|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 22/98
ΕΝΩΠΙΟΝ: ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗ, Δ.
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
Ευτυχίας Κύπρου Κυπριανού
Αιτήτριας
και
Της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
1. Του Υπουργικού Συμβουλίου
2. Του Υπουργού Εσωτερικών
3. Του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξης
Καθ΄ων η Αίτηση
--------------
15 Δεκεμβρίου 1999
Για την Αιτήτρια: κ. Μ. Κυριακίδης για κ. Ι. Ν. Αβρααμίδη.
Για τους Καθ΄ων η Αίτηση: κ. Γ. Γεωργαλλής, δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα.
-----------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η προσφυγή αυτή έχει μακρύ ιστορικό. Ανάγεται στην απαλλοτρίωση το 1957 δύο συνεχόμενων κτημάτων της Αιτήτριας κας. Κυπριανού όπως και ενός άλλου όμορου προς αυτά κτήματος του κ. Γαβριηλίδη για κατασκευή αστυνομικών κατοικιών. Καθ΄όσον οι εν λόγω αστυνομικές κατοικίες ανηγέρθησαν σε μέρος μόνο των κτημάτων, το 1963 επεστράφη, εις μεν τον κ. Γαβριηλίδη ολόκληρο το κτήμα του, εις δε την κα. Κυπριανού τα δύο τρίτα περίπου της έκτασης των κτημάτων της, ενώ το υπόλοιπο παρέμεινε εγγεγραμμένο επ΄ονόματι της Δημοκρατίας και αφού μικρό μέρος αυτού παρεχωρήθη για τη διεύρυνση του δρόμου και την κατασκευή πεζοδρομίου. Με προσφυγή της υπ΄αριθμό 919/96 η κα. Κυπριανού διεκδίκησε την επιστροφή σε αυτή του εν λόγω κτήματος. Με διάταγμα που δημοσιεύθηκε στις 31.10.1997 διατάχθηκε η επίσχεση του κτήματος αυτού καθ΄όσον δεν ήτο πλέον αναγκαίο για το σκοπό που απαλλοτριώθηκε και ήταν αναγκαίο για στεγαστικές ανάγκες των υπηρεσιών της Αστυνομίας, περιλαμβανομένων χώρων στάθμευσης, καθώς και για σκοπούς ασφάλειας των εγκαταστάσεων της Αστυνομίας.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος για την κα. Κυπριανού στη γραπτή αγόρευση του προβάλλει ως λόγο ακύρωσης πλάνη περί το νόμο, εισηγούμενος ότι το άρθρο 15(3) των περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμων, δυνάμει του οποίου έγινε η επίσχεση, δεν είχε εφαρμογή προκειμένου περί απαλλοτρίωσης προ της ενάρξεως της ισχύος του Συντάγματος, ενώ δεν τυγχάνει εφαρμογής ούτε το άρθρο 23(2). Κατά δεύτερο, εισηγείται έλλειψη δέουσας έρευνας σε αναφορά με τη θέση ότι δεν υπήρξε επαρκής μελέτη και σχεδιασμός του προτεινόμενου έργου. Προς τούτο, παραπέμπει σε διάφορα στοιχεία του φακέλου. Συναφώς, εισηγείται και ότι το διάταγμα επίσχεσης δεν εκδόθηκε καλόπιστα αλλά προς εξουδετέρωση της πιθανότητας επιτυχίας της προσφυγής της κας. Κυπριανού.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος για τη Δημοκρατία στη δική του γραπτή αγόρευση υποστηρίζει ότι το διάταγμα επίσχεσης ορθά εκδόθηκε στα πλαίσια του άρθρου 23(2) όπως επίσης και του άρθρου 13(1) του προϊσχύοντος Land Acquisition Law Κεφαλαίου 226. Όσον αφορά την ισχυριζόμενη έλλειψη δέουσας έρευνας, ο κ. Γεωργαλλής, διαφοροποιώντας τη διαδικασία επίσχεσης από τη διαδικασία απαλλοτρίωσης, εισηγείται ότι η έρευνα έγινε το 1957 όταν εκδόθηκε το διάταγμα απαλλοτρίωσης, ότι η διαδικασία επίσχεσης είναι εν πάση περιπτώσει μονομερής ενέργεια της διοίκησης, και ότι οι λόγοι για την επίσχεση που αναφέρονται στο διάταγμα, ιδιαίτερα η ασφάλεια των εγκαταστάσεων της Αστυνομίας, είναι επαρκείς χωρίς ανάγκη αναφοράς σε δέουσα έρευνα. Συναφώς, ο κ. Γεωργαλλής απορρίπτει και την εισήγηση για κακοπιστία στην έκδοση του διατάγματος.
