|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 819/97
ΕΝΩΠΙΟΝ: Γ.Κ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.
Αναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ
:Κ Μ Α ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΛΙΜΙΤΕΔ, εκ Λευκωσίας,
Αιτήτριας
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας διά του Προέδρου του
Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών, εκ Λευκωσίας,
Καθ΄ ων η αίτηση
---------------------------
31 Ιουλίου 2000
Για την αιτήτρια: Ε. Μυριανθέας.
Για τους καθ΄ ων η αίτηση: Ε. Ζαχαριάδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας.
Για το ενδιαφερόμενο μέρος: Καμιά εμφάνιση.
---------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Στις 17 Ιανουαρίου 1997 προκηρύχθηκε, με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, μειοδοτικός διαγωνισμός για την τοποθέτηση στηθαίων ασφαλείας σε δρόμους της Επαρχίας Λευκωσίας. Επρόκειτο για την Προσφορά Κ.Σ. 2/97 του Τμήματος Δημοσίων Έργων. Η ημερομηνία λήξης για την υποβολή προσφορών ήταν η 7 Φεβρουαρίου, η δε ισχύς τους θα εκτεινόταν μέχρι 20 Μαΐου του ίδιου έτους.
Υπέβαλαν προσφορές πέντε προσφοροδότες, συμπεριλαμβανομένης της αιτήτριας και του ενδιαφερομένου προσώπου, Ανδρέα Μιχαήλ. Κρίθηκαν όλες έγκυρες και αξιολογήθηκαν από ειδική Επιτροπή. Η προσφορά του ενδιαφερομένου προσώπου ήταν η χαμηλότερη και αρκετά μάλιστα. Η Επιτροπή ανέφερε, σε έκθεσή της ημερ. 25 Ιουνίου 1997, πως θεωρούσε αυτή την προσφορά λογική και συμφέρουσα· και εισηγήθηκε κατακύρωση ανάλογα.
Είχε όμως παρέλθει ως τότε το προδιαγεγραμμένο χρονικό όριο ισχύος των προσφορών και εκ παραδρομής δεν υπήρξε έγκαιρα παράταση. Η καθυστέρηση προέκυψε κατά την εξέταση της άποψης, που το Συμβούλιο Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών Οικοδομικών και Τεχνικών Έργων προώθησε με επιστολή ημερ. 6 Φεβρουαρίου 1997, ότι το έργο ήταν τεχνικό και ως εκ τούτου χρειαζόταν βάσει του Νόμου σχετική εγγραφή και άδεια. Υπήρξε, εν συνεχεία, βραδυπορεία. Το Τμήμα Δημοσίων Έργων ζήτησε, με επιστολή ημερ. 31 Μαρτίου 1997, γνωμάτευση από το Γενικό Εισαγγελέα. Η γνωμάτευση, ημερ. 22 Μαΐου 1997, που λήφθηκε στις 28 Μαΐου, ήταν ότι δεν επρόκειτο για τεχνικό έργο και επομένως δεν κάλυπταν την περίπτωση οι πρόνοιες του Νόμου για τον οποίο γινόταν λόγος.
Στις 13 Ιουνίου 1997, όταν είχε ήδη εκπνεύσει ο χρόνος ισχύος των προσφορών, ο Επαρχιακός Μηχανικός Λευκωσίας κάλεσε τους προσφοροδότες να τον πληροφορήσουν αν αποδέχονταν παράταση ισχύος των προσφορών μέχρι 31 Ιουλίου 1997. Οι τρεις, μεταξύ τους και το ενδιαφερόμενο πρόσωπο, αποδέχθηκαν την παράταση ενώ η αιτήτρια και ο άλλος απάντησαν αρνητικά. Η απάντηση της αιτήτριας, μέσω επιστολής του συνηγόρου της ημερ. 19 Ιουνίου 1997, είχε ως εξής:
"
Προσφορές για την τοποθέτηση ΣτηθαίωνΑσφαλείας εις την Επαρχία Λευκωσίας
Αναφέρομαι στο πιο πάνω θέμα εκ μέρους των πελατών μου ΚΜΑ Σιδηρουργικές Εργασίες Λτδ., οι οποίοι είχαν υποβάλει προσφορά κατά ή περί τον Φεβρουάριον 1997 και να σας πληροφορήσω ότι ενίστανται στην από μέρους του Τμήματος σας παράταση των πιο πάνω προσφορών καθ΄ ότι έχει ήδη παρέλθη πάρα πολύς χρόνος από της καταθέσεως των.
