|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Συνεκδικασθείσες Υποθέσεις Αρ. 960/2001, 962/2001,
963/2001, 1025/2001 και 1026/2001)
7 Οκτωβρίου 2004
[ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Υπόθεση Αρ. 960/2001
SANDWORKS (ORMIDHIA) LTD,
Αιτήτρια,
- ΚΑΙ -
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
------------------------------
Υπόθεση Αρ. 962/2001
SANDWORKS (ORMIDHIA) LTD,
Αιτήτρια,
- ΚΑΙ -
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
------------------------------
Υπόθεση Αρ. 963/2001
SANDWORKS (ORMIDHIA) LTD,
Αιτήτρια,
- ΚΑΙ -
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
------------------------------
Υπόθεση Αρ. 1025/2001
SANDWORKS (ORMIDHIA) LTD,
Αιτήτρια,
- ΚΑΙ -
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
------------------------------
Υπόθεση Αρ. 1026/2001
SANDWORKS (ORMIDHIA) LTD,
Αιτήτρια,
- ΚΑΙ -
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
------------------------------
Χρ. Χατζηστερκώτης, για την Αιτήτρια.
Α. Μαππουρίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
------------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι προσφυγές συνεκδικάστηκαν κατ΄ ακολουθίαν διατάγματος, ημερ. 10 Σεπτεμβρίου 2002, το οποίο εκδόθηκε ύστερα από δήλωση των συνηγόρων ότι εγείρονταν σ΄ αυτές κοινά νομικά σημεία επί του ίδιου υποστρώματος δεδομένων. Η κάθε μια προσβάλλει απορριπτική απόφαση η οποία κοινοποιήθηκε στην αιτήτρια με επιστολή, ημερ. 28 Σεπτεμβρίου 2001, αναφορικά με αντίστοιχο αίτημα «για άδεια λατόμευσης και/ή "προνόμιο" και/ή για εξόρυξη αμμοχαλίκων για παραγωγή φυσικής άμμου». Στην πραγματικότητα, εζητείτο σε όλες τις περιπτώσεις ανανέωση προνομίων που είχαν λήξει από την 31 Δεκεμβρίου 1995.
Παρόλον που οι προσβαλλόμενες αποφάσεις λήφθηκαν από τα κατά νόμο προβλεπόμενα όργανα της Δημοκρατίας, ο συνήγορος της Δημοκρατίας εισηγήθηκε ότι εκφεύγουν του ακυρωτικού ελέγχου του Ανωτάτου Δικαστηρίου αφού αφορούσαν σε γη εντός των Βρετανικών Βάσεων. Δεν μπορώ να συμφωνήσω. Το καθεστώς των Βάσεων δεν χρειάζεται να το συζητήσω. Κατά την άποψη μου είναι εν προκειμένω από μόνη της αρκετή, για την ενεργοποίηση της δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, η έκδοση των εν λόγω αποφάσεων ως εκτελεστών διοικητικών αποφάσεων, από όργανα της Δημοκρατίας.
Στις προσφυγές αρ. 960/01, 963/01, 1025/01 και 1026/01 η αντίστοιχη απόφαση αφορούσε σε αίτημα για προνόμιο τάξης `Β΄ και λήφθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2001 από τον Προϊστάμενο Υπηρεσίας Μεταλλείων με την εξής, στην κάθε περίπτωση, στερεότυπη φρασεολογία:
«Η αίτηση απορρίπτεται με βάση την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ. 52.698 ημερομηνίας 16/4/2000 διά της οποίας αποφασίστηκε η διακοπή των εργασιών των λατομικών μονάδων αμμοχαλίκων της περιοχής Ορμήδειας Ξυλοφάγου και η καταβολή σχετικών αποζημιώσεων.»
Η αιτήτρια έθεσε ζήτημα αρμοδιότητας του Προϊσταμένου Υπηρεσίας Μεταλλείων. Επικαλέστηκε την Κ.Δ.Π. 156/93 με βάση την οποία η αρμοδιότητα του Υπουργικού Συμβουλίου για τη χορήγηση προνομίων τάξης `Β΄, δυνάμει του άρθρου 39 του περί Ρύθμισης Μεταλλείων και Λατομείων Νόμου, Κεφ. 270 (όπως τροποποιήθηκε) είχε εκχωρηθεί στον Υπουργό Γεωργίας και Φυσικών Πόρων. Όμως, κατά το χρόνο λήψης των προσβαλλόμενων αποφάσεων ίσχυε άλλο καθεστώς. Με την Κ.Δ.Π. 397/00 η εν λόγω αρμοδιότητα είχε πια εκχωρηθεί στον Προϊστάμενο Υπηρεσίας Μεταλλείων.
