|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 947/2003)
21 Φεβρουαρίου, 2004
[ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δικαστής.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΔΙΟΜΗΔΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ,
Αιτητής,
ν.
ΔΗΜΟΥ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ,
Καθ΄Ου η Αίτηση.
_________
Α. Μαρκίδης, για τον Αιτητή.
Χρ. Ραγουζαίου για Χρύση Δημητριάδη & Σία, για τον Καθ΄Ου η Αίτηση.
_________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο Αιτητής άρχισε την υπηρεσία του στο Δήμο Αμμοχώστου στις 15.3.1974. Με τον εκτοπισμό του Δήμου από την Αμμόχωστο τον Αύγουστο του 1974, ο Δήμος είχε να αντιμετωπίσει τόσο οικονομικά προβλήματα όσο και προβλήματα απασχόλησης του προσωπικού του. Στα πλαίσια της προσπάθειας απάμβλυνσης αυτών, ο Αιτητής, όπως ισχυρίζεται, συμφώνησε και παρέμεινε εκτός της υπηρεσίας του Δήμου από 4.11.1975 μέχρι 31.12.1976 και από 1.6.1983 μέχρι 31.12.1998. Εν όψει της προγραμματισμένης αφυπηρέτησής του την 1.6.2003, ο Αιτητής απηύθυνε προς το Δήμο επιστολή ημερομηνίας 16.4.2003 με την οποία ζητούσε όπως, για σκοπούς υπολογισμού των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων του, οι περίοδοι που ήταν εκτός υπηρεσίας με άδεια άνευ απολαβών υπολογισθούν ως περίοδοι υπηρεσίας. Σε συνεδρία του ημερομηνίας 18.4.2003 ο Δήμος, χωρίς αναφορά στην επιστολή του Αιτητή (η οποία δεν φαίνεται να ήταν ακόμα υπ΄όψη του), αποφάσισε ότι:
"Η παραχώρηση των συνταξιοδοτικών ωφελημάτων θα γίνει σύμφωνα με τους Περί Συντάξεων και Φιλοδωρημάτων Κανονισμούς του Δήμου Αμμοχώστου και μετά την επαλήθευση των υπολογισμών από το Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας, όπως είναι η ορθή και νενομισμένη διαδικασία."
Ο Αιτητής αφυπηρέτησε την 1.6.2003. Η Ελεγκτική Υπηρεσία στις 10.6.2003 επαλήθευσε τους υπολογισμούς του Δήμου για τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα του Αιτητή που έγιναν στη βάση της εξαίρεσης των εν λόγω περιόδων που ο Αιτητής ήταν εκτός υπηρεσίας με άδεια άνευ απολαβών. Σε συνεδρία του Δημοτικού Συμβουλίου ημερομηνίας 2.7.2003, απεφασίσθη, σύμφωνα και με τις απόψεις της Επιτροπής Προσωπικού η οποία την ίδια ημερομηνία είχε επιληφθεί του θέματος στη βάση της εν λόγω επιστολής του Αιτητή, ότι:
"... με βάση τους ισχύοντες περί Συντάξεων και Φιλοδωρημάτων Κανονισμούς του Δήμου Αμμοχώστου, δεν αναγνωρίζονται τα χρόνια που απουσίαζαν με άδεια χωρίς απολαβές ως συντάξιμα για σκοπούς υπολογισμού των συνταξιοδοτικών τους ωφελημάτων.
Αυτό το έχει επιβεβαιώσει και ο αρμόδιος λειτουργός ης Ελεγκτικής Υπηρεσίας κ. Γιάγκος Παπακυριακού. Σημειώνεται ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία ελέγχει και επαληθεύει τους υπολογισμούς για παραχώρηση συνταξιοδοτικών ωφελημάτων πριν καταβληθούν στους δικαιούχους και σε καμιά περίπτωση προηγουμένως δεν έχει αναγνωρίσει τα χρόνια που απουσίαζαν υπάλληλοι του Δήμου Αμμοχώστου με άδεια χωρίς απολαβές ως συντάξιμα."