Εισήγηση των πελατών μου είναι η επαναπροκήρυξη της πιο πάνω προσφοράς προς όφελος της νομιμότητας και του δικαίου.
Εις περίπτωσιν κατά την οποίαν θα προχωρήσετε στην κατακύρωση της προσφοράς χωρίς επαναπροκήρυξη, οι πελάτες μου θα λάβουν τα δέοντα δικαστικά μέτρα."
Παρά τη σημειωθείσα διάσταση ο Επαρχιακός Μηχανικός Λευκωσίας, με επιστολή ημερ. 25 Ιουνίου 1997, εξέφρασε στο Διευθυντή του Τμήματος Δημοσίων Έργων την άποψη όπως κατακυρωθεί η προσφορά στον Ανδρέα Μιχαήλ που ήταν ο χαμηλότερος προσφοροδότης. Παραθέτω το σχετικό μέρος της επιστολής:
"Ανεξάρτηρα από τους λόγους που επικαλούνται οι δύο προσφοροδότες που δεν συναίνεσαν στην παράταση της ισχύος της προσφοράς έχω την ισχυρή άποψη ότι η προσφορά πρέπει να κατακυρωθεί στον χαμηλότερο προσφοροδότη ως ήταν και η αρχική εισήγηση μου και τούτο για τους πιο κάτω λόγους.
α) Για την προκύρυξη νέων προσφορών θα γίνουν πρόσθετα έξοδα και το κυριότερο θα χαθεί πολύτιμος χρόνος, πέραν εκείνου που ήδη χάθηκε, με κίνδυνο να μην προλάβουμε την εργασία μέχρι το τέλος του χρόνου και ακόμη χειρότερο να σημειωθεί κάποιο δυστύχημα το οποίο θα αποβεί μοιραίο για κάποιους, επειδή ακριβώς δεν θα προλάβουμε να εγκαταστήσουμε τα στηθαία ασφαλείας στο συγκεκριμένο σημείο του δρόμου και
β) Εάν επαναπροκηρυχθούν οι προσφορές, ο προσφοροδότης Ανδρέας Μιχαήλ του οποίου οι τιμές είναι οι χαμηλότερες, θα έχει κάθε λόγο να προσφύγει στη δικαιοσύνη γιατί δεν θα του γίνει κατακύρωση την οποία δικαιούται, για λόγους που ο ίδιος δεν ευθύνεται.
8. Τέλος σας πληροφορώ ότι με αφορμή το περιστατικό αυτό έχουν δοθεί οδηγίες στους Μηχανικούς του Γραφείου μου να εφαρμόσουν σχέδια καταγραφής και παρακολούθησης των προσφορών ώστε να μην επαναληφθεί το φαινόμενο της λήξης της ισχύος των προσφορών πριν την κατακύρωση τους."
Το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών επιλήφθηκε της περίπτωσης σε συνεδρία ημερ. 10 Ιουλίου 1997. Έκρινε ότι όλες οι προσφορές είχαν καταστεί άκυρες "λόγω του ότι κατά την ημερομηνία λήξεως τους ήτοι στις 30/5/97 δεν είχαν ανανεωθεί".