Στην περίπτωση της προσφυγής αρ. 962/01 η απόφαση, ημερ. 27 Σεπτεμβρίου 2001, αφορούσε αίτημα για προνόμιο τάξης `Α´ και, βάσει της Κ.Δ.Π. 397/00, λήφθηκε από τον Υπουργό Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος. Αυτή η προσφυγή δεν είναι παραδεκτή. Καθώς διαπίστωσα από τον διοικητικό φάκελο, η προσβαλλόμενη απόφαση στερείται αντικειμένου αφού το σχετικό αίτημα της αιτήτριας, ημερ. 8 Δεκεμβρίου 1995, είχε ήδη απορριφθεί με απόφαση του αρμόδιου Υπουργού, ημερ. 4 Ιουνίου 1998, η οποία της κοινοποιήθηκε με επιστολή ημερ. 10 Ιουνίου 1998. Επρόκειτο για την εξής απόφαση:
«Απορρίπτεται η αίτηση ανανέωσης του πιο πάνω Προνομίου Λατομείου διότι από μέρους της ζητούμενης έκτασης και πλησίον του υφιστάμενου λατομείου θα διέλθει ο νέος αυτοκινητόδρομος Δεκέλειας-Πρωταρά.»
Δεν είχε προκύψει ο,τιδήποτε το νεότερο και η επανάληψη, η προφανώς οφειλόμενη σε λανθασμένη εντύπωση ότι το θέμα παρέμενε εκκρεμές, δεν δημιούργησε νέα εκτελεστή απόφαση.
Επανέρχομαι στις προσφυγές αρ. 960/01, 963/01, 1025/01 και 1026/01, σε σχέση με τις οποίες παραθέτω την αναφερθείσα απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου:
|
« Αρ. Απόφασης 52.698 |
Κλείσιμο των λατομείων της περιοχής Ορμήδειας-Ξυλοφάγου λόγω κατασκευής του νέου δρόμου Δεκέλειας-Αμμοχώστου.(Αρ. Πρότασης 1434/2000). 84. Το Συμβούλιο αποφάσισε: α) Να εγκρίνει την καταβολή του συνολικού ποσού των £2.8 εκ. στις πέντε λατομικές μονάδες της περιοχής Ορμήδειας-Ξυλοφάγου ως αποζημίωση για τη διακοπή των εργασιών τους, λόγω κατασκευής του νέου δρόμου Δεκέλειας-Αμμοχώστου. β) Να εξουσιοδοτήσει τον Υπουργό Οικονομικών να εξασφαλίσει και διαθέσει τις σχετικές πιστώσεις.» |
Η εν λόγω απόφαση λήφθηκε με βάση την εξής Πρόταση του Υπουργού Συγκοινωνιών και Έργων, ημερ. 14 Νοεμβρίου 2000:
«ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Κλείσιμο των Λατομείων της περιοχής Ορμήδειας-Ξυλοφάγου
λόγω κατασκευής του νέου δρόμου Δεκέλειας-Αμμοχώστου
----------------------------------- -----------
Η όδευση του Τμήματος Ορμήδειας - Ξυλοφάγου του νέου δρόμου Δεκέλειας - Αμμοχώστου περνά μέσα από διάφορα λατομεία της περιοχής Ορμήδειας και Ξυλοφάγου. Αυτό κρίθηκε αναγκαίο μετά από έντονες παραστάσεις των ενδιαφερομένων κοινοτήτων για ελαχιστοποίηση του επηρεασμού καλλιεργήσιμης γης. Έτσι, το εν λόγω τμήμα του δρόμου επηρεάζει και υποχρεώνει σε κλείσιμο πέντε λατομικές μονάδες που λειτουργούν τα τελευταία 20-25 χρόνια με άδεια των Αρχών των Βρετανικών βάσεων και με προνόμια που παραχωρούντο σε συνεννόηση με τις Αρχές της Δημοκρατίας.
2. Οι ενδιαφερόμενοι λατόμοι ειδοποιήθηκαν έγκαιρα για τη διέλευση του δρόμου μέσα από τα λατομεία τους και είχαν σχετικές συναντήσεις με εκπροσώπους του Τμήματος Δημοσίων Έργων. Επίσης, τον Ιούλιο του 1998 υπέβαλαν τις απαιτήσεις τους που ανέρχοντο σε £32 εκ. περίπου. Στις απαιτήσεις τους περιλαμβάνοντο ποσά για εξασφαλισμένα αλλά μη εξορυγμένα αποθέματα, για έξοδα αποκάλυψης λατομείου, για απώλεια κερδών, «αέρα» και άλλα.
