|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 243/97
ΕΝΩΠΙΟΝ:
Π. ΑΡΤΕΜΗ, Δ.Αναφορικά με τα Άρθρα 146 του Συντάγματος, 24 και 28.
Μεταξύ:
KALAVAS & ASSOCIATES LTD,
Αιτητών,
και
Συμβουλίου Εμπορίας Κυπριακών Πατατών,
Καθ΄ου η αίτηση.
- - - - - - - -
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:
18.3.99ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ
Για τους αιτητές: κα Ν. Χρυσομηλά για κ. Παπαπέτρου
Για τον καθ΄ου η αίτηση: κα Χ. Μαυρονικόλα
Για το ενδιαφερόμενο μέρος : Ουδεμία εμφάνιση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι αιτητές με την παρούσα προσφυγή ζητούν από το Δικαστήριο την πιο κάτω θεραπεία:
"Δήλωση ότι η πράξη και/ή απόφαση των καθ΄ων η αίτηση που κοινοποιήθηκε με επιστολή τους προς τους αιτητές, ημερομηνίας 27.2.1997, με την οποία η προσφορά 1/97 για ασφάλεια θαλάσσης πατατών (potato marine insurance) κατακυρώθηκε σε άλλο προσφοροδότη πλην των αιτητών και συγκεκριμένα στην Pancyprian Insurance Co Ltd, είναι άκυρη και στερείται κάθε εννόμου αποτελέσματος."
Το Συμβούλιο Εμπορίας Κυπριακών Πατατών (το Συμβούλιο) προκήρυξε κατά ή περί την 8.1.97 με δημοσίευση στις εφημερίδες προσφορές μεταξύ άλλων και για ασφάλεια θαλάσσης πατατών και τεύτλων που προορίζονταν για εξαγωγή.
Τόσο οι αιτητές όσο και το ενδιαφερόμενο μέρος υπέβαλαν τις προσφορές τους εντός της προθεσμίας που προέβλεπε η προκήρυξη του καθ΄ου η αίτηση.
Το Συμβούλιο όρισε Επιτροπή Αξιολόγησης των Προσφορών που υποβλήθηκαν, η οποία ετοίμασε σχετική έκθεση. Σ΄αυτήν αναφέροντο τα ακόλουθα:
"Η χαμηλότερη προσφορά είναι η αρ. 5 της KALAVAS & ASSOCIATES με ασφάλιστρο £0.195%.
Η δεύτερη καλύτερη προσφορά είναι η αρ. 3 της Παγκυπριακής με ασφάλιστρο £0.2045%.
Και στις δύο πιό πάνω περιπτώσεις οι προσφοροδότες πληρούν όλους τους όρους του Συμβουλίου και ιδιαίτερα αυτούς με αρ. 10 και 11.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Η Επιτροπή αξιολόγησης των προσφορών κατά την εξέταση του θέματος έλαβε υπ΄όψη της τα πιο κάτω:
(α) Η προσφορά με αρ. 5 (που είναι η χαμηλότερη) επί συνόλου ασφαλίστρων £78.000.- είναι μόνο £3.325.- πιό φθηνή από την προσφορά με αρ. 3 που είναι η 2η χαμηλότερη.
(β) Ο προσφοροδότης με αρ. 5 (ΚALAVAS & ASSOCIATES) δεν συνεργάστηκε ξανά με το Συμβούλιο στο παρελθόν και
(γ) Ο προσφοροδότης με αρ. 3 ( Παγκυπριακή) συνεργάζεται με το Συμβούλιο τα τελευταία 10 χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων το Συμβούλιο έμεινε πλήρως ικανοποιημένο και καμιά εκκρεμότητα δεν υπάρχει μέχρι στιγμής.
Κατόπιν των πιό πάνω η Επιτροπή αποφάσισε ομόφωνα να εισηγηθεί στο Συμβούλιο να εξετάσει την περίπτωση κατακύρωσης της προσφοράς με αρ. 3 γιατί έτσι εξασφαλίζονται καλύτερα τα συμφέροντα του Συμβουλίου για ευνόητους λόγους."
Ο καθ΄ου η αίτηση, βασιζόμενος στην εν λόγω έκθεση, αποφάσισε την κατακύρωση της προσφοράς στο ενδιαφερόμενο μέρος. Η απόφαση του ήταν η ακόλουθη:
"
Προσφορές για ασφάλεια θαλάσσης:Σ΄όλα τα μέλη δόθηκαν κατάσταση των προσφορών που υποβλήθηκαν (Παράρτημα 7) και έκθεση της Επιτροπής του Συμβουλίου (Παράρτημα 8).
