|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 902/97
ΕΝΩΠΙΟΝ: ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗ, Δ.
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
Δημήτρη Νικόλα Κουτσόλουκα
Αιτητή
και
1. Λειτουργού Εγγραφής (Υπουργείο Εσωτερικών)
2. Επιτροπής Εξετάσεως Προσφυγικής Ιδιότητος
Αιτητών Ειδικών Περιπτώσεων δια του Γενικού
Εισαγγελέως της Δημοκρατίας
Καθ΄ων η Αίτηση
--------------
8 Ιουλίου 1999
Για τον Αιτητή: κ. Μιχαήλ για κ.κ. Παπαχαραλάμπους και Αγγελίδη.
Για τους Καθ΄ων η Αίτηση: κ. Α. Χριστοφόρου, δικηγόρος της
Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα.
-----------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η προσφυγή ζητά ακύρωση της απόφασης της διοίκησης ημερομηνίας 2.9.1997 με την οποία απορρίφθηκε αίτημα του Αιτητή κ. Κουτσόλουκα για επαναχορήγηση σε αυτόν προσφυγικής ταυτότητας η οποία του είχε χορηγηθεί αρχικά και στη συνέχεια ακυρωθεί. Όσο για τις δύο άλλες θεραπείες που ζητούνται, δηλαδή δήλωση ότι ο κ. Κουτσόλουκας δικαιούται προσφυγική ταυτότητα ως εκτοπισθείς και δήλωση ότι δικαιούται επαναχορήγηση της προσφυγικής ταυτότητας ως πληρών τις προϋποθέσεις, είναι προφανές ότι δεν εμπίπτουν στα πλαίσια της δικαιοδοσίας του δικαστηρίου δυνάμει του Άρθρου 146.4.
Ο κ. Κουτσόλουκας ισχυρίζεται στην Αίτηση ότι ήταν μόνιμος κάτοικος Αμμοχώστου κατά την 20.7.1974, ότε και εκτοπίσθηκε, δικαιούμενος έτσι προσφυγικής ταυτότητας. Στη γραπτή αγόρευση του ευπαιδεύτου συνηγόρου του προβάλλονται δύο λόγοι ακύρωσης οι οποίοι αναφέρονται και στην Αίτηση, πλάνη περί τα πράγματα και έλλειψη αιτιολογίας. Αναφέρεται συγκεκριμένα όσον αφορά την πλάνη, ότι η κατοικία και η κτηματική περιουσία του κ. Κουτσόλουκα ήταν στην ενορία Αγίου Λουκά Αμμοχώστου και ότι ο ίδιος, επαγγελλόμενος το γεωργό, καλλιεργούσε τα κτήματα του εκεί όπου και διέμενε σε οικία που είχε κτίσει σε αυτά. Παράλληλα, όπως αναφέρεται, διατηρούσε και σπίτι στο Παραλίμνι, από όπου καταγόταν, αλλά αυτό, όπως λέγεται, ήταν για διευκόλυνση της φοίτησης των παιδιών του στο Παραλίμνι. Γίνεται δε παραπομπή τόσο στην απόφαση 13503 ημερ. 19.9.1974 όσο και στην απόφαση 42465 ημερ. 19.4.1995 του Υπουργικού Συμβουλίου. Όσον αφορά την αιτιολογία, γίνεται εισήγηση ότι δεν φαίνεται να ετηρήθησαν πρακτικά στη λήψη της απόφασης και ότι η επιστολή της 2.9.1997 με την οποία κοινοποιήθηκε η απόφαση δεν αποκαλύπτει τη διεξαχθείσα έρευνα ή το σκεπτικό της απόφασης, οι δε προβαλλόμενοι λόγοι είναι ανεπαρκείς, ασαφείς, γενικοί και αόριστοι.
