|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Δεν έχει εντοπιστεί νομοθεσία ή απόφαση ή δικονομικός θεσμός στον οποίο να κάνει αναφορά η απόφαση αυτή
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
ANΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση αρ. 350/99
Ενώπιον
: Χρ. ΑΡΤΕΜΙΔΗ, ΔΑναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
Πραξιτέλη Βογαζιανού
αιτητή
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
1. Υπουργού Εσωτερικών
2. Λειτουργού Εγγραφής
καθ΄ων η αίτηση
-----------------------
30.11.2000
Για τους αιτητές: κ.Α.Χαραλάμπους για κ.Κ.Τσιρίδη
Για τους καθ΄ων η αίτηση: κ.Α.Χριστοφόρου - δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄.
------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Από το καλοκαίρι του 1979 ο αιτητής επιδιώκει να αποκτήσει από την αρμόδια κυβερνητική υπηρεσία προσφυγική ταυτότητα, ως εκτοπισθείς καθώς διατείνεται, από το χωριό Πάνω Ζώδια, που καταλήφθηκε από τα τουρκικά στρατεύματα κατά την εισβολή του 1974. Το αίτημα του απορρίφθηκε αλλά καταχώρισε αλλεπάλληλες προσφυγές, με τον ίδιο στόχο, με κατάληξη την τελευταία πάνω στο ζήτημα απόφαση του Κρονίδη, Δ., στην προσφυγή
. αρ.1029/96,, ημερ. 3.12.1998. Μ΄αυτή ακυρώθηκε η απορριπτική απόφαση της διοίκησης, όπως περιεχόταν στην επιστολή της προς τον αιτητή, ημερ. 9.12.96. Οι λόγοι της δικαστικής απόφασης ήσαν δύο. Διαπιστώθηκε: (α) έλλειψη δέουσας έρευνας. Ειδικότερα κρίθηκε πως δεν είχε εξεταστεί αν ο αιτητής ικανοποιούσε όλα, ή μερικά, από τα κριτήρια που είχε υιοθετήσει το Υπουργικό Συμβούλιο για την εξέταση κατά πόσο ένας εμπίπτει στον όρο «εκτοπισθείς», που διευρύνθηκε ώστε να περιλαμβάνει και πρόσωπα τα οποία πριν από και μέχρι την εισβολή είχαν το σπίτι και την περιουσία τους στα κατεχόμενα, αλλά μένουν μόνιμα στις ελεύθερες περιοχές λόγω του επαγγέλματος τους. Ο (β) λόγος, για τον οποίο πέτυχε η προσφυγή, ήταν γιατί η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης δεν ήταν επαρκής. Θεωρήθηκε αόριστη και ασαφής σε βαθμό που καθιστούσε ανέφικτο το δικαστικό έλεγχο.Η απόφαση που προσβάλλεται με την παρούσα προσφυγή είναι το αποτέλεσμα της επανεξέτασης, που έγινε καθ΄υποχρέωση της διοίκησης σύμφωνα με το άρθρο 146.5 του Συντάγματος. Για μια πληρέστερη αναφορά στα γεγονότα της υπόθεσης, γιατί όπως ανέφερα έχουν γίνει αλλεπάλληλες προσφυγές που δεν μας αφορούν άμεσα, παραπέμπω στις αποφάσεις των δικαστών Κωνσταντινίδη, και Χ΄Χαμπή στις προσφυγές
301/97 και 587/97 αντίστοιχα.Θα ενθέσω παρακάτω δύο παραγράφους από την απόφαση του Κρονίδη Δ., στις οποίες αιτιολογείται η κρίση του για έλλειψη δέουσας έρευνας και επαρκούς αιτιολογίας, για να εξετάσω στη συνέχεια αν η διοίκηση συμμορφώθηκε με το περιεχόμενο της απόφασης αυτής, καθώς όφειλε.
«(α) Στην παρούσα περίπτωση είναι προφανές από το φάκελο της Διοίκησης ότι δεν έχει διερευνηθεί καθόλου κατά πόσο ο αιτητής ικανοποιούσε ή όχι αρκετά από τα κριτήρια αυτά. Δε θεωρώ αναγκαίο να αναφερθώ σε κάθε ένα από τα κριτήρια αυτά. Από το διοικητικό φάκελο και τα αποσπάσματα που παρέθεσα πιο πάνω είναι πρόδηλο ότι δεν διεξήχθη η δέουσα έρευνα πριν την επίδικη απόφαση.
........................