Κατόπιν τούτου, στις 21.7.2003 ο Δήμος εξέδωσε και παρέδωσε στον Αιτητή δύο επιταγές για τα ως άνω υπολογισθέντα ποσά του εφ΄ άπαξ φιλοδωρήματος (£12.042) και της μηνιαίας σύνταξης του Ιουνίου 2003 (£215.65). Ο Αιτητής, με επιστολή του προς το Δήμο ημερομηνίας 23.7.2003, ανέφερε τα ακόλουθα:
"1. Αναφέρομαι στις επιστολές μου ημ. 18.4.2002 & 18.4.2003 σχετικά με τα πιο πάνω θέματα και μετά λύπης μου παρατηρώ ότι δεν έχω λάβει καμίαν απάντηση παρ΄όλον που όπως σας είναι γνωστό έχω αφυπηρετήσει από την 1.6.2003.
2. Αντίθετα - σιωπηρώς - μου έχετε στείλει δύο Επιταγές α) στις 30.6.2003 ποσό £215.05 και β) στις 21.7.2003 ποσόν £12.042. Αν θεωρήσω ότι αυτή είναι η τελική σας απόφαση για την μηνιαία σύνταξη και το φιλοδώρημα συντάξεως μου, τότε σίγουρα πρόκειται περί πολύ μεγάλου λάθους και σας δηλώ ότι δεν αποδέχομαι τις εν λόγω επιταγές, λυπούμαι που είμαι υποχρεωμένος να σας τις επιστρέψω και παρακαλώ όπως γίνει η διόρθωση το συντομώτερο δυνατό και μου σταλούν διορθωμένες με ορθά ποσά σύμφωνα με την επιστολή μου ημ. 18.4.23.
3. Η συνοδευτική επιστολή της Ελεγκτικής Υπηρεσίας - έχω την επιφύλαξη - ότι αυτή είναι μία προσπάθεια παραπλάνησης από την πραγματικότητα, ότι τάχα έτυχαν της απολύτου Εγκρίσεως από την εν λόγω υπηρεσία. Σημασία έχει τι στοιχεία εδόθησαν, και πολύ αμφιβάλλω αν στο προσωπικό μου φάκελο ήταν και οι εγκύκλιοι του Εντίμου Δημάρχου και του Δημοτικού Συμβουλίου τον Σεπτέμβριο του 1974, τον Δεκέμβριον του 1975, τον Οκτώβριον του 1976 και συνέχεια οι οποίες μιλούν πολύ καθαρά για ποιόν λόγο εδίδοντο οι άδειες απουσίας άνευ απολαβών, εκτός εάν για κάποιες σκοπιμότητες παραγνωρίζονται ή έχουν εξαφανισθεί.
4. Για τελευταία φορά Αξ. Κύριε Δήμαρχε και λοιπά μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου Αμμοχώστου, σας παρακαλώ όπως ενεργήσετε με υπευθυνότητα και σοβαρότητα για να αποκατασταθεί η ορθότητα και η δικαιοσύνη που για χρόνια αφήνετε να γίνεται σε βάρος των Δημοτικών Υπαλλήλων σας που σεβάστηκαν και υπάκουσαν στην εντολή και παράκληση του τότε Δημάρχου και Δημοτικού Συμβουλίου που με την θαρραλέαν τους πράξη έδωσαν άνεση στους υπολοίπους συναδέλφους τους.
5. Είμαι υποχρεωμένος να σας δηλώσω ότι πολύ λυπούμαι γι΄αυτήν την περιφρόνηση που δείχνετε σε βάρος μου και πιο πολύ θα στενοχωρηθώ αν στο τέλος με υποχρεώσετε να καταφύγω στα Δικαστήρια για εξασφάλιση των κεκτημένων και δοθέντων ωφελημάτων, τόσον σε μένα όσο και στους υπολοίπους συναδέλφους.
6. Με την ελπίδα ότι το πρόβλημα θα βρει την ορθή και δίκαιη λύση."
Ο Δήμος απάντησε με επιστολή ημερομηνίας 18.8.2003 στην οποία αναφέροντο τα ακόλουθα:
"(β) Αναφορικά με το άλλο θέμα που θίγετε τόσο στην επιστολή σας ημερομηνίας 18 Απριλίου, 2003 όσο και στην επιτολή σας ημερομηνίας 23.7.2003 όπως για σκοπούς υπολογισμού σύνταξης και φιλοδωρήματος αναγνωρισθεί η χωρίς απολαβές άδεια απουσίας σας ως συντάξιμη, θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι το θέμα αυτό απασχόλησε το Δημοτικό Συμβούλιο κατά τη συνεδρίασή του ημερομηνίας 2.7.2003.