Από πλευράς της Δημοκρατίας, ο ευπαίδευτος συνήγορος στη γραπτή αγόρευση του αναφέρεται λεπτομερώς στο όλο ιστορικό του αιτήματος του κ. Κουτσόλουκα για να υποστηρίξει το εύλογο της απόφασης της διοίκησης ότι η μόνιμη κατοικία του κ. Κουτσόλουκα ήταν στο Παραλίμνι και όχι στην Αμμόχωστο, παρατηρώντας και ότι το αίτημα υπεβλήθη και εξετάσθηκε σε αναφορά και μόνο με τη μόνιμη κατοικία, κάτω από την απόφαση 13503 του Υπουργικού Συμβουλίου, και όχι ευρύτερα σε αναφορά με την περιουσία, κάτω από την απόφαση 42465 του Υπουργικού Συμβουλίου. Για την αιτιολογία, ο κ. Χριστοφόρου εισηγείται ότι η ίδια η απόφαση περιέχει την αιτιολογία της.
Όσον αφορά την απαντητική αγόρευση για τον Αιτητή, έχω να παρατηρήσω ότι αυτή αναφέρεται ουσιαστικά σε γεγονότα και σχόλια επί γεγονότων τα οποία ασφαλώς, καθ΄όσον δεν είναι ενώπιον του δικαστηρίου και δεν τέθησαν ενώπιον της διοίκησης, δεν μπορούν να ληφθούν υπ΄όψη.
Είναι αναγκαία αναφορά στο ιστορικό του αιτήματος του κ. Κουτσόλουκα. Το αίτημα υποβλήθηκε αρχικά με επιστολή του ημερομηνίας 13.5.1996 στην οποία ανάφερε ότι κατάγεται από το Παραλίμνι αλλά από το 1962 που συζεύχθηκε κατοικούσε στην οδό Συρακουσών 9 στην Ενορία Αγίου Λουκά στην Αμμόχωστο, όπου είχε και το περιβόλι του. Παράλληλα διατηρούσε και σπίτι στο Παραλίμνι διότι δεν ήθελε να το πωλήσει, στο
οποίο και κατοίκησε μετά από τον εκτοπισμό του. Στη συνέχεια, ο κ. Κουτσόλουκας υπέβαλε δεόντως αίτημα του στο σχετικό έντυπο, αναφέροντας ως διεύθυνση συνήθους διαμονής του την πιο πάνω και επισυνάπτοντας διάφορα έγγραφα σε στήριξη του ισχυρισμού του ότι αυτή ήταν η συνήθης κατοικία του. Αυτά συνίσταντο σε :- Επιστολή της ΑΗΚ ημερομηνίας 8.4.1974 για παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στην υδραντλία του στον Άγιο Λουκά, με διεύθυνση αποστολής το Παραλίμνι.
- Επιστολή του Επάρχου Αμμοχώστου ημερομηνίας 18.10.1973 για τον καθαρισμό της εν λόγω διατρήσεως του στον Άγιο Λουκά, με διεύθυνση αποστολής το Παραλίμνι.
- Αντίγραφο του δελτίου ταυτότητας της συζύγου του, εκδοθείσας προ της Ανεξαρτησίας (και του γάμου της), με διεύθυνση "Parodos Sirakouson, Ay. Loukas".
Στις 16.9.1996 ο κ. Κουτσόλουκας απηύθυνε νέα επιστολή προς τη διοίκηση αναφέροντας ότι διέμενε και εργαζόταν στο Παραλίμνι μέχρι το 1962 που συζεύχθηκε τη σύζυγο του η οποία ήταν κάτοικος Αγίου Λουκά. Μέχρι το 1964 έμεναν στο Παραλίμνι, ακολούθως δε έκτισε σπίτι στο περιβόλι στον Άγιο Λουκά όπου και κατοίκησαν. Τα παιδιά του όμως πήγαιναν στο σχολείο στο Παραλίμνι όπου έμενε η μητέρα του η οποία και τα επέβλεπε, ευκολύνοντας τον ίδιο με τις εργασίες του στον Άγιο Λουκά. Ο κ. Κουτσόλουκας υπέβαλε περαιτέρω και
τα ακόλουθα:- Τίτλους ιδιοκτησίας του ιδίου και της συζύγου του στον ΄Αγιο Λουκά.
- Πιστοποιητικό του κ. Παναγιώτη Χάλιου, Προέδρου της κοινότητας Αγίου Λουκά, ότι ο κ. Κουτσόλουκας και η σύζυγος του ήσαν κάτοικοι Αγίου Λουκά, στην οδό Συρακουσών 9.
