|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 975/95
ΕΝΩΠΙΟΝ: Τ. ΗΛΙΑΔΗ, Δ.
Αναφορικά με το Αρθρο 146 του Συντάγματος.
ΜΕΤΑΞΥ:
Νικολέττας Παπαμιχαήλ δια του πατρός και φυσικού
κηδεμόνα της Κώστα Παπαμιχαήλ, από τη Λάρνακα,
Αιτήτριας
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
1. Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού,
2. Διευθυντή Ανώτερης και Ανώτατης
Εκπαίδευσης,
Καθ'ων η αίτηση
------------------------
26 Φεβρουαρίου 1999
Για την Αιτήτρια: κ. Α.Σ. Αγγελίδης.
Για τους Καθ'ων η αίτηση: κ. Καλλίγερος, Δικηγόρος της Δημοκρατίας.
---------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με την παρούσα προσφυγή η αιτήτρια ζητά δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση των καθ'ων η αίτηση να μην επιτρέψουν την εισαγωγή της στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Ελλάδος και η προτίμηση του ενδιαφερόμενου μέρους, που δεν είχε δικαίωμα συμμετοχής, είναι χωρίς νομικό αποτέλεσμα.
(α) Τα γεγονότα
Η αιτήτρια παρακάθησε στις εισιτήριες εξετάσεις της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ) για το ακαδημαϊκό έτος 1995-1996 που έλαβαν χώρα στις 4-8/9/95, για διεκδίκηση θέσης στην ΑΣΚΤ Αθηνών και στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η αιτήτρια κατετάγηκε ένατη και ήλθε πρώτη επιλαχούσα.
Το ενδιαφερόμενο μέρος Δωροθέα Βαρέλλα, που είναι Κύπρια ομογενής από την Αυστραλία, υπέβαλε αίτηση για συμμετοχή στις εξετάσεις για επιλογή των φοιτητών που θα γίνονταν αποδεκτοί στην ΑΣΚΤ Αθηνών και στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κύπριοι ομογενείς του εξωτερικού που είναι απόφοιτοι Ελληνικού Δημόσιου Σχολείου Μέσης Εκπαίδευσης ή απόφοιτοι ξένων σχολείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και οι οποίοι έχουν τη βεβαίωση της αρμόδιας αρχής της ξένης χώρας ότι με το απολυτήριο που κατέχουν έχουν το δικαίωμα να εισαχθούν σε Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας αυτής, τους επιτρέπεται να παρακαθήσουν στις εξετάσεις για διεκδίκηση θέσης στα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ελλάδας. Μετά από σχετική εξέταση των πιστοποιητικών του ενδιαφερόμενου μέρους που είχε παρουσιάσει, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβανόταν και βεβαίωση από την Πρεσβεία της Αυστραλίας στην Αθήνα ότι είχε συμπληρώσει τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στην πολιτεία Βικτώρια της Αυστραλίας και ότι εδικαιούτο να υποβάλει αίτηση για να εγγραφεί στα Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Αυστραλία, της επετράπη να παρακαθήσει στις εξετάσεις. Προτού δημοσιευθούν τα αποτελέσματα των εξετάσεων στον ημερήσιο τύπο ο Διευθυντής Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΔΑΑΕ), πληροφορήθηκε τηλεφωνικά από τη Γραμματεία της ΑΣΚΤ ότι το ενδιαφερόμενο μέρος μπορούσε να εγγραφεί στην ΑΣΚΤ, αφού τα προσόντα της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που κατείχε είχαν γίνει αποδεκτά. Το ενδιαφερόμενο μέρος κατετάγη δεύτερο στις εξετάσεις και εξασφάλισε θέση στην ΑΣΚΤ Αθηνών.
Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων ο πατέρας της αιτήτριας διαμαρτυρήθηκε στο ΔΑΑΕ με φωτομήνυμα γιατί να επιτραπεί στο ενδιαφερόμενο μέρος να παρακαθήσει στην εξέταση. Ειδικότερα είχε προβληθεί ο ισχυρισμός ότι το ενδιαφερόμενο μέρος δεν είχε δικαίωμα συμμετοχής στις εξετάσεις γιατί δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στη σ. 37 του Οδηγού των Εξετάσεων, αφού δεν είχε απολυτήριο Σχολής Μέσης Παιδείας της Κύπρου όπως προβλέπεται από τον Κανονισμό.