Όπως γνωρίζετε οι υπολογισμοί για παραχώρηση των συνταξιοδοτικών σου ωφελημάτων έγιναν σύμφωνα με τους περί Συντάξεων και Φιλοδωρημάτων Κανονισμούς του Δήμου Αμμοχώστου και η ορθότητά τους ελέγχθηκε από το Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας, πράγμα που γίνεται για όλες τις περιπτώσεις δημοτικών υπαλλήλων που αφυπηρετούν. Τόσο το ποσό για τη σύνταξή σου όσο και το ποσό για το φιλοδώρημά σου έχει επαληθευθεί από το Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας και ακολούθως εκδόθηκαν από το Λογιστήριο του Δήμου οι σχετικές επιταγές προς όφελός σου.
Το γεγονός ότι έχεις επιστρέψει τις δύο επιταγές, θα ήθελα να σου αναφέρω ότι τα λεφτά αυτά ανήκουν σε σένα και όχι στο Δήμο, γι αυτό και αφού συμβουλευτούμε το Γενικό Ελεγκτή θα σε ενημερώσουμε σχετικά. Επαναλαμβάνω όμως ότι τα λεφτά ανήκουν σε σένα γι αυτό και πιστεύω ότι θα πρέπει να τα αποδεχτείς, υπό την επιφύλαξη, αν θέλεις, των δικαιωμάτων σου."
Στις 30.10.2003 ο Αιτητής κατεχώρησε την προσφυγή με την οποία προσβάλλει την απόφαση που περιέχεται στην εν λόγω επιστολή της 18.8.2003. Με την ένσταση του ο Δήμος εγείρει προδικαστική ένσταση ότι η προσφυγή στρέφεται κατά βεβαιωτικής και μη εκτελεστής απόφασης εφ΄όσον η προσβαλλόμενη απόφαση που περιέχεται στην επιστολή της 18.8.2003 είναι βεβαιωτική εκείνης της 2.7.2003 της οποίας ο Αιτητής έλαβε γνώση στις 27.7.2003 και η οποία, βεβαίως, δεν θα μπορούσε πλέον να προσβάλλεται αφού η προθεσμία για προσβολή της είχε παρέλθει πριν από τις 30.10.2003 που κατεχωρήθη η προσφυγή.
Εξέθεσα σε έκταση τα γεγονότα, θεωρώντας ότι καταδεικνύουν το αβάσιμο της προδικαστικής ένστασης. Στη συνεδρία του Δημοτικού Συμβουλίου της 18.4.2003 η επιστολή του Αιτητή της 16.4.2003 με την οποία έθετε το θέμα δεν ήταν καν ενώπιον του Δήμου (εξ άλλου, στη συνεδρία της 18.4.2003 το μόνο που απεφασίσθη ήταν ότι τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα θα υπολογίζοντο σύμφωνα με τους εν λόγω Κανονισμούς) και ουδεμία απάντηση σε αυτή εδόθη ούτε τότε ούτε όταν το Δημοτικό Συμβούλιο επελήφθη και πάλι του θέματος στη συνεδρία του της 2.7.2003 έχοντας τώρα υπ΄όψη του την επιστολή του αιτητή. Παρά μόνο στις 21.7.2003 ο Δήμος απέστειλε προς τον Αιτητή τις δύο επιταγές χωρίς οποιαδήποτε συνοδευτική επιστολή ή την παραμικρή εξήγηση ως προς το θέμα που ενδιέφερε. Αν και βεβαίως το ποσό των επιταγών ήταν κάποια ένδειξη, όπως και ο ίδιος ο Αιτητής φαίνεται να δέχεται στην επιστολή του της 23.7.2003, ότι οι περίοδοι που ήταν εκτός υπηρεσίας με άδεια άνευ απολαβών δεν είχαν υπολογισθεί, η γνώση αυτή όχι μόνο ήταν υποθετική αφού καμιά εξήγηση δεν εδόθη αλλά και δεν παρείχε στον Αιτητή οποιαδήποτε ένδειξη της αιτιολογίας της απόφασης του Δήμου. Όπως θα διαφανεί μάλιστα στη συνέχεια, το ζητούμενο δεν είναι το κατά πόσο τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα υπολογίζονται με βάση τους περί Συντάξεων και Φιλοδωρημάτων Κανονισμούς του Δήμου, όπως απεφασίσθη στη συνεδρία της 18.4.2003, αλλά η εφαρμογή των κανονισμών στην προκειμένη περίπτωση, θέμα το οποίο έθεσε ευθέως και συγκεκριμένως ο Αιτητής με την επιστολή του της 23.7.2003. Ήταν λοιπόν μόνο με την επιστολή του Δήμου της 18.8.2003 που ο Αιτητής πληροφορήθηκε τη θέση του Δήμου επί του θέματος και, χωρίς να κρίνεται βεβαίως τώρα κατά πόσο η αναφερόμενη στην επιστολή αυτή απόφαση του Δήμου ήταν αιτιολογημένη, την όποια πληρότητα της αιτιολογίας της απόφασης. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι και ο ίδιος ο Δήμος στην εν λόγω επιστολή του δεν αναφέρεται καθόλου στη συνεδρία του της 18.4.2003 παρά μάλλον αναφέρει ότι το θέμα "απασχόλησε το Δημοτικό Συμβούλιο κατά τη συνεδρίαση του ημερομηνίας 2.7.2003". Είναι επομένως με την επιστολή της 18.8.2003 που ο Αιτητής για πρώτη φορά είχε πλήρη γνώση για την απόφαση του Δήμου και την αιτιολογία της και η προδικαστική ένσταση επομένως απορρίπτεται.
Επί της ουσίας τώρα, το θέμα επικεντρώνεται στις πρόνοιες και στην εφαρμογή του σχετικού Κανονισμού 231(δ) των προαναφερθέντων Κανονισμών ο οποίος προνοεί:
"(δ) Σε περίπτωση που υπάλληλος, που κατέχει συντάξιμη θέση, απουσιάσει από την Υπηρεσία χωρίς απολαβές, η χωρίς απολαβές αυτή άδεια απουσίας του δεν υπολογίζεται για σκοπούς σύνταξης, εκτός αν η άδεια αυτή παραχωρήθηκε για λόγους δημοσίου συμφέροντος ύστερα από έγκριση του Συμβουλίου."
Η θέση του Αιτητή είναι ότι ο Δήμος περιορίσθηκε στο ότι κατά τις εν λόγω περιόδους ο Αιτητής ήταν εκτός υπηρεσίας άνευ απολαβών και δεν ερεύνησε δεόντως κατά πόσο η άδεια του είχε παραχωρηθεί "για λόγους δημοσίου συμφέροντος ύστερα από έγκριση του Συμβουλίου".
Συμφωνώ. Όπως ήδη ανεφέρθη, στη συνεδρία της 18.4.2003 απεφασίσθη απλώς ότι τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα θα υπολογίζοντο σύμφωνα με τους εν λόγω Κανονισμούς. Το θέμα που αφορούσε τον Αιτητή και που ετέθη με την επιστολή του της 18.4.2003 δεν ήταν καν ενώπιον του Δήμου τότε. Και ο ακόλουθος υπολογισμός λοιπόν στον οποίο προέβησαν ο Δήμαρχος και ο Δημοτικός Γραμματέας στις 30.4.2003 και τον οποίο επαλήθευσε ο Γενικός Ελεγκτής στις 10.6.2003 αγνοούσε το θέμα το οποίο είχε εγείρει ο Αιτητής. Η επιστολή του Αιτητή της 18.4.2003 απασχόλησε το Δημοτικό Συμβούλιο για πρώτη φορά στη συνεδρία του της 2.7.2003 (και πριν από αυτό την Επιτροπή Προσωπικού σε συνεδρία της την ίδια μέρα) αλλά και τότε όχι πέραν του να λάβει την προαναφερθείσα απόφαση στη βάση της ενημέρωσης που είχε για τη συνεδρία της Επιτροπής Προσωπικού. Και η ίδια η Επιτροπή Προσωπικού όμως δεν απευθύνθηκε στο θέμα πέραν του να παραθέσει απόσπασμα από την επιστολή του Αιτητή, τον ίδιο τον Κανονισμό 