- Ένορκη δήλωση του κ. Γεώργιου Αντωνίου, ότι περί το 1964 ο ίδιος και ο πατέρας του συμφώνησαν με τον κ. Κουτσόλουκα και έκτισαν μια κατοικία στο τεμ. 115 του Φ/Σ 33/11 (για το οποίο υπάρχει τίτλος επ΄ονόματι της κας. Κουτσόλουκα).
- Ένορκη δήλωση του Μόδεστου Ιωάννου, Παναγιώτας Μοδέστου και Παντελή Παπαδάκη, ότι είναι εκτοπισθέντες κάτοικοι της οδού Συρακουσών, Αγίου Λουκά, και ότι στην εν λόγω οδό, όπου ήταν και ο κήπος του, κατοικούσε πριν από το 1974 ο κ. Κουτσόλουκας με την οικογένεια του.
- Αντίγραφο δανείου της κας. Κουτσόλουκα, ως μέλος, από την ΣΠΕ Παραλιμνίου, ημερομηνίας 12.2.1991, για αγορά τράκτορ και πληρωμή δανείου από κτίσιμο δεξαμενής, δωματίου μηχανής και επιχωματώσεις.
Η διοίκηση προέβη σε έρευνα από την οποία προέκυψαν τα ακόλουθα:
- Δεν υπήρχε στο όνομα του κ. Κουτσόλουκα κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος στην οδό Συρακουσών 9.
- Στους εκλογικούς καταλόγους για το 1972/1973 ο κ. Κουτσόλουκας ήταν καταχωρημένος ως ψηφοφόρος στο Παραλίμνι, ενώ ούτε ο ίδιος ούτε η σύζυγος του ήσαν καταχωρημένοι στην Αμμόχωστο.
- Δεν υπήρχαν πληροφορίες από τις κάρτες κοινωνικών ασφαλίσεων του κ. Κουτσόλουκα αφού αυτές είχαν καταστραφεί.
- Τα τρία παιδιά του κ. Κουτσόλουκα ενεγράφησαν και φοίτησαν στο Δημοτικό Σχολείο Παραλιμνίου το 1968, το 1970 και το 1975 αντίστοιχα, μέχρι την αποφοίτηση τους.
- Στις αιτήσεις που υπέβαλαν ο κ. Κουτσόλουκας, η σύζυγος και τα παιδιά του για έκδοση εκλογικού βιβλιαρίου δήλωσαν ότι δεν ήσαν εκτοπισμένοι.
- Ο ως άνω κ. Χαλιός ανάφερε ότι ο ίδιος δεν ήταν Κοινοτάρχης Αγίου Λουκά το 1974 και ότι η οικία στον Άγιο Λουκά ανήκε στον πενθερό του κ. Κουτσόλουκα.
- Ο ως άνω κ. Σωτηρίου ανάφερε ότι ο κ. Κουτσόλουκας είχε σπίτι στο Παραλίμνι όπου και διέμενε, τον έβλεπε όμως τακτικά στον Άγιο Λουκά όπου ήταν το σπίτι του πενθερού του και όπου είχε περιβόλι.
- Ο κ. Παναγιώτης Ανδρονίκου και η κα. Θέκλα Πασιουρτίδη ανάφεραν ότι δεν θυμούντο να έμενε στην οδό Συρακουσών η οικογένεια του κ. Κουτσόλουκα.
- Ο κ. Παντελής Παπαδάμου ανάφερε ότι ο κ. Κουτσόλουκας είχε κτήματα στον Άγιο Λουκά και τον έβλεπε εκεί με την οικογένεια του, κοντά δε διέμενε ο πενθερός του.
- Γείτονες στο σπίτι του κ. Κουτσόλουκα στο Παραλίμνι ανάφεραν ότι και πριν από το 1974 διέμενε εκεί οικογενειακώς. Τα ίδια ανεφέρθησαν από το Δημοτικό Γραμματέα Παραλιμνίου.