Το διάταγμα επίσχεσης αναφέρει ρητά ότι εξεδόθη σύμφωνα με το άρθρο 15(3). Το άρθρο 15(3) είναι λοιπόν το σημείο αναφοράς και το πλαίσιο για την κρίση της νομιμότητας του διατάγματος. Το άρθρο 15(3) εξουσιοδοτεί την έκδοση διατάγματος επίσχεσης απαλλοτριωθείσας ακίνητης ιδιοκτησίας εάν η εν λόγω ακίνητη ιδιοκτησία καταστεί αναγκαία για άλλο σκοπό δημόσιας ωφέλειας της απαλλοτριούσας αρχής, μη εφαρμοζομένων σε τέτοια περίπτωση των διατάξεων του άρθρου 15(2). Το άρθρο 15(2) όμως, όπως και το άρθρο 15(3), είναι συνάρτηση του άρθρου 15(1) το οποίο προνοεί για την τύχη απαλλοτριωθείσας ακίνητης ιδιοκτησίας στην περίπτωση της οποίας, εντός τριών ετών αφ΄ότου περιήλθε στην απαλλοτριούσα αρχή, δεν επετεύχθη ή εγκατελείφθη ο σκοπός της απαλλοτρίωσης ή το όλο ή μέρος της ιδιοκτησίας απεδείχθη ότι υπερβαίνει τις ανάγκες της απαλλοτριούσας αρχής. Σε τέτοια περίπτωση, το άρθρο 15(1)(α) απαιτεί όπως η απαλλοτριούσα αρχή προσφέρει για πώληση την ακίνητη ιδιοκτησία στον προηγούμενο ιδιοκτήτη. Το άρθρο 15(2) εφαρμόζεται στην περίπτωση που ο προηγούμενος ιδιοκτήτης στον οποίο έγινε η προσφορά δεν την αποδεχθεί (άρθρο 15(2)(α)) ή δεν καταβάλει το τίμημα (άρθρο 15(2)(β)), ή στην περίπτωση που, αν και ο σκοπός της απαλλοτρίωσης επετεύχθη, η απαλλοτριωθείσα ιδιοκτησία καθίσταται ακολούθως μη αναγκαία για το σκοπό αυτό (άρθρο 15(2)(γ)), οπότε η απαλλοτριούσα αρχή υποχρεούται να πωλήσει την ιδιοκτησία με δημόσιο πλειστηριασμό. Προσφυγή στη διαδικασία του άρθρου 15(2) για πώληση με δημόσιο πλειστηριασμό δεν γίνεται αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 15(3), στην προκειμένη περίπτωση η κατ΄ισχυρισμό αναγκαιότητα της ιδιοκτησίας για σκοπό δημόσιας ωφέλειας άλλο του αρχικού για τον οποίο η ιδιοκτησία κατέστη πλέον μη αναγκαία μετά την επίτευξη του.
Είναι κατάδηλο ότι το άρθρο 15(3) έχει αναφορά σε διαδικασίες ακόλουθες απαλλοτρίωσης στα πλαίσια των περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμων 1962 και μετά. Αυτό είναι καθαρό και από την πιο πάνω ανάλυση που δείχνει τον αλληλοσυσχετισμό των προνοιών του άρθρου 15, αλλά και ιδιαίτερα από τη ρητή πρόνοια του άρθρου 15(1) σε σχέση με την εφαρμογή του "Οσάκις ακίνητος ιδιοκτησία απηλλοτριώθη μετά την έναρξιν της ισχύος του Συντάγματος ....". Διαπιστώνω λοιπόν ότι ευσταθεί η εισήγηση του ευπαιδεύτου συνηγόρου για την κα. Κυπριανού ότι το άρθρο 15(3) δεν μπορεί να έχει εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση καθ΄όσον η εν λόγω ακίνητη ιδιοκτησία απαλλοτριώθηκε όχι μετά αλλά πριν από την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος, με αποτέλεσμα το διάταγμα επίσχεσης να μην μπορούσε να εκδοθεί νόμιμα δυνάμει του άρθρου 15(3) δυνάμει του οποίου και εξεδόθη. Σε τέτοια περίπτωση, δεν βλέπω πώς μπορεί να περισωθεί το διάταγμα, όπως εισηγείται ο κ. Γεωργαλλής, με αναφορά στο άρθρο 23(2), το οποίο παραπέμπει στον προϊσχύοντα και καταργηθέντα Land Acquisition Law, Κεφ. 226, ως ρυθμίζοντα τη διάθεση ιδιοκτησίας η οποία απαλλοτριώθηκε προ της ενάρξεως της ισχύος του περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμου του 1962, και η οποία είτε υπερβαίνει τις ανάγκες για τις οποίες απαλλοτριώθηκε είτε καθίσταται μη περαιτέρω αναγκαία για το σκοπό που απαλλοτριώθηκε. Το διάταγμα επίσχεσης δεν εξεδόθη δυνάμει του άρθρου 23(2) και του προϊσχύοντος Νόμου αλλά δυνάμει του άρθρου 15(3) και δεν μπορεί να κριθεί άλλως παρά σε αναφορά με τους ίδιους τους όρους αναφοράς του. Έτσι κρινόμενο, δεν μπορεί να θεωρηθεί νόμιμα εκδοθέν δυνάμει του άρθρου 15(3).
Ως εκ της κατάληξης μου αυτής, δεν κρίνω αναγκαίο ή πρόσφορο να υπεισέλθω στον άλλο εγειρόμενο λόγο ακύρωσης που αφορά την έλλειψη δέουσας έρευνας στην έκδοση του διατάγματος.
Η προσφυγή επιτυγχάνει και το προσβαλλόμενο διάταγμα ακυρώνεται.
Η Δημοκρατία θα καταβάλει τα έξοδα της Αιτήτριας.
Δ. Χατζηχαμπής
Δ.
/ΚΧ"Π