3. Με απόφαση των εμπλεκομένων Αρχών, το Σεπτέμβριο του 1998, διακόπηκε η παραχώρηση προνομίων και η λατόμευση υλικών / διαχείριση αποθεμάτων που βρίσκονται μέσα στον άξονα και σε πλάτος 300 μέτρων (150 + 150 μέτρα από τη γραμμή του άξονα) του χώρου της όδευσης του δρόμου. Εξακολουθούν όμως να έχουν άδεια λειτουργίας.
4. Παράλληλα τριμελής Επιτροπή από τα Τμήματα Δημοσίων Έργων, Μεταλλείων και Γεωλογικής Επισκόπησης, προχώρησε στην αξιολόγηση των απαιτήσεων τους, σε καταγραφή των εγκαταστάσεων και του κινητού και ακίνητου εξοπλισμού τους και των αποθεμάτων των υλικών τους, με εισήγηση για παραχώρηση αποζημιώσεων της τάξεως των £3,068 εκ. με βάση την τότε αξία τους (Ιούλιος 99) και αφαίρεση της πιθανής αξίας που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από ενδεχόμενη διάθεση τους στην αγορά.
5. Το Νοέμβριο του 1999 το θέμα αναφέρθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών και με οδηγίες των Υπουργών Οικονομικών και Συγκοινωνιών και Έργων άρχισαν διαπραγματεύσεις που κράτησαν μέχρι πρόσφατα. Τα δύο μέρη κατέληξαν σε προκαταρκτική συμφωνία για καταβολή συνολικών αποζημιώσεων στις πέντε λατομικές μονάδες ύψους £2,8 εκ.
6. Οι προσφορές για την κατασκευή του τμήματος Ορμήδεια - Ξυλοφάγου ζητήθηκαν ήδη, αλλά δεν κατακυρώθηκαν γιατί αναμένετο η κατάληξη των διαπραγματεύσεων. Η ισχύς των προσφορών λήγει στις 22/1/01.
7. Ο Υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων, που θα είναι ο εισηγητής της Πρότασης αυτής, θα καλέσει το Συμβούλιο όπως:
(α) Εγκρίνει την καταβολή του συνολικού ποσού των £2,8 εκ. στις πέντε λατομικές μονάδες ως αποζημίωση για τη διακοπή των εργασιών τους, και
(β) Εξουσιοδοτήσει τον Υπουργό Οικονομικών να εξασφαλίσει και διαθέσει τις σχετικές πιστώσεις.»
Παρατηρώ εν πρώτοις ότι το «Κλείσιμο των Λατομείων της περιοχής Ορμήδειας-Ξυλοφάγου» δεν εξειδικεύεται ως μέρος της εν λόγω απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου αλλά απετέλεσε το δεδομένο με βάση το οποίο γινόταν η πρόνοια αποζημίωσης. Φαίνεται δε από τους διοικητικούς φακέλους πως η επί του προκειμένου κατάσταση διαμορφώθηκε από περίπου τα μέσα του 1998. Υπενθυμίζω σχετικά την απόφαση του Υπουργού Γεωργίας και Φυσικών Πόρων, ημερ. 4 Ιουνίου 1998, την οποία ήδη ανέφερα σε σχέση με την προσφυγή αρ. 962/01. Φως ρίχνει όμως επί του θέματος και η επιστολή, ημερ. 3 Νοεμβρίου 1998, την οποία απέστειλαν οι τότε δικηγόροι της αιτήτριας και άλλων λατόμων της περιοχής. Θεωρήθηκε από όλους αναπόφευκτο το εν τέλει κλείσιμο των λατομείων γι΄ αυτό και καλείτο ο Υπουργός Οικονομικών να μεριμνήσει για τον καθορισμό αποζημιώσεων:
«Με την προτιθέμενη κατασκευή του νέου δρόμου Λάρνακας-Αγίας Νάπας του οποίου ο άξονας διέρχεται ακριβώς πάνω από την λατομική ζώνη το αποτέλεσμα θα είναι και όπως έχει ήδη αρχίσει να διαφαίνεται να ακυρωθούν όλες οι άδειες λατόμευσης και όλα τα προνόμια αφού δεν υπάρχει άλλος χώρος από το οποίο μπορούν να λατομευθούν υλικά. Προβλέπεται ότι όλα ή σχεδόν όλα τα εργοτάξια θα κλείσουν ή θα καταστεί αντιοικονομική η λειτουργία τους. Είχαμε μέχρι σήμερα δύο συναντήσεις με τον Υπουργό Συγκοινωνιών και Έργων και έγινε μιά προκαταρκτική εργασία επιβεβαίωσης του προβλήματος.