Κατόπιν τούτου, ο Διευθυντής του Τμήματος Δημοσίων Έργων απευθύνθηκε στον Πρόεδρο του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών ζητώντας όπως παρακαμφθεί η διαδικασία προσφορών και ανατεθεί το έργο στο ενδιαφερόμενο πρόσωπο. Σχετική είναι η επιστολή ημερ. 16 Ιουλίου, το κείμενο της οποίας ακολουθεί:
"
Προσφορά για την τοποθέτηση μεταλλικώνστηθαίων ασφαλείας
Αρ. προσφοράς Τ.Δ.Ε./Ε.Μ.Λ/σίας (Κ.Σ.) 2/97 ημερ. 7/2/97
Μετά από απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών στις 10/7/97 για ακύρωση της πιο πάνω προσφοράς λόγω της εκπρόθεσμης ζήτησης από το Τμήμα και αποδοχής από το χαμηλότερο προσφοροδότη της παράτασης της ισχύος της προσφοράς εν αναμονή σχετικής γνωμάτευσης του Γενικού Εισαγγελέα παρακαλώ όπως γίνει παράκαμψη της διαδικασίας προσφορών και ανάθεση εκτέλεσης της εργασίας στον κ. Ανδρέα Μιχαήλ που είναι ο χαμηλότερος προσφοροδότης για τους λόγους που αναφέρονται στην προηγούμενη μου επιστολή με τον ίδιο αρ. φακ. και ημερ. 25/6/97 αντίγραφο της οποίας επισυνάπτεται."
Ο Καν. 38(δ) των τότε εν ισχύι Κανονισμών Αποθηκών προέβλεπε ότι:
"38. Η Κανονική διαδικασία προκήρυξης προσφορών μπορεί να παρακαμφθεί στις πιο κάτω περιπτώσεις:-
.................................. .................................................. ............
(δ) Σε πολύ εξαιρετικές περιπτώσεις εάν για λόγους επείγουσας φύσης ή για άλλους ειδικούς λόγους η ζήτηση κανονικών προσφορών δεν είναι εφικτή ζητείται η υποβολή γραπτών προσφορών από περιορισμένο αριθμό προσφοροδοτών όπως πιο κάτω:-
ι. Για προμήθειες που δεν προβλέπεται να ξεπεράσουν το ποσό των £50.000, με έγκριση του Προέδρου του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών.
.................................. ............................................"
Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Προσφορών ενέκρινε, κατά την ίδια ημερομηνία, το αίτημα για παράκαμψη της κανονικής διαδικασίας προκήρυξης προσφορών και ανάθεσης του έργου στο ενδιαφερόμενο πρόσωπο. Σημείωσε, στο μέρος της τεθείσας σφραγίδας με την οποία μονολεκτικά εκφραζόταν η έγκριση, πως ήταν για ποσό "μέχρι £50.000". Ας σημειωθεί ότι, παρά το λεκτικό αυτό, προκύπτει από το σύνολο του προβλεφθέντος μηχανισμού πως την αποφασιστική αρμοδιότητα την είχε βάσει του Καν. 38(δ) ο Πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών, όπως άλλωστε αναγνώρισε και η συνήγορος της Δημοκρατίας.
Κατ΄ ακολουθίαν ανατέθηκε το έργο στο ενδιαφερόμενο πρόσωπο και διεκπεραιώθηκε έναντι δαπάνης, όπως εν τέλει διευκρινίστηκε, ύψους £45.053,89. Η εν λόγω ανάθεση περιήλθε στην αντίληψη της αιτήτριας τον Αύγουστο του 1997.
Με την προσφυγή της η αιτήτρια προσβάλλει την απόφαση του Προέδρου του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών για ανάθεση του έργου στο ενδιαφερόμενο πρόσωπο. Η εν λόγω απόφαση περιγράφεται στο αιτητικό ως "ληφθείσα κατά ή περί τας αρχάς Αυγούστου 1997". Πρόκειται όμως περί λάθους χωρίς σημασία αφού, με τα λοιπά στοιχεία, προσδιορίζεται με σαφήνεια ποιά είναι η προσβαλλόμενη απόφαση.
Είναι η θέση της αιτήτριας, πρώτο, ότι δεν συνέτρεχαν περιστάσεις που να δικαιολογούσαν την παράκαμψη της διαδικασίας επαναπροκήρυξης προσφορών βάσει του Καν. 38(δ) και, δεύτερο, ότι και έτσι να μην ήταν θα έπρεπε, βάσει του Καν. 38(δ), τουλάχιστο να εζητείτο "η υποβολή γραπτών προσφορών από περιορισμένο αριθμό προσφοροδοτών" αφού επρόκειτο για νέα διαδικασία η οποία ακολούθησε την κρίση του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών ότι οι προσφορές που είχαν υποβληθεί βάσει της προκήρυξης της Προσφοράς Κ.Σ. 2/97 είχαν καταστεί άκυρες ένεκα της εκπνοής τους.