Το Συμβούλιο, μετά από λεπτομερή συζήτηση του θέματος και αφού έλαβε υπ΄όψη του την έκθεση της Επιτροπής, κατακύρωσε την προσφορά με αρ. 3 (Παγκυπριακή) επειδή ήταν πλήρως ικανοποιημένο από την 10χρονη συνεργασία μαζί της, νοουμένου ότι θα χαμηλώσει το ασφάλιστρο στην τιμή της προσφοράς με αρ. 5 (Kalavas & Associates) που ήταν η πιό χαμηλή".
Με επιστολή του ημερ. 27.2.97 ο καθ΄ου η αίτηση πληροφόρησε τους αιτητές ότι η προσφορά κατακυρώθηκε στο ενδιαφερόμενο μέρος. Ως αποτέλεσμα καταχωρήθηκε στις 21.3.97 η παρούσα προσφυγή.
Στη γραπτή τους αγόρευση οι δικηγόροι των αιτητών πρόβαλαν τον ισχυρισμό ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν είναι δεόντως αιτιολογημένη ώστε να καθίσταται δυνατός ο δικαστικός έλεγχος. Το ερώτημα που τέθηκε είναι κατά πόσο το γεγονός ότι ο καθ΄ου η αίτηση συνεργάστηκε επιτυχώς στο παρελθόν με το ενδιαφερόμενο μέρος είναι παράγοντας σχετικός που μπορεί να ληφθεί υπόψη κατά την εξέταση των προσφορών. Είναι η θέση των αιτητών ότι το στοιχείο αυτό είναι εξωγενές και δεν έπρεπε να είχε ληφθεί υπόψη. Επίσης, η παραγνώριση του χαμηλότερου προσφοροδότη έπρεπε να είχε τύχει ειδικής αιτιολογίας.
Οι αιτητές, περαιτέρω, ισχυρίζονται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση θα πρέπει να ακυρωθεί και για το λόγο ότι ήταν προϊόν πλάνης περί τα πράγματα.
Τέλος, υπεβλήθη ότι ο καθ΄ου η αίτηση κατά τη λήψη της απόφασης του έθεσε όρους και έδωσε στο ενδιαφερόμενο μέρος το δικαίωμα να βελτιώσει την προσφορά του εκ των υστέρων, παραβιάζοντας έτσι την αρχή ισότητας και ελεύθερου συναγωνισμού και ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών.
Ο καθ΄ου η αίτηση αντικρούει τον ισχυρισμό ότι η απόφαση ήταν αναιτιολόγητη και υποστηρίζει ότι νομότυπα αξιολόγησε το εχέγγυο των προσφοροδοτών για εκτέλεση του συμβολαίου με αναφορά στην προηγούμενη επιτυχή συνεργασία του με το ενδιαφερόμενο μέρος, που εξασφάλιζε βεβαιότητα για το δημόσιο συμφέρον. Υποστηρίζει τέλος, ότι δεν τίθεται θέμα παράβασης της αρχής της ισότητας, γιατί οι δύο προσφορές δεν αποτελούν "ίδιες ή όμοιες περιπτώσεις".
Στο στάδιο αυτό πρέπει να επισημάνω ότι στους λόγους ακυρότητας δεν υπάρχει λόγος που να αναφέρεται στη έλλειψη αιτιολογίας. Εντούτοις, είναι νομολογημένο ότι ο γενικός λόγος σε προσφυγή που αναφέρεται σε υπέρβαση ή κατάχρηση εξουσίας, καλύπτει και το θέμα της αιτιολογίας (Δημοκρατία ν. Χρίστου
, (1993) 3 Α.Α.Δ. 490, στη σελ. 495). Έτσι, κρίνω ότι στην παρούσα περίπτωση καλύπτεται και το θέμα της αιτιολογίας.Θα εξετάσω τώρα το ερώτημα κατά πόσο η λήψη κατά την απόφαση ως σχετικού παράγοντα της προηγούμενης επιτυχούς συνεργασίας με το ενδιαφερόμενο μέρος ήταν επιτρεπτή, ή αν θα έπρεπε να θεωρηθεί ως εξωγενής παράγοντας που δεν έπρεπε να επηρεάσει την απόφαση. Παρόμοιο θέμα εγέρθηκε στην Hindi ν. Συμβούλιο Κεντρικού Σφαγείου Κοφίνου, Αρ. Υπ. 533/95, ημερομηνίας 11.6.98, όπου ο Νικήτας, Δ., στη σελ. 5 της απόφασης του αναφέρει τα ακόλουθα, τα οποία και υιοθετώ:
"Ο δικηγόρος του αιτητή χαρακτήρισε τους παραπάνω παράγοντες "εξωγενείς", που αναπόφευκτα οδηγούν στην ακύρωση της απόφασης για κατακύρωση. Δε θα συμφωνούσα. Και οι δύο αυτοί παράγοντες έχουν άμεση σχέση με τις δυνατότητες καλής εκτέλεσης των όρων της προσφοράς. Αποτελούν εχέγγυο για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του επιτυχόντος προσφοροδότη: βλέπε προσφ. αρ. 359/88 Α. Σαζεϊδης & Υιός Λτδ. ν. Δήμου Αθηαίνου, ημερ. 30.9.89."