(β) Στην παρούσα υπόθεση η επίδικη απόφαση δεν προβαίνει σε καμιά αναφορά σε ένα έκαστο των 11 κριτηρίων της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου. Δεν υποδεικνύει ποιές είναι οι απαντήσεις στα ερωτήματα που θέτουν τα κριτήρια και ποιές απ΄αυτές συνηγορούν υπέρ της απόρριψης ή της έγκρισης του αιτήματος. Αναφέρει αόριστα ότι δεν αποδείχθηκε ο σχετικός ισχυρισμός του αιτητή. Τα ίδια ισχύουν και σε σχέση με το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου, ο οποίος δεν κάμνει αναφορά σε ειδικά και συγκεκριμένα στοιχεία. Η αιτιολογία είναι αόριστη και ασαφής και καθιστά ανέφικτο το δικαστικό έλεγχο. Δεν είναι, επομένως, νόμιμη και οδηγεί στην ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης. Επομένως η επίδικη πράξη πρέπει ν΄ακυρωθεί, πρόσθετα, και λόγω έλλειψης αιτιολογίας.».
΄Εχω τη γνώμη πως η αρμόδια υπηρεσία προέβη σε λεπτομερή επανεξέταση του επίδικου αιτήματος, με βάση τα στοιχεία που είχε ενώπιον της, μερικά δε απ΄αυτά ήταν το αποτέλεσμα δικής της έρευνας. Στην επίμαχη απόφαση, και σε ξεχωριστές παραγράφους που καλύπτουν διαδοχικά όλα τα κριτήρια που έθεσε το Υπουργικό Συμβούλιο, και τα οποία προσμετρούν στην αξιολόγηση κατά πόσο ένας είναι «εκτοπισθείς» με τη διευρυμένη έννοια του όρου, όπως την εξέθεσα πιο πάνω, παρατίθενται τα στοιχεία που καταδεικνύουν πως, από τα 11 κριτήρια ο αιτητής πληροί μόνο δυο, και αυτά κατά το ήμισυ.
Η αναλλοίωτη εισήγηση του αιτητή ήταν, και είναι, πως η μόνιμη κατοικία του ήταν στο χωριό Πάνω Ζώδια, όπου νυμφεύθηκε το 1971, και έκτοτε έμενε με τη σύζυγο του σε σπίτι που τους παραχώρησε ο πατέρα της. Είχε και ένα διαμέρισμα στη Λευκωσία, στη λεωφ.Δ.Σεβέρη, στο οποίο όμως έμενε πότε-πότε, και όταν το απαιτούσε η εργασία του. ΄Ηταν αρχιλογιστής στην Παγκυπριακή Ασφαλιστική Εταιρεία, ιδιοκτήτρια της πολυκατοικίας, στην οποία ήταν και τα γραφεία της.
Η διοίκηση έλαβε υπόψη κατά την έρευνα της τα παρακάτω στοιχεία: Ο αιτητής εργαζόταν στην πιο πάνω εταιρεία. Κατείχε δε και το 10% των μετοχών της. Το 1971 η εταιρεία έκτισε πολυκατοικία στη λεωφ. Δημοσθένη Σεβέρη και πρόσφερε στους μετόχους της διαμερίσματα για αγορά. Ο αιτητής πήρε ένα διαμέρισμα, το οποίο του παραδόθηκε το
1972. Τα γραφεία της εταιρείας λειτουργούσαν στην ίδια πολυκατοικία. Το 1973 ο αιτητής παραιτήθηκε από την εν λόγω εταιρεία. Προφανώς ηγέρθη θέμα επιστροφής του διαμερίσματος, αλλά μετά από δικαστική διαδικασία παρέμεινε στην ιδιοκτησία του. (Τα πιο πάνω δεν αμφισβητούνται).Η αρμόδια υπηρεσία, με βάση πληροφορίες και καταθέσεις που πήρε από πρόσωπα που κατονομάζονται στο διοικητικό φάκελο, διαπίστωσε πως ο αιτητής έμενε μόνιμα με την οικογένεια του στο πιο πάνω διαμέρισμα. Επιπλέον επιβεβαιώθηκαν τα εξής: Ο ίδιος και η σύζυγος του ήσαν καταχωρημένοι ως ψηφοφόροι στους εκλογικούς καταλόγους στη λεωφ. Δημοσθένη Σεβέρη, όπου το διαμέρισμα. Ο ίδιος καταγόταν από το χωριό Μαζωτός, επαρχία Λάρνακας, στις δε κάρτες του των κοινωνικών ασφαλίσεων αναφέρονταν διάφορες διευθύνσεις στις οποίες έμενε, με τελευταία τη λωφόρο Δ.Σεβέρη στη Λευκωσία. Σε καμιά περίπτωση δεν αναφερόταν το χωριό Πάνω Ζώδια. Δεν υπήρχαν λογαριασμοί κατανάλωσης νερού ή ρεύματος για το σπίτι στην Πάνω Ζώδια, ενώ οι εγγραφές των παιδιών τους, στο Γραφείο Επάρχου Λευκωσίας, φέρουν ως διεύθυνση κατοικίας το διαμέρισμα στη λεωφ. Δ.Σεβέρη.
Από τα πιο πάνω στοιχεία, και είναι μερικά απ΄αυτά που αποκαλύπτει η έρευνα της διοίκησης, και που περιέχονται στο διοικητικό φάκελο, φαίνεται καθαρά πως υπήρξε πλήρης και ενδελεχής έρευνα κατά την επανεξέταση του ζητήματος. Η διερεύνηση των γεγονότων και η υπαγωγή τους στον εφαρμοζόμενο νομικό κανόνα είναι αποκλειστικό έργο του διοικητικού οργάνου (Κυριάκου Κωνσταντινίδη ν. Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λεμεσού, αρ.υποθ.999/91, ημερ. 24.9.92). Αν βεβαίως η διοίκηση ερμηνεύσει εσφαλμένα το νομικό κανόνα και η απόφαση λαμβάνεται κατ΄αντίθεση των διατάξεων του, θα ακυρωθεί.
Το επίμαχο σημείο, κατά την άποψη μου, είναι αν η περίπτωση του αιτητή εμπίπτει στη διευρυμένη έννοια του όρου «εκτοπισθείς», που υιοθετήθηκε με τη νέα απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Είναι έκδηλος ο σκοπός της απόφασης αυτής. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου άτομα κάνουν, λόγω των αναγκών της εργασίας τους, την κατοικίας τους στον τόπο που απασχολούνται.
Μπορεί να έχουν όμως το σπίτι ή και την περιούσια τους αλλού. Η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου σκοπεί ακριβώς να καλύψει αυτή την περίπτωση, επεκτείνοντας τον όρο «εκτοπισθείς»,Η διοίκηση μετά από έρευνα που διεξήγαγε, και στην οποία αναφέρθηκα πιο πάνω, διαπίστωσε πως ο αιτητής δεν είχε σπίτι στην Πάνω Ζώδια. ΄Εμενε πριν από την εισβολή μόνιμα με την οικογένεια του στη Λευκωσία. Και τούτο λόγω δικής του επιλογής, όχι γιατί το απαιτούσε η εργασία του. Για τους εκτενείς λόγους που εξηγούνται στην αιτιολογημένη προσβαλλόμενη απόφαση, το αίτημα απορρίφθηκε.
Προτού τελειώσω ας μου επιτραπεί να σχολιάσω και κάτι άλλο, το οποίο ο αιτητής θεώρησε σκόπιμο να αναφέρει. Είναι ολωσδιόλου άσχετο με την υπόθεση, και ενοχλητικό. Διαβάζομε λοιπόν στη γραπτή αγόρευση των δικηγόρων του πως κατά το πραξικόπημα ο αιτητής είχε συνταχθεί με τις νόμιμες δυνάμεις του κράτους προσφέροντας υπηρεσίες στην πατρίδα, καθώς και κατά τη διάρκεια της τούρκικης εισβολής. Θεωρήθηκε μάλιστα αναγκαίο να αναφερθούν και ονόματα πολιτικών ανδρών που έτυχαν φιλοξενίας και είχαν συνάφεια με τον αιτητή στο σπίτι στην Πάνω Ζώδια.
Οι πιο πάνω αναφορές, που τις σημειώνω μάλιστα συνοπτικά, εκτός από άσχετες είναι, στην κρίση μου, και αρκούντως ενοχλητικές. Τι επιδιώκει να πει δηλαδή ο αιτητής, πως πρέπει να τύχει από τη διοίκηση της πολιτείας ανάλογης αντιπαροχής; Θα εκτραπώ λίγο από τα καθιερωμένα της δικαστικής απόφασης, που έχει συνήθως τεχνοκρατική δομή, για να παραθέσω ένα ωραίο και κατάλληλο για την περίπτωση απόσπασμα από το γνωστό έργο του
Ν.Καζαντζάκη «Αναφορά στο Γκρέκο». (ΙΒ΄ «Λευτεριά» σελ.106).«Θυμούμαι, ένας Κρητικός καπετάνιος, βοσκός, μύριζε κοπριά και τράγο και γύριζε από τον πόλεμο, όπου είχε πολεμήσει σαν λιοντάρι
- Τι χάρτα είναι ετούτη; ρώτησε νευριασμένος τον αποσταλμένο
. μπήκαν πάλι τα πρόβατά μου σε κανένα σπαρμένο; είναι να πλερώσω καμιά ζημιά;Χαρούμενος ο αποσταλμένος ξεδίπλωσε τη χάρτα και του τη διάβασε φωναχτά.
- Κάμε τα ψιλά, να καταλάβω
. τι θέλει να πει;- Πως είσαι ήρωας, κι η Πατρίδα σου στέλνει τη χάρτα αυτή, να τη βάλεις, λέει, σε κορνίζα, να τη βρουν τα παιδιά σου.
΄Απλωσε ο καπετάνιος τη χερούκλα:
-Φέρ΄τη εδώ!
Tην άρπαξε, την έκαμε κομμάτια, την πέταξε στη φωτιά, όπου έβραζε το καζάνι με το γάλα.
- ΄Αϊντε να τους πεις, πως εγώ δεν πολέμησα για να πάρω μια χάρτα
. πολέμησα για να κάμω ιστορία!»Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.
Χρ. Αρτεμίδης, Δ.
/ΜΑΑ