Φαίνεται ότι η μόνη επιλογή που προσφέρεται είναι η αποζημίωση των επηρεαζομένων εταιρειών και το κλείσιμό τους. Τα μηχανήματα και οι εγκαταστάσεις τους δυστυχώς δεν έχουν αξία ή ουσιαστική αξία στην αγορά λόγω της εξειδικευμένης χρήσης τους. Ο Υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων εκ πρώτης όψεως συμφωνεί ότι τίθεται σοβαρό θέμα για εξέταση του αιτήματος των πιο πάνω εταιρειών για αποζημίωση. Ήδη έχει ορισθεί λειτουργός για περαιτέρω μελέτη του θέματος το πόρισμα δε της έρευνας θα δοθεί στον Υπουργό ελπίζουμε σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Για τους πιο πάνω λόγους πιστεύουμε ότι είναι αναγκαίο να ορισθεί το συντομώτερο δυνατό μια συνάντηση μαζί σας και των λατόμων ώστε να καθορισθεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα προχωρήσουν οι διαδικασίες για την λήψη της απόφασης για αποζημίωση και τον καθορισμό αποζημιώσεων.»
Παρατηρώ επίσης πως, σύμφωνα με την παράγραφο 3 της Υπουργικής Πρότασης, η διακοπή παραχώρησης προνομίων και λατόμευσης υλικών αφορούσε μόνο εκείνα που βρίσκονταν «μέσα στον άξονα και σε πλάτος 300 μέτρων (150+150 μέτρα από τη γραμμή του άξονα) του χώρου όδευσης του δρόμου», όχι και άλλα.
Οι προσβαλλόμενες αποφάσεις δεν μπορούσαν λοιπόν να είχαν αιτιολογικό έρεισμα άλλο από την αναγκαιότητα μη λατόμευσης σε διάδρομο συνολικού πλάτους 300 μέτρων με άξονα το δρόμο. Αποκτά επομένως σημασία το κατά πόσο τα υπό αναφορά αιτήματα για την ανανέωση προνομίων αφορούσαν εν όλω ή εν μέρει γη εντός του εν λόγω διαδρόμου. Στο διοικητικό φάκελο που έχει σχέση με την προσφυγή αρ. 1026/01, δύο επιστολές του Τμήματος Δημοσίων Έργων προς τον Προϊστάμενο Υπηρεσίας Μεταλλείων, η μια ημερ. 16 Ιουλίου 1998 και η άλλη ημερ. 7 Οκτωβρίου 1998, βεβαίωναν ότι το λατομείο, για το οποίο η αιτήτρια ζητούσε το προνόμιο, βρισκόταν εκτός του εν λόγω διαδρόμου. Επομένως η διοικητική απόφαση στερείται αιτιολογίας. Στους διοικητικούς φακέλους των άλλων τριών προσφυγών - 960/01, 963/01 και 1025/01 - δεν υπάρχει οποιοδήποτε στοιχείο που να δείχνει ότι οι περιπτώσεις αφορούσαν πράγματι γη εντός του διαδρόμου. Και δεν μπορεί να υποτεθεί ότι έγινε δέουσα έρευνα.
Ως αποτέλεσμα, οι προσφυγές αρ. 960/01, 963/01, 1025/01 και 1026/01 επιτυγχάνουν. Οι προσβαλλόμενες με αυτές αποφάσεις ακυρώνονται βάσει του Άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος. Η προσφυγή αρ. 962/01 απορρίπτεται ως απαράδεκτη.
Ως προς τα έξοδα, έχοντας υπόψη το αποτέλεσμα αλλά και το ότι τέθηκαν και συζητήθηκαν ζητήματα σε πολύ ευρύτερη έκταση από ό,τι κατά την άποψη μου δικαιολογούσαν οι περιστάσεις, με αντανάκλαση και στο δικαστικό χρόνο που χρειάστηκε, επιδικάζω υπέρ της αιτήτριας το ένα τρίτο των εξόδων.
Γ. Κ. Νικολάου,
Δ.