|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1999) 4 ΑΑΔ 984
1 Σεπτεμβρίου, 1999
[ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤO ΑΡΘΡO 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΝΤΩΝΗΣ Δ. ΧΑΤΖΗΠΑΥΛΟΥ,
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΕΦΟΡΟΥ ΦΟΡΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 843/97)
Φορολογία ― Φορολογία Εισοδήματος ― Εκπτώσεις από το φορολογητέο εισόδημα ― Άρθρο 11(1)(στ) του περί Φορολογίας του Εισοδήματος Νόμου, (Ν.58/61) (όπως τροποποιήθηκε) ― «Δωρεά ή συνεισφορά» για φιλανθρωπικούς σκοπούς ― Σε αυτή την έννοια εμπίπτουν και οι δωρεές σε είδος ― Η απόφαση του Εφόρου να μην επιτρέψει έκπτωση για δωρεά καρδιογράφου σε νοσοκομείο, πάσχει λόγω παράβασης νόμου.
Ο αιτητής προσέβαλε την φορολογία του έτους 1988 και έθεσε ως κύριο ισχυρισμό ότι εσφαλμένα ο Έφορος δεν επέτρεψε έκπτωση για δωρεά καρδιογράφου, αξίας £3.800, στο Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Το θέμα που εγείρεται κρίνεται από τη σωστή ερμηνεία της σχετικής νομοθετικής διάταξης. Όπου το λεκτικό είναι σαφές, το Δικαστήριο ερμηνεύει το νόμο με βάση τη γραμματική ερμηνεία, δηλαδή τη φυσική και συνήθη έννοια των λέξεων. Όπου υπάρχει ασάφεια, πρέπει να ερμηνευθούν οι λέξεις αποβλέποντας στο σκοπό που επιδιώχθηκε. Έχει νομολογιακά καθιερωθεί, ότι οι φορολογικοί νόμοι πρέπει να ερμηνεύονται αυστηρά μέσα στα στενά ερμηνευτικά πλαίσια. Θα μπορούσε να λεχθεί πως η γλωσσική διατύπωση της σχετικής διάταξης δε δικαιολογεί την ερμηνευτική εκδοχή που εισηγείται η δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση. Οι λέξεις "δωρεές" ή "συνεισφορές" είναι οι καθοριστικές έννοιες της διάταξης 11(1)(στ).
Ο ισχυρισμός των καθ' ων η αίτηση ότι για να εκπίπτουν οι δωρεές από το φορολογητέο εισόδημα πρέπει να γίνονται σε μετρητά από το εισόδημα του φορολογουμένου και δεν καλύπτονται οι δωρεές σε είδος, είναι ερμηνεία πέρα από τη φυσική σημασία της λέξης. Στο "Λεξικό της Σύγχρονης Ελληνικής Δημοτικής Γλώσσας" του Εμμ. Κριάρα για την ανεύρεση της σημασίας των επίδικων εννοιών του νόμου. "δωρεά" σημαίνει "ανιδιοτελής προσφορά χρημάτων ή άλλων υλικών αγαθών συνήθως για κοινωφελείς σκοπούς"· "εισφορά" σημαίνει "συμμετοχή (κυρίως οικονομική) σε κάποιο έργο ή δαπάνη".
Ακολουθώντας τη φυσική σημασία των λέξεων, η λέξη «δωρεά» πρέπει να ερμηνευθεί κατά τη φυσική της σημασία και επομένως δεν περιορίζεται μόνο σε δωρεά σε μετρητά αλλά περιλαμβάνει και δωρεά σε είδος. Αντίθετη ερμηνεία θα ερχόταν σε σύγκρουση με την αρχή ότι ακολουθείται η γραμματική ερμηνεία, η οποία αποκλείει τόσο την ευρεία, όσο και την διασταλτική ερμηνεία της σχετικής διάταξης. Αν ο Νομοθέτης είχε πρόθεση να περιορίσει τις δωρεές μόνο σε μετρητά, τότε δε θα χρησιμοποιούσε τις λέξεις "Δωρεές ή συνεισφορές" και θα ήταν αρκετό να χρησιμοποιήσει μόνο τη λέξη "Συνεισφορές".
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Serafino Shoe lndustry and Trading Co. Ltd (1991) 3 ∞.∞.¢. 315,
Μάτση ν. Δημοκρατίας (1995) 3 Α.Α.Δ 408.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης του Εφόρου Φόρου Εισοδήματος με την οποία υπολογίστηκε το μικτό ολικό εισόδημα του αιτητή αναφορικά με το φορολογικό έτος 1988 σε £30.415 και επιβλήθηκε φορολογία φόρου εισοδήματος ποσού £2.027,29 χωρίς να του παραχωρηθεί έκπτωση ποσού £3.800 για δωρεά ενός καρδιογράφου από αυτόν προς το Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού.
Ευαγγέλου, για τον Αιτητή.
Ε. Κλεόπα, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Ο αιτητής ζητά από το Δικαστήριο την ακόλουθη θεραπεία:
"Α. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση του καθ' ου η αίτηση η οποία κοινοποιήθηκε στον αιτητή με την επιστολή του με ημ. 14.8.1997 (τεκμήριο 1) να υπολογίσει το μικτό ολικό εισόδημα του αιτητή για σκοπούς φορολογίας του εισοδήματος αναφορικά με το φορολογικό έτος 1988 σε Λ.Κ.30.415 όπως φαίνεται στην ειδοποίηση επιβολής φορολογίας με ημ. 14.8.1997 και αναφ. 519970373034 και/ή η απόφαση του καθ' ου η αίτηση να απαιτήσει από τον αιτητή και/ή να επιβάλει στον αιτητή φορολογία φόρου εισοδήματος ανερχόμενη σε Λ.Κ.2.027,29 και/ή οποιοδήποτε άλλο ποσό για το πιο πάνω έτος και/ή η απόφαση του καθ' ου η αίτηση να απαιτήσει τόκο πάνω στον εν λόγω ποσό από 1.5.1992 είναι άκυρη και χωρίς οποιοδήποτε νόμιμο αποτέλεσμα.
Β. Οποιαδήποτε άλλη θεραπεία κρίνει δίκαιη και ορθή κάτω από τις περιστάσεις το Δικαστήριο.
Γ. Έξοδα."
Με την παρούσα προσφυγή εξετάζεται κατά πόσο το άρθρο 11(1)(στ) του περί Φορολογίας του Εισοδήματος Νόμου αρ. 58/61 (όπως τροποποιήθηκε) επιτρέπει την έκπτωση για δωρεά σε είδος ή μόνο για δωρεά που γίνεται σε μετρητά από το εισόδημα του φορολογουμένου.
Μετά την υποβολή από τον αιτητή της Δήλωσης Εισοδήματος για το 1988 και την αρχική Ειδοποίηση Επιβολής Φορολογίας από τους καθ΄ων η αίτηση, ο αιτητής υπέβαλε ένσταση ζητώντας την παραχώρηση έκπτωσης ποσού £4.000 για δωρεά ενός καρδιογράφου προς το Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού (στην ουσία το ποσό που δαπανήθηκε για την αγορά του ήταν £3.800).
Ο Έφορος Φόρου Εισοδήματος απέρριψε την ένσταση που υποβλήθηκε και έστειλε στον αιτητή τελική Ειδοποίηση Επιβολής Φορολογίας για το φορολογικό έτος 1988 μαζί με συνοδευτική επιστολή ημερ. 14.8.97 με την οποία πληροφόρησε τον αιτητή ότι:
". . . .μετά από πλήρη αναθεώρηση της υπόθεσης σας αποφάσισα να βεβαιώσω τη φορολογία αυτή μη παραχωρώντας έκπτωση ποσού £3.800 που αφορά δωρεές εις είδος. Αυτές δεν μπορούν να παραχωρηθούν με βάση την ερμηνεία του άρθρου 11(1)(στ), εφ' όσο μόνο δωρεές που γίνονται σε μετρητά από το εισόδημα του φορολογουμένου παραχωρούνται."
