του σκάφους τους. Ειδοποιούσε σχετικά τους υπαλλήλους στην υποδοχή του ξενοδοχείου τους. Θεωρώ την ειδοποίηση αυτή αρκετή. Στο κάτω κάτω οι ιδιοκτήτες ελλιμενισμένων σκαφών έχουν και κάποια υποχρέωση να επιδεικνύουν κάποιο ενδιαφέρον, ιδίως κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όταν μάλιστα το συγκεκριμένο λιμάνι δεν είναι και τόσο ασφαλές.
Ο δικηγόρος των εναγομένων ήγειρε την υπεράσπιση του ασυνήθους φυσικού συμβάντος. Σύμφωνα με το άρθρο 56(β) του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ.148, σε αγωγή που εγείρεται για αμέλεια συνιστά υπεράσπιση, ανεξαρτήτως της αμέλειας του εναγόμενου, το ότι η ζημία οφειλόταν σε επέλευση ασυνήθους φυσικού συμβάντος, απρόβλεπτου για το λογικό άνθρωπο, του οποίου οι συνέπειες δεν μπορούσαν να αποτραπούν με την επίδειξη εύλογης επιμέλειας.
Η υπεράσπιση του ασυνήθους φυσικού συμβάντος είναι προϊόν της απόλυτης ευθύνης, ειδικά κάτω από την Rylands v. Fletcher 37 L.J. Ex 161 και περιορίζεται σε συμβάντα εκτός της ανθρώπινης συμπεριφοράς, τα οποία δεν μπορούσαν εύλογα να αναμένονται. Έτσι κρίθηκε (Greenock Corp. v. Caledonian Ry. [1917] A.C. 556) ότι μια υπερβολική βροχή στη Σκωτία εύλογα μπορεί να αναμένεται, άνκαι αν εξεταζόταν θέμα αμέλειας ίσως να μην ήταν εύλογο να αναμένεται η λήψη προφυλάξεων κατά των συνεπειών μιας τέτοιας βροχής. Στην πραγματικότητα το ασύνηθες φυσικό συμβάν αποτελεί την επενέργεια φυσικών δυνάμεων τόσο απρόβλεπτων, που οποιαδήποτε συνέπεια προέρχεται από αυτές να πρέπει να θεωρείται πολύ απομακρυσμένη για να συνιστά τη βάση για νομική ευθύνη.
Η ουσία της υπεράσπισης του ασυνήθους φυσικού συμβάντος είναι ότι πρόκειται για έλευση φυσικών δυνάμεων των οποίων καμιά ανθρώπινη προβλεπτικότητα δεν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει, τη δυνατότητα έλευσης της οποίας η ανθρώπινη σωφροσύνη δεν θα μπορούσε να αναμένει (κατά τον Lord Westbury στην Tennent v. Earl of Glascow [1864] 2 Macq. (H.L.) 22). Αποτελεί υπεράσπιση αν ήταν αδύνατον να υπάρξουν προφυλάξεις έναντι του συμβάντος και δεν είναι αρκετό να αποδειχτεί ότι δεν ήταν εύλογα δυνατόν να αντιμετωπιστεί. Αποτελεί θέμα πραγματικό κατά πόσο μια εξαιρετικά βίαιη βροχόπτωση (Greenock Corp. v. Caledonian Ry. [1917] A.C. 556) ή μια ασυνήθιστη ψηλή παλίρροια ή ένας κατ' εξαίρεση δυνατός άνεμος (Cushing v. Walker & Son [1941] 2 All E.R. 693, 695) είναι συμβάντα που θα μπορούσαν να προβλεφθούν.
Η κακοκαιρία στην περιοχή είναι σύνηθες φαινόμενο και η συγκεκριμένη δεν ήταν τέτοιας έντασης που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως εκτός της συνήθους προνοητικότητας. Κάτω από τις περιστάσεις και ιδιαίτερα εν όψει του γεγονότος ότι το σκάφος των εναγομένων ήταν ήδη έμπρυμνο, δεν μπορώ να θεωρήσω ότι ήταν αδύνατο γι' αυτούς να προβλέψουν το συμβάν. Ούτε ότι αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί ως ασυνήθιστος κίνδυνος. Η επικρατούσα κατάσταση κατά τον ουσιώδη χρόνο δεν μπορεί να θεωρηθεί τόσο απρόβλεπτη και εκτός της εύλογης πρόνοιας και συνεπώς το επιχείρημα των εναγομένων θα πρέπει να απορριφθεί. Εξ άλλου είναι χαρακτηριστικό ότι άλλο σκάφος στο λιμανάκι δεν παρουσίασε, λόγω της κακοκαιρίας, παρόμοια προβλήματα.
Εκδίδεται απόφαση υπέρ του ενάγοντα και εναντίον των εναγομένων για το ποσό των £1.290, με έξοδα, στη σχετική κλίμακα όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή.
Εκδίδεται απόφαση ως ανωτέρω με έξοδα.