Να υπενθυμίσω εδώ τους λόγους που προτάθηκαν για παράκαμψη της κανονικής διαδικασίας προκήρυξης προσφορών, όπως εκτίθενται στην επιστολή ημερ. 25 Ιουνίου 1997. Ήταν
:α) τα πρόσθετα έξοδα·
β) η απώλεια και άλλου πολύτιμου χρόνου με κίνδυνο να μη συμπληρωθεί το έργο μέχρι τέλος του έτους και να μην υπάρχει οδική ασφάλεια·
γ) το ότι αν επαναπροκηρύσσονταν οι προσφορές ο Ανδρέας Μιχαήλ θα είχε, ως ο χαμηλότερος προσφοροδότης, "κάθε λόγο να προσφύγει στη δικαιοσύνη γιατί δεν θα του γίνει κατακύρωση την οποία δικαιούται, για λόγους που ο ίδιος δεν ευθύνεται".
Παραμένει άγνωστο σε ποιο βαθμό επέδρασε ο κάθε ένας από εκείνους τους λόγους, αλλά και αν ακόμα περιοριζόταν κανείς στο δεύτερο λόγο ως τον μόνο που θα μπορούσε να δικαιολογήσει επίκληση του Καν. 38(δ), δεν τέθηκαν οποιαδήποτε στοιχεία ώστε να φαίνεται κατά πόσο η ανησυχία για τη χρονική διάσταση ήταν βάσιμη και σε ποιο βαθμό, ανεξάρτητα από το ότι δεν επιδείχθηκε
σπουδή ενωρίτερα. Δεν έχει λοιπόν καταδειχθεί ότι επρόκειτο για πολύ εξαιρετική περίπτωση όπου συνέτρεχαν λόγοι "επείγουσας φύσης" ή άλλοι ειδικοί λόγοι, όπως ορίζει ο Καν. 38(δ), που να δικαιολογούσαν τη διαδικασία την οποία προέβλεπε.Παρατηρώ εξ άλλου ότι παρακάμφθηκε μεν η κανονική διαδικασία προκήρυξης προσφορών αλλά εν τέλει δεν ακολουθήθηκε η διαδικασία που προέβλεπε ο Καν. 38(δ) αφού δεν ζητήθηκε "η υποβολή γραπτών προσφορών από περιορισμένο αριθμό προσφοροδοτών". Τουναντίον, χρησιμοποιήθηκαν οι προσφορές οι οποίες είχαν υποβληθεί σε σχέση με την προηγούμενη διαδικασία και οι οποίες, μετά την εκπνοή τους, κρίθηκαν άκυρες: τόσο εκείνη του ενδιαφερομένου προσώπου όσο και οι άλλες με τις οποίες αναπόφευκτα γινόταν σύγκριση. Αν ο Καν. 38(δ) εφαρμοζόταν
, θα έπρεπε να ζητούντο νέες, έγκυρες, γραπτές προσφορές από περιορισμένο αριθμό προσφοροδοτών· και οι πρώην πέντε προσφοροδότες δεν ήταν πολλοί.Η συνήγορος της Δημοκρατίας υπέβαλε όμως ότι η αιτήτρια στερείτο εννόμου συμφέροντος. Δεν μπορώ να συμφωνήσω. Ενόψει των δεδομένων της περίπτωσης η αιτήτρια, ως δεδηλωμένη ανταγωνίστρια του ενδιαφερομένου προσώπου, είχε ειδική σχέση με την προσβαλλόμενη απόφαση κι αυτό ήταν αρκετό για να της παράσχει το απαιτούμενο έννομο συμφέρον: βλ. την απόφαση της Ολομέλειας
στη Σεργίδου ν. Δήμου Λευκωσίας κ.α., Α.Ε. 1738, ημερ. 27 Φεβρουαρίου 1998.Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται βάσει του Άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος.
Γ.Κ. Νικολάου,
Δ.
/ΕΘ