Στρέφομαι τώρα να εξετάσω την εκ των υστέρων εισήγηση του καθ΄ου η αίτηση για μείωση του ποσού της προσφοράς από το ενδιαφερόμενο μέρος. Στην υπόθεση Hydrotech Water and Environmental Engineering Limited v. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου, Αρ. Υπ. 866/93, ημερομηνίας 31. 5.95 ο Πικής, Π., αναφερόμενος σε περίπτωση όπου υπήρχε όρος που απέκλειε την τροποποίηση ουσιωδών όρων προσφοράς μετά το άνοιγμα των προσφορών και όπου η προσφορά των ενδιαφερομένων προσώπων αξιολογήθηκε υπό το πρίσμα τροποποιήσεων, έκρινε ότι η τέτοια παρέκκλιση εκτρέπει τη διαδικασία κατακύρωσης των προσφορών και καθιστά την απόφαση που λαμβάνεται άκυρη.
Στην παρούσα περίπτωση ο καθ΄ου η αίτηση επέλεξε την προσφορά του ενδιαφερομένου μέρους, που δεν ήταν η χαμηλότερη, με κύριο λόγο την προηγούμενη επιτυχή συνεργασία με το ενδιαφερόμενο μέρος, αλλά το έκαμε υπό τον όρο της μείωσης της προσφοράς στο ποσό της προσφοράς των αιτητών, που ήταν και το χαμηλότερο. Εδώ δεν υπήρχε πρόνοια που να απέκλειε ρητώς την τροποποίηση ουσιωδών όρων των προσφορών μετά το άνοιγμά τους.
Είναι όμως προφανές ότι η τιμή της προσφοράς είναι ουσιώδης όρος, που παράβαση του από μόνη της μπορεί να οδηγήσει σε ακυρότητας της κατακύρωσης των προσφορών. Η ενέργεια του καθ΄ου η αίτηση να κατακυρώσει την προσφορά στο ενδιαφερόμενο μέρος υπό την αίρεση μείωσης του ασφαλίστρου, καθιστά την απόφασή του τρωτή. Είναι προφανές ότι η προηγούμενη τους συνεργασία δεν θεωρήθηκε ως αποφασιστικός παράγων και δεν θα έκρινε την κατακύρωση αν δεν εμειώνετο η τιμή της προσφοράς. Αφού δεν δόθηκε ίση ευκαιρία και στους αιτητές να μειώσουν την προσφορά τους, που αν τη μείωναν δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε ποιά θα ήταν η απόφαση της διοίκησης, κρίνω ότι η διαγωγή του καθ΄ου η αίτηση ήταν αντίθετη με τις αρχές της χρηστής διοίκησης, γιατί δεν έδιδε ίσες ευκαιρίες ανταγωνισμού σε όλους τους προσφοροδότες. Στη Σαζεϊδης & Υιός Λτδ ν. Δήμος Αθηαίνου, Αρ. Υπ. 359/88, ημερομηνίας 30.9.89, ο Στυλιανίδης Δ., ανέφερε ότι όλοι οι προσφοροδότες δικαιούνται σε ίση μεταχείριση και οι ενέργειες των αρμοδίων οργάνων πρέπει να συνάδουν με την αρχή της χρηστής διοίκησης. Περαιτέρω, δέχθηκε ότι δημόσιες αρχές δεν έχουν την ευχέρεια της κατ΄ιδίαν διαπραγμάτευσης του Ιδιωτικού Δικαίου όταν ενεργούν στη σφαίρα του Δημόσιου Δικαίου, στον τομέα προσφορών ή μειοδοτικών διαγωνισμών.
Κάτω από το φως των πιο πάνω και για τους λόγους που ανέφερα, κρίνω ότι η απόφαση κατακύρωσης της προσφοράς στο ενδιαφερόμενο
μέρος ήταν τρωτή. Η προσφυγή επιτυγχάνει και η επίδικη πράξη ακυρώνεται με έξοδα υπέρ των αιτητών.
Π. Αρτέμης,
Δ.
/Χ.Π.