Με βάση αυτά τα στοιχεία, καθώς και βεβαίωση του Κτηματολογίου ότι στο πιστοποιητικό εγγραφής του κτήματος της συζύγου του κ. Κουτσόλουκα στον Άγιο Λουκά δεν αναφέρονται κτίρια παρά μόνο υπόστεγο για υδραντλία, η Επιτροπή Εξετάσεως Προσφυγικής Ιδιότητος, στη συνεδρία της
"Η πιο πάνω απόφαση βασίζεται στο γεγονός ότι μετά την αξιολόγηση όλων των στοιχείων που έχετε υποβάλει και αυτών που προέκυψαν από την έρευνα του Γραφείου μας και γενικά το σύνολο των στοιχείων που υπάρχουν στο διοικητικό φάκελο, ιδιαίτερα όμως του γεγονότος ότι τα παιδιά σας πριν και μέχρι την εισβολή φοιτούσαν στο Δημοτικό Σχολείο Παραλιμνίου, όπου κατείχατε ιδιόκτητο σπίτι, στο οποίο ζούσατε ως οικογένεια και είσαστε καταχωρημένος ως ψηφοφόρος στους εκλογικούς καταλόγους του 1972-1973 στο Παραλίμνι, κρίθηκε ότι η μόνιμη διαμονή σας πριν και μέχρι την εισβολή δεν ήταν η οδός Συρακουσών 9, Αμμόχωστος.
Με την πιο πάνω απόφαση συμφωνεί και η Επιτροπή Εξετάσεως Προσφυγικής Ιδιότητας Αιτητών Ειδικών Περιπτώσεων που εξέτασε την περίπτωσή σας την 19.3.1997.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ. 13503 και ημερομηνία 19.9.1994, εκτοπισμένο θεωρείται το πρόσωπο εκείνο που πριν και μέχρι την εισβολή είχε τη συνήθη διαμονή του σ΄οποιαδήποτε τουρκοκρατούμενη περιοχή."
Έχω εκθέσει σε σχετική αναλυτική λεπτομέρεια το πραγματικό υπόβαθρο της προσφυγής διότι θεωρώ ότι αυτό απαντά και τα εγειρόμενα θέματα. Ο ισχυρισμός για πλάνη περί τα πράγματα μου φαίνεται εντελώς ανεδαφικός. Το αίτημα, τα στοιχεία και η έρευνα αφορούσαν το κατά πόσο καταδεικνύετο ότι ο κ. Κουτσόλουκας είχε τη μόνιμη κατοικία του στην οδό Συρακουσών 9 στον Άγιο Λουκά όπως ισχυρίζετο. Ορισμένα στοιχεία ήσαν δεδομένα, και καμμιά πλάνη δεν υπήρξε γι΄αυτά - ότι η σύζυγος του και ο ίδιος είχαν κτήματα στον Άγιο Λουκά, ότι ο πενθερός του διέμενε στον Άγιο Λουκά, ότι ο ίδιος καλλιεργούσε περιβόλι εκεί και ότι στο πιστοποιητικό εγγραφής του κτήματος της συζύγου του δεν αναφέρονται κτίρια παρά μόνο υπόστεγο για υδραντλία, ότι ο ίδιος κατήγετο από το Παραλίμνι όπου και διέμενε μέχρι το 1962, ότι είχε σπίτι στο Παραλίμνι, ότι τα παιδιά του πήγαιναν σχολείο στο Παραλίμνι, ότι στους εκλογικούς καταλόγους για το 1972/1973 ήταν καταχωρημένος στο Παραλίμνι και όχι στην Αμμόχωστο, ότι κανένα μέλος της οικογένειας δεν δήλωσε εκτοπισμένο στις αιτήσεις για έκδοση εκλογικού βιβλιαρίου, ότι οι επιστολές της ΑΗΚ και του Επάρχου είχαν διεύθυνση αποστολής το Παραλίμνι, ότι η σύζυγος του ήταν μέλος της ΣΠΕ
Παραλιμνίου, και άλλα. Στην πραγματικότητα δεν εξειδικεύεται πού ακριβώς έγκειται η ισχυριζόμενη πλάνη περί τα πράγματα, αν και φαίνεται να αναφέρεται μάλλον στα στοιχεία που παρουσιάσθησαν σε στήριξη του ότι η μόνιμη κατοικία του κ. Κουτσόλουκα ήταν στον Άγιο Λουκά - πέραν δηλαδή του ισχυρισμού του ιδίου, το πιστοποιητικό του Κοινοτάρχη και οι δύο ένορκες δηλώσεις. Αυτά όμως όχι μόνο δεν παραγνωρίσθησαν αλλά και ερευνήθησαν περαιτέρω, για να διαπιστωθεί ότι δεν είχαν την πιστότητα που τους αποδίδετο, αφού, ο μεν Κοινοτάρχης (που δεν ήταν καν τότε Κοινοτάρχης) λέγει ότι η οικία ανήκε στον πενθερό του κ. Κουτσόλουκα, ο δε κ. Σωτηρίου ανάφερε ότι ο κ. Κουτσόλουκας διέμενε στο σπίτι του στο Παραλίμνι και τον έβλεπε στον Άγιο Λουκά όπου ήταν το σπίτι του πενθερού του και όπου είχε περιβόλι. Απεναντίας, περαιτέρω έρευνα απεκάλυψε άλλες πληροφορίες, ότι ο κ. Κουτσόλουκας διέμενε στο Παραλίμνι.Αδυνατώ λοιπόν να διαπιστώσω οποιαδήποτε πλάνη περί τα πράγματα. Η διοίκηση προέβη σε επαρκή έρευνα τόσο των προσκομισθέντων στοιχείων όσο και άλλων, επί του συνόλου δε των ενώπιον της δεδομένων η ληφθείσα απόφαση ήταν ασφαλέστατα εύλογα επιτρεπτή. Ο ευπαίδευτος συνήγορος για τον κ. Κουτσόλουκα στην αγόρευση του, αλλά όχι στην Αίτηση, κάνει αναφορά στην απόφαση 42465 του Υπουργικού Συμβουλίου η οποία επεκτείνει τα κριτήρια της απόφασης 13503 για έκδοση προσφυγικής ταυτότητας, σε σχέση με την περιουσία. Όπως έχω όμως ήδη υποδείξει, το αίτημα του κ. Κουτσόλουκα, τα στοιχεία που προσκομίσθησαν και η έρευνα που διεξήχθη, όπως συνεπώς και η ληφθείσα απόφαση, αφορούσαν μόνο το κατά πόσο ο κ. Κουτσόλουκας είχε τη μόνιμη κατοικία του στον Άγιο Λουκά, σύμφωνα με τα κριτήρια της απόφασης 13503, και δεν επεκτάθησαν στα διάφορα και πολλαπλά κριτήρια της απόφασης 42465 την οποία και δεν αφορά η ίδια η προσφυγή (στην οποία γίνεται αναφορά μόνο στη μόνιμη κατοικία) και τα τεθέντα ενώπιον της διοίκησης στοιχεία. Ομοίως, βέβαια, και το θέμα της ενδεχόμενης εφαρμογής της απόφασης 42465 δεν επηρεάζεται από την παρούσα απόφαση.
Όσον αφορά την αιτιολογία, λίγα χρειάζεται να λεχθούν. Εκτός του ότι η ίδια η επιστολή της 2.9.1997 αναφέρει τα κυριότερα στοιχεία στα οποία βασίσθηκε η απόφαση, η πλήρης αιτιολογία της απόφασης συμπληρώνεται αβίαστα και καθαρά από τα όλα στοιχεία τα οποία είχε και έλαβε υπ΄όψη της η διοίκηση κατά τη λήψη της απόφασης, όπως αυτά προαναφέρθησαν.
Η προσφυγή λοιπόν αποτυγχάνει και απορρίπτεται. Ως εκ της φύσεως όμως του θέματος που αφορά την προσφυγική ιδιότητα και το εύλογο της κρίσης της διοίκησης επί συνόλου στοιχείων αναγομένων σε ευρύ χρονικό φάσμα, δεν θα υπάρξει διαταγή για έξοδα.
Δ. Χατζηχαμπής
Δ.
/ΚΧ"Π