Το σχετικό άρθρο 11(1)(στ) του Περί Φορολογίας του Εισοδήματος Νόμου 58/61 (όπως τροποποιήθηκε) προβλέπει ότι:
"Τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 2 προς εξεύρεσιν του φορολογητέου εισοδήματος παντός προσώπου θα εκπίπτωνται άπασαι αι δαπάναι ως το τοιούτο πρόσωπον υπέστη εξ ολοκλήρου και αποκλειστικώς προς κτήσιν του εισοδήματος. Εν αυταίς περιλαμβάνονται : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(στ) δωρεαί ή συνεισφοραί γενόμεναι δι΄εκπαιδευτικούς, μορφωτικούς ή άλλους φιλανθρωπικούς σκοπούς προς την Δημοκρατία ή αρχήν τοπικής Διοικήσεως ή προς οιονδήποτε εν αυτή φιλανθρωπικόν ίδρυμα εγκρινόμενον ως τοιούτον υπό του Υπουργικού Συμβουλίου μέχρι ποσού είκοσι χιλιάδων λιρών και πεντήκοντα τοις εκατόν οιουδήποτε ποσού υπερβαίνοντος τας είκοσι χιλιάδας λίρας."
Ο αιτητής ισχυρίζεται ότι δικαιούται σε έκπτωση για το ποσό των £3.800 που αφορά τη δωρεά του καρδιογράφου. Είναι η θέση του ότι αν ο νομοθέτης είχε πρόθεση να περιορίσει τις δωρεές μόνο σε χρήμα και να μην περιλαμβάνονται δωρεές σε είδος, δεν θα υπήρχε ανάγκη να χρησιμοποιήσει τις λέξεις "δωρεές" ή "συνεισφορές" και θα ήταν αρκετή μόνο η λέξη "συνεισφορές".
Αντίθετα οι καθ' ων η αίτηση ισχυρίζονται ότι για να εκπίπτουν οι δωρεές από το φορολογητέο εισόδημα πρέπει να γίνονται σε μετρητά από το εισόδημα του φορολογουμένου και δεν καλύπτονται οι δωρεές σε είδος.
Το θέμα που εγείρεται κρίνεται από τη σωστή ερμηνεία της σχετικής νομοθετικής διαταξης.
Όπου το λεκτικό είναι σαφές το Δικαστήριο ερμηνεύει το νόμο με βάση τη γραμματική ερμηνεία δηλαδή τη φυσική και συνήθη έννοια των λέξεων. Όπου υπάρχει ασάφεια πρέπει να ερμηνευθούν οι λέξεις αποβλέποντας στο σκοπό που επιδιώχθηκε.
Έχει νομολογιακά καθερωθεί ότι οι φορολογικοί νόμοι πρέπει να ερμηνεύονται αυστηρά μέσα στα στενά ερμηνευτικά πλαίσια.
Όπως έχει τονιστεί στην υπόθεση Serafino Shoe Industry and Trading Co. Ltd (1991) 3 A.A.Δ. 315:
". . . . . . στην ερμηνεία των Φορολογικών Νόμων ένας κοιτάζει με αντικειμενικότητα τη γλώσσα που χρησιμοποίησε ο Νομοθέτης και δεν υπάρχει περιθώριο για την εξακρίβωση της πρόθεσης του έξω από το λεκτικό του Νόμου και τίποτε δε διαβάζεται ότι υπάρχει ενώ δεν υπάρχει και τίποτε δεν εξυπακούεται. Όταν δε δεν υπάρχει ασάφεια στις λέξεις του Φορολογικού Νόμου, πρέπει να αποδίδεται σ' αυτές η φυσική των σημασία."
Καθώς και στην υπόθεση Μάτσης ν. Δημοκρατίας (1995) 3 Α.Α.Δ. 408:
"Η βασική ερμηνευτική αρχή που σταθερά εφαρμόζει η νομολογία είναι ότι η διάταξη που καθιερώνει φορολογική απαλλαγή είναι στενώς ερμηνευτέα."
Στο σύγγραμμα του Μ. Στασινόπουλου Τρίτη Έκδοση 1966 "Μαθήματα Δημοσιονομικού Δικαίου" σελ.246 αναφέρεται:
"Διδάσκεται γενικώς, ότι οι φορολογικοί νόμοι δέον να ερμηνεύονται στενώς, χρησιμοποιουμένης επ' αυτών ιδίως της γραμματικής ερμηνείας, ότι δεν είναι δεκτικοί ευρείας ούτε διασταλτικής ερμηνείας και ότι δεν επιδέχονται εφαρμογήν κατ' αναλογίαν".
"Στενή ερμηνεία επιβάλλεται αναμφιβόλως εις τας διατάξεις, άτινες θεσπίζουν φορολογικάς απαλλαγάς ή εξαιρέσεις, διότι η φορολογική εξαίρεσις ή απαλλαγή, αποτελεί παρέκκλισιν από τον κανόνα της καθολικότητος του φόρου και άρα αι θεσπίζουσαι εξαιρέσεις ή απαλλαγάς διατάξεις είναι διατάξεις εξαιρετικαί, αι δε εξαιρετικής φύσεως διατάξεις, συμφώνως προς γενικούς ερμηνευτικούς κανόνας, δέον να ερμηνεύονται στενώς."
Θα μπορούσε να λεχθεί πως η γλωσσική διατύπωση της σχετικής διάταξης δε δικαιολογεί την ερμηνευτική εκδοχή που εισηγείται η δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση. Οι λέξεις "δωρεές" ή "συνεισφορές" είναι οι καθοριστικές έννοιες της διάταξης 11(1)(στ).
Ο ισχυρισμός των καθ' ων η αίτηση ότι για να εκπίπτουν οι δωρεές από το φορολογητέο εισόδημα πρέπει να γίνονται σε μετρητά από το εισόδημα του φορολογουμένου και δεν καλύπτονται οι δωρεές σε είδος είναι κατά τη γνώμη μου ερμηνεία πέρα από τη φυσική σημασία της λέξης.
Παραπέμπω στο "Λεξικό της Σύγχρονης Ελληνικής Δημοτικής Γλώσσας" του Εμμ. Κριάρα για την ανεύρεση της σημασίας των επίδικων εννοιών του νόμου. "Δωρεά" σημαίνει "ανιδιοτελής προσφορά χρημάτων ή άλλων υλικών αγαθών συνήθως για κοινοφελείς σκοπούς". "Εισφορά" σημαίνει "συμμετοχή (κυρίως οικονομική) σε κάποιο έργο ή δαπάνη".
Ακολουθώντας τη φυσική σημασία των λέξεων έχω τη γνώμη ότι η λέξη "δωρεά" πρέπει να ερμηνευθεί κατά τη φυσική της σημασία και επομένως δεν περιορίζεται μόνο σε δωρεά σε μετρητά αλλά περιλαμβάνει και δωρεά σε είδος. Αντίθετη ερμηνεία θα ερχόταν σε σύγκρουση με την αρχή ότι ακολουθείται η γραμματική ερμηνεία η οποία αποκλείει τόσο την ευρεία όσο και τη διασταλτική ερμηνεία της σχετικής διάταξης.
Αν ο Νομοθέτης είχε πρόθεση να περιορίσει τις δωρεές μόνο σε μετρητά τότε δε θα χρησιμοποιούσε τις λέξεις "Δωρεές ή συνεισφορές" και θα ήταν αρκετό να χρησιμοποιήσει μόνο τη λέξη "Συνεισφορές".
Όσον αφορά το μέρος της επίδικης απόφασης που αφορά την πρόσθετη επιβάρυνση 5% επί του ποσού του οφειλόμενου φόρου καθώς επίσης και την επιβολή τόκου 9% από 1.5.92 υπάρχει παραδοχή εκ μέρους των καθ' ων η αίτηση ότι η επιβολή της επιβάρυνσης του 5% ισχύει από το φορολογικό έτος 1989 και εκ παραδρομής επιβλήθηκε αναφορικά με το επίδικο φορολογικό έτος και ότι ο τόκος 9% λανθασμένα επιβλήθηκε από 1.5.92 και επιβάλλεται από 1.6.95 και ως εκ τούτου το μέρος αυτό της απόφασης ως προς οποίο υπάρχει παραδοχή των καθ' ων η αίτηση ακυρώνεται.
Με βάση τα πιο πάνω βρίσκω ότι με την απόφασή του ο Έφορος ερμήνευσε εσφαλμένα την έννοια της διάταξης 11(1)(στ) και ως εκ τούτου η επίδικη απόφαση ακυρώνεται λόγω παράβασης νόμου. Το ποσό των £3.800 που δαπανήθηκε από τον αιτητή για την αγορά του εν λόγω καρδιογράφου έπρεπε να είχε εκπέσει από το φορολογικό εισόδημά του.
Επιδικάζονται έξοδα υπέρ του αιτητή.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.