Στις 20/9/95 ο ΔΑΑΕ πληροφόρησε τον πατέρα της αιτήτριας με φωτομήνυμα ότι,
"Σύμφωνα με τον Οδηγό Εξετάσεων σελ. 37 "Δικαίωμα Συμμετοχής στις εξετάσεις για όλα τα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Κύπρου και Ελλάδας έχουν οι Κύπριοι υπήκοοι ή όσοι έχουν ένα από τους γονείς τους Κυπριακής καταγωγής και οι οποίοι είναι απόφοιτοι εξατάξιου δημόσιου σχολείου Μέσης Εκπαίδευσης" και όχι "απολυτήριο Σχολής Μέσης Παιδείας της Κύπρου" όπως ισχυρίζεσθε στην επιστολή σας.
Είναι φανερό ότι, αν δικαίωμα συμμετοχής είχαν μόνο οι απόφοιτοι εξατάξιων δημόσιων σχολείων της Κύπρου, όπως είναι η δική σας ερμηνεία των διατάξεων που περιέχονται στον Οδηγό Εξετάσεων, τότε θα απεκλείοντο τόσο οι Κύπριοι που διαμένουν στην Ελλάδα, όσο και οι ομογενείς που διαμένουν σε άλλες χώρες."
Με την παρούσα αίτηση η αιτήτρια ζητά την ακύρωση της απόφασης των καθ'ων η αίτηση να μην της παραχωρήσουν μια από τις κενές θέσεις, γιατί η σχετική απόφαση λήφθηκε χωρίς έρευνα, είναι αποτέλεσμα κατάχρησης εξουσίας και στερείται αιτιολογίας.
(β) Η νομική πλευρά
Ο Οδηγός Εξετάσεων για το 1995 προέβλεπε ότι δικαίωμα συμμετοχής στις εξετάσεις είχαν
(α) Απόφοιτοι εξατάξιου δημόσιου σχολείου Μέσης Εκπαίδευσης ή
(β) Απόφοιτοι εγγεγραμμένου στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ιδιωτικού σχολείου Μέσης Εκπαίδευσης εξαετούς τουλάχιστο φοίτησης ή
(γ) Απόφοιτοι της Αγγλικής Σχολής Λευκωσίας.
Η αιτήτρια ισχυρίζεται ότι το ενδιαφερόμενο μέρος που έχει φοιτήσει στην Αυστραλία δεν μπορεί να συμπεριληφθεί μέσα στις υποψήφιες, αφού σχολεία του εξωτερικού δεν συμπεριλαμβάνονται μέσα στον ορισμό του "δημόσιου σχολείου" όπως αυτό καθορίζεται με τις πρόνοιες του Νόμου 10/69. Το άρθρο 2 του πιο πάνω Νόμου προνοεί ότι,
""δημόσιον σχολείον" σημαίνει σχολείον, την ευθύνην της διοικήσεως και συντηρήσεως του οποίου φέρει η Δημοκρατία και το οποίον δεν διέπεται υπό ετέρου νόμου και περιλαμβάνει σχολείον κηρυχθέν δι' αποφάσεως του Υπουργικού Συμβουλίου, δημοσιευομένης εις την επίσημον εφημερίδα της Δημοκρατίας, ως
Το βασικό ερώτημα που εγείρεται στην παρούσα διαδικασία είναι η νομική φύση του Οδηγού Εξετάσεων. Το θέμα εξετάστηκε στην υπόθεση Καλλένου ν. Δημοκρατίας (Αίτηση 610/89 της 9/5/90) η οποία αφορούσε τη διεκδίκηση θέσης στην Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου. Στην πιο πάνω υπόθεση τονίστηκε ότι ο Οδηγός Εξετάσεων είναι ένα εσωτερικό μέτρο που καθορίζει τη διαδικασία των εