|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση αρ. 400/98
ΕΝΩΠΙΟΝ:
Σ. ΝΙΚΗΤΑ, Δ.Aναφορικά με τα Άρθρα 28 και 146 του Συντάγματος
Μεταξύ -
Δημήτρη Ερωτοκρίτου
Αιτητή
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
1. Υπουργείου Εσωτερικών
2. Υπηρεσίας Εγγραφής
Καθών η αίτηση
-----------------------
Ημερομηνία:
8 Οκτωβρίου, 1999Για τον αιτητή: Α.Σ. Αγγελίδης
Για τους καθών η αίτηση: Α. Χριστοφόρου, Δικηγόρος της
Δημοκρατίας Α΄
--------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Αντικείμενο της προσφυγής αυτής είναι η απόφαση των καθών με την οποία απορρίφθηκε αξίωση του αιτητή για χορήγηση προσφυγικής ταυτότητας. Ήταν δε αποτέλεσμα επανεξέτασης που πραγματοποιήθηκε μετά από ακυρωτική απόφαση, η οποία εκδόθηκε στις 13/11/97 από το Νικολάου Δ., στην προσφυγή αρ. 1015/96, την οποία κατέθεσε ο ίδιος αιτητής.
Τα περιστατικά που οδήγησαν στη λήψη της επίδικης απόφασης και ώθησαν τον αιτητή να προσφύγει πάλιν στο δικαστήριο μπορούμε να τα εκθέσουμε στο σημείο αυτό. Ο αιτητής κατάγεται από τον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας. Αρραβωνιάστηκε το 1973 και τέλεσε τους γάμους του στην Κερύνεια στις 28/4/74. Ας σημειωθεί ότι η σύζυγος του γεννήθηκε στον Καραβά. Το ζεύγος διαμένει σε ιδιόκτητο σπίτι στην οδό Δωριέων 27, στη συνοικία Ακρόπολη Στροβόλου. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις 28/2/74 είχε γίνει αίτηση για εγκατάσταση τηλεφωνικής γραμμής στο συζυγικό σπίτι, το οποίο άρχισε να κτίζεται τον Ιανουάριο του 1974, από τον αιτητή. Η σύνδεση επιτεύχθηκε στις 23/4/75. Δόθηκε όμως ηλεκτρικό ρεύμα πριν το γάμο στις 4/4/74. Με συνδρομήτρια τη σύζυγο του αιτητή, που έκαμε χρήση του πατρικού της ονόματος. Πληροφορίες που έδωσαν εκτοπισμένοι κάτοικοι Καραβά/Αγ. Γεωργίου, έφεραν τον αιτητή, κατά "την εντύπωση" των ερωτηθέντων, να διαμένει με τα πεθερικά του στον Καραβά γιατί, όπως και ο ίδιος ισχυρίστηκε, η ανέγερση του σπιτιού του συμπληρώθηκε μετά την εισβολή.
Η έρευνα στην οποία είχε προβεί η Υπηρεσία Εγγραφής αποκάλυψε, εκτός των προμνησθέντων, και ότι ο αιτητής προσλήφθηκε στην Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου (Α.ΤΗ.Κ.) την 1/2/73. ότι δήλωσε την Κερύνεια ως τόπο κατοικίας του. ότι από τότε τοποθετήθηκε στη Λευκωσία όπου εξακολουθεί να υπηρετεί έκτοτε. ότι η Α.ΤΗ.Κ. πληροφόρησε τη διοίκηση ότι από το φάκελο του αιτητή προκύπτει ότι μέχρι τον Ιούλιο του 1974 έμενε στο χωριό του. και ότι ο πεθερός του φορολογήθηκε με φόρο κατόχου ακίνητης ιδιοκτησίας, σύμφωνα με τα βιβλία του Δήμου Στροβόλου, κατά τα έτη 1973 και 1974. Η έρευνα επίσης αποκάλυψε ότι στις αιτήσεις για απόκτηση εκλογικού βιβλιαρίου, οι δυο σύζυγοι δήλωσαν ότι δεν είναι εκτοπισμένοι. Επίσης το εξής σημαντικό. Όπως ανέφεραν οι γείτονες του ζεύγους στην οδό Δωριέων, ο αιτητής ζούσε από τότε που παντρεύτηκε στο σπίτι του στο δρόμο αυτό.
Είναι υπό το πρίσμα των πιο πάνω στοιχείων που απορρίφθηκε στις 8/2/95 το αίτημα, το οποίο είχε υποβληθεί για πρώτη φορά στις 4/11/94. Η απόφαση όμως εκείνη δεν προσβλήθηκε. Ο αιτητής αποτάθηκε το Φεβρουάριο του 1996, προσφέροντας ως νέο στοιχείο γραπτή βεβαίωση, ημερ. 13/1/96, υπογραφείσα από τον κοινοτάρχη και δύο μέλη της Χωριτικής Αρχής Αγ. Γεωργίου. Η ουσία της είναι ότι ο αιτητής είχε τη μόνιμη κατοικία του μέχρι την εισβολή στο χωριό του. Και ότι πηγαινοερχόταν καθημερινά στον τόπο εργασίας του στη Λευκωσία πριν και μετά το γάμο του. Στα πλαίσια της έρευνας που ακολούθησε κλήθηκε ο κοινοτάρχης στην Υπηρεσία Εγγραφής για συνέντευξη. Αφού τέθηκαν υπόψη του, από υπαλλήλους του Υπουργείου Εσωτερικών, τα συγκεντρωθέντα στοιχεία, ο κοινοτάρχης ουσιαστικά αναίρεσε την παραπάνω βεβαίωση του, αναγνωρίζοντας πως δεν ήξερε πού κατοικούσε ο αιτητής κατά τον κρίσιμο χρόνο.
Με βάση τη δήλωση του κοινοτάρχη απορρίφθηκε εκ νέου το αίτημα. Ο αιτητής πληροφορήθηκε με επιστολή ημερ. 2/10/96, προς το δικηγόρο του, ότι τα νέα στοιχεία που υπέβαλε "μελετήθηκαν προσεκτικά αλλά δεν προέκυψε οποιοδήποτε νεότερο που να δικαιολογεί ικανοποίηση του αιτήματος ......" Ο αιτητής πρόσβαλε την απόφαση με την προσφυγή αρ. 1015/96. Ο λόγος ακύρωσης της ήταν ότι η έρευνα της διοίκησης, που προηγήθηκε της απόφασης της, ήταν ελλειπής. Δεν επεκτάθηκε και στα δύο μέλη της Χωριτικής Αρχής, τα οποία προσυπέγραψαν τη βεβαίωση του κοινοτάρχη ημερ. 13/1/96. Ιδού η ουσία της απόφασης:
"Απέμενε λοιπόν ως ενδεχόμενο ότι με την υπογραφή τους τα μέλη επιβεβαίωναν, στη βάση και της δικής τους προσωπικής γνώσης, τα όσα εκτίθεντο συνταγμένα στο πρώτο πρόσωπο ενικού από τον κοινοτάρχη. Η διερεύνηση θα έπρεπε ως εκ τούτου να είχε επεκταθεί και προς εκείνους, τουλάχιστο για αποσαφήνιση και, ανάλογα με το τι θα προέκυπτε, για τα περαιτέρω. Δεν θα έπρεπε να είχε παραγνωριστεί εκ προοιμίου ως χωρίς σημασία η συμμετοχή των άλλων δύο."
Η Υπηρεσία Εγγραφής, επανελθούσα σε συμμόρφωση προς την ακυρωτική απόφαση, κάλεσε τα δύο μέλη της Χωριτικής Αρχής για συνέντευξη. Ο πρώτος από αυτούς δήλωσε (κ.41 στο φάκελο της διοίκησης) ότι μέχρι την εισβολή ήταν μέλος της Χωριτικής Αρχής "και έχω την εντύπωση/πιστοποιώ ότι ο αιτητής μέχρι την εισβολή διέμενε οικογενειακώς μαζί με τη μητέρα του στα βοηθητικά". Δε γνώριζε ωστόσο, όπως ρητά ανέφερε, αν ο αιτητής κατά την εισβολή είχε ιδιόκτητη κατοικία στη Λευκωσία. Ο δεύτερος δεν ήταν μέλος της Χωριτικής Αρχής κατά τον κρίσιμο χρόνο, όπως δήλωσε (κ.40), και είχε, επίσης, άγνοια του γεγονότος αυτού. Η ουσία της δήλωσης του ήταν ότι "έβλεπα συνέχεια τον αιτητή στο χωριό, η γυναίκα του εργαζόταν στην Κερύνεια.....".
Στις 2/2/98 ετοιμάστηκε από λειτουργό της Υπηρεσίας νέα έκθεση (κ.46-44) που καταλήγει ως εξής:
"8. Σύμφωνα με τα ανωτέρω και έχοντας υπόψη και τα υπόλοιπα στοιχεία του φακέλου (κ. 16-13) φαίνεται ότι η μόνιμη κατοικία του αιτητή και της οικογένειάς του πριν και μέχρι την εισβολή ήταν στο ιδιόκτητο σπίτι τους στην οδό Δωριέων 27 στην Ακρόπολη και όχι στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας, ως ο ισχυρισμός τους.
9. Εξ' άλλου η Βεβαίωση του Κοινοτάρχη Αγίου Γεωργίου, που απέστειλε ο αιτητής στις 5.2.1996, μπορούσε να είχε προσκομιστεί πολύ πιο νωρίς και ως εκ τούτου δεν εδικαιολογείτο επανεξέταση της υπόθεσης. Η έμμεση ενθάρρυνση τέτοιων ενεργειών θα ενέπλεκε τη διοίκηση σε ατέρμονες διαδικασίες, που θα στηρίζονταν σε σαθρή βάση. (Βλέπε Ερωτόκριτου Θ. Ερωτοκρίτου ν. Δημοκρατίας, Υπόθεση 319/94 / 9.9.1996).
10. Με βάση τα πιο πάνω εισηγούμαι όπως απορριφθεί και πάλιν η αίτηση του."
Στο διοικητικό φάκελο υπάρχει υπογραμμένο σημείωμα του Λειτουργού Εγγραφής (αρ. 35) ημερ. 25/2/98 στο οποίο αναφέρεται ότι:
"Απορρίπτω και πάλιν την αίτηση αυτή υιοθετώντας τα πορίσματα και εισηγήσεις του Ερευνητή στα κ.46-44 που σύνταξε μετά που επανεξέτασε την όλη υπόθεση κατόπιν της απόφασης του Δικαστή κ. Γ. Νικολάου.
Να σταλεί πλήρης αιτιολογημένη απάντηση στον αιτητή παρ."
Το αίτημα απορρίφθηκε. Η απάντηση δόθηκε στο δικηγόρο του αιτητή με επιστολή ημερ. 26/2/98. Η ουσία βρίσκεται στην παράγραφο 2 αυτής:
"Η απόρριψη βασίζεται στο γεγονός ότι μετά την αξιολόγηση όλων των στοιχείων που έχει υποβάλει ο πελάτης σας και αυτών που προέκυψαν από την έρευνα του Γραφείου μας και ιδιαίτερα του γεγονότος ότι η μόνιμη κατοικία της οικογένειας του πριν και μέχρι την τουρκική εισβολή ήταν στο ιδιόκτητο σπίτι τους στην οδό Δωριέων 22 στην Ακρόπολη-Λευκωσία και όχι στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας, όπως ισχυρίζεται."
Ο δικηγόρος του αιτητή ισχυρίστηκε ότι έχει παραβιαστεί το δεδικασμένο που απέρρευσε από την απόφαση στην προσφ. αρ. 1015/96. Για το λόγο ότι η διοίκηση δεν έλαβε υπόψη ότι η βεβαίωση του κοινοτάρχη αποτέλεσε θέμα το οποίο κρίθηκε από την απόφαση, υπονοώντας πως αυτό εμπόδιζε την έκδοση πράξης με αντίθετο περιεχόμενο. Ο δικηγόρος του αιτητή ισχυρίστηκε περαιτέρω ότι η απόφαση εμφορείται από διάθεση τιμωρίας του αιτητή γιατί υπέβαλε το πιστοποιητικό του κοινοτάρχη καθυστερημένα.
Θα εξετάσω όμως κατά προτεραιότητα τον ισχυρισμό ότι δεν υπάρχει πουθενά στο διοικητικό φάκελο η επίδικη απόφαση. Με αποτέλεσμα να είναι ανέφικτος ο δικαστικός έλεγχος. Όπως προεκτέθηκε, με βάση την έκθεση λειτουργού της Υπηρεσίας (κ.46-44) ετοιμάστηκε το σημείωμα αρ. 35 ημερ. 25/2/98, σύμφωνα με το οποίο η αίτηση απορρίπτεται και πάλιν "υιοθετώντας τα πορίσματα και εισηγήσεις του Ερευνητή στα κ. 46-44 που σύνταξε μετά που επανεξέτασε την όλη υπόθεση κατόπιν της απόφασης του Δικαστή κ. Γ. Νικολάου". Η σύνταξη πρακτικού που να καταγράφει τα διαμειφθέντα δεν είναι απαραίτητη εφόσον δεν πρόκειται για συλλογικό όργανο, αλλά όργανο μονομελούς σύνθεσης. Υπό τις περιστάσεις το σημείωμα, το οποίο περιέχει την απόφαση και παραπέμπει για την αιτιολογία της στα κ. 46-44, θεωρείται ικανοποιητικό πρακτικό για την επίδικη απόφαση, καθώς και την αιτιολογία της. Οι δε σχετικοί ισχυρισμοί του αιτητή περί του αντιθέτου κρίνονται αβάσιμοι και απορρίπτονται.
Την ίδια τύχη πρέπει να έχει και ο ισχυρισμός για τιμωρητική στάση της διοίκησης απέναντι στον αιτητή. Η πορεία της υπόθεσης, όπως τεκμηριώνεται από τα στοιχεία του φακέλου, δε θεμελιώνει τέτοια κατηγορία. Έλαβε χώρα επανάκριση της υπόθεσης στα πλαίσια της οποίας ολοκληρώθηκε η έρευνα, όπως υπέδειξε η δικαστική απόφαση. Η παρατήρηση για καθυστερημένη υποβολή του πιστοποιητικού έγινε προφανώς στα πλαίσια του καθήκοντος της διοίκησης να αξιολογήσει τα στοιχεία της υπόθεσης.
Από το απόσπασμα της ακυρωτικής απόφασης, το οποίο ήδη παρέθεσα, προκύπτει ότι είναι αβάσιμος και απορριπτέος ο λόγος κατά τον οποίο η διοίκηση παραβίασε το δεδικασμένο. Κι αυτό γιατί δεν εγεννάτο κανένα κώλυμα γιαυτήν να καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα μετά τη συμπλήρωση της έρευνας. Φαίνεται καθαρά ότι στη δικαστική απόφαση δεν περιλαμβάνεται και το περιεχόμενο ή η ουσία της δήλωσης του κοινοτάρχη. Συνεπώς το θέμα αυτό μπορούσε να εξεταστεί εκ νέου.
Αναφορικά με την ουσία, δηλαδή, το εύλογο ή μη της επίδικης απόφασης, παρατηρώ ότι η διερεύνηση των δηλώσεων των μελών της Χωριτικής Αρχής κρίθηκε ότι δεν διαφοροποιούσε στην ουσία τα υπάρχοντα δεδομένα. Εξακολουθούσαν να υφίστανται θετικά και αρνητικά στοιχεία. Υπ' αυτό το πρίσμα οι καθών κατέληξαν ότι ο αιτητής δε διέμενε μόνιμα, πριν και μέχρι την εισβολή, στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας, αλλά στη Λευκωσία. Η εκτίμηση των στοιχείων εμπίπτει στα πλαίσια της διακριτικής εξουσίας της διοίκησης και δεν ελέγχεται, κατά κανόνα, δικαστικά.
Ισχύουν εδώ - και θα μπορούσα να επαναλάβω - όσα ανέφερα στην υπόθεση αρ. 319/94 Ερ. Ερωτοκρίτου ν. Λειτουργού Εγγραφής κ.α. ημερ. 9/9/96:
"Ο δικηγόρος του αιτητή επιχειρηματολόγησε εκτεταμένα, αναλύοντας ένα προς ένα όλα σχεδόν τα στοιχεία που δόθηκαν στις διάφορες φάσεις της υπόθεσης, για να πείσει βασικά πως έπρεπε να προτιμηθούν τα θετικά υπέρ του αιτητή περιστατικά, που αποτελούσαν ασφαλέστερη βάση για επίλυση του θέματος. Υπέβαλε πως, εν πάση περιπτώσει, απουσιάζει η έρευνα και η αιτιολογία για την προσβαλλόμενη απόφαση. Ο δικηγόρος των καθών η αίτηση αντέτεινε ότι σημασία έχει αν η απόφαση ήταν, στα πλαίσια των πληροφοριών και στοιχείων που είχαν συλλεγεί, λογικά δυνατή όπως πράγματι ήταν στην προκείμενη περίπτωση. Δέχομαι πως αυτό είναι το σωστό κριτήριο, που σταθερά εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση που η διοίκηση έχει να σταθμίσει αντίθετα ή αντιφατικά στοιχεία. Υπό την αίρεση ότι η διοίκηση στην άσκηση των καθηκόντων της δεν υποπίπτει σε πλάνη περί τα πράγματα ή περί το δίκαιο. Ούτε υπερβαίνει τα ακραία όρια της διακριτικής της ευχέρειας. Δεν είναι αρμοδιότητα του Δικαστηρίου αυτού η εκτίμηση του υλικού. Το Δικαστήριο ελέγχει δεν διοικεί.
Έχουμε ιδεί ότι ορισμένα από τα στοιχεία έδειξαν πως κατά τον κρίσιμο χρόνο η οικογένεια του αιτητή δεν είχε δικό της σπίτι στο Λευκόνοικο
"Δεν ελέγχεται ακυρωτικώς η, κατ' ουσιαστική εκτίμηση των στοιχείων του φακέλλου από τη Διοίκηση, απόδοση μείζονος βαρύτητας σε ωρισμένα από αυτά."
Για τους προεκτεθέντες λόγους απορρίπτω την προσφυγή. Με έξοδα.
Σ. Νικήτας, Δ.
/ΚΑΣ