231(δ) και την άποψη της Ελεγκτικής Υπηρεσίας ότι ο χρόνος που υπάλληλοι του Δήμου απουσιάζουν με άδεια άνευ απολαβών δεν είναι συντάξιμος, για να καταλήξει και η ίδια στην ίδια άποψη. Ουδείς προβληματισμός υπήρξε ως προς το θέμα που ήγειρε ο αιτητής και που αφορούσε την εξαίρεση και όχι τη βασική πρόνοια του Κανονισμού στην οποία και μόνο περιορίσθηκε ο Δήμος και η Ελεγκτική Υπηρεσία, δηλαδή ως προς τις συνθήκες υπό τις οποίες εδόθη η άνευ απολαβών άδεια σε συνάρτηση με το κατά πόσο εδόθη για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Ακόμα και στην προτροπή της Επιτροπής Προσωπικού να εξετασθεί και το ενδεχόμενο νομικής συμβουλής δεν εδόθη συνέχεια. Ήταν όμως υποχρέωση του Δήμου, στα πλαίσια της ορθής και πλήρους εφαρμογής του Κανονισμού, να ερευνήσει το θέμα δεόντως με αναφορά και στα σχετικά πρακτικά του Δήμου κατά τους σχετικούς χρόνους και στο φάκελο του Αιτητή αλλά και σε οποιαδήποτε άλλα στοιχεία τα οποία, ελλείψει άλλης πηγής, θα ήσαν ενδεχομένως βοηθητικά για το σκοπό αυτό, όπως η μαρτυρία των ίδιων των άμεσα εμπλεκομένων τότε Δημάρχου και Μελών του Δημοτικού Συμβουλίου. Αναδρομή μάλιστα στο φάκελο του κ. Βασιλείου ο οποίος ετέθη ενώπιον μου αποκαλύπτει την έγκριση της αρχικής του άδειας "με επιφύλαξιν όλων των δικαιωμάτων σας" (επιστολή του τότε Δημάρχου ημερομηνίας 3.11.1975). Ο τότε Δήμαρχος μάλιστα σε ένορκη δήλωση του, καταχωρηθείσα ως μαρτυρία στα πλαίσια της προσφυγής, αναφέρει θετικά ότι καθ΄όσον, μετά τον εκτοπισμό του Δήμου το 1974, η απόλυση του προσωπικού του δεν ενδείκνυτο για λόγους δημοσίου συμφέροντος, ο Δήμος απεφάσισε να ενθαρρύνει τους υπαλλήλους του να παίρνουν άδεια άνευ απολαβών χωρίς να επηρεάζονται τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα τους και μάλιστα το Δεκέμβριο του 1975 ο Δήμος απέστειλε σχετική επιστολή στους υπαλλήλους του όσον αφορά το 1976, ο δε Αιτητής ήταν ένας από τους υπαλλήλους που επωφελήθηκαν της πρότασης.
Πέραν του θέματος της δέουσας έρευνας, προκύπτει, όπως εισηγείται ο ευπαίδευτος συνήγορος για τον Αιτητή, και θέμα παράβασης των αρχών της χρηστής διοίκησης κατά το ότι, αν όντως ο Δήμος υπεσχέθη ότι η άδεια άνευ απολαβών δεν θα επηρέαζε τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα των υπαλλήλων, δεν μπορεί τώρα να ακούεται να λέγει άλλως μεταβάλλοντας τη στάση του. Δεν θα υπεισέλθω όμως στο θέμα αυτό αφού προέχει, κατόπιν της ακυρώσεως της απόφασης του Δήμου λόγω έλλειψης δέουσας έρευνας, η διεξαγωγή δέουσας έρευνας, πέραν του να παρατηρήσω ότι για την πρώτη περίοδο της άδειας του Αιτητή, δηλαδή μέχρι 31.12.1976, τα στοιχεία τα οποία συνηγορούν υπέρ της θέσης του φαίνονται να είναι ιδιαιτέρως ισχυρά.
Η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται. Ο Δήμος θα καταβάλει £500 έξοδα στον Αιτητή.
Δ. Χατζηχαμπής
Δ.
/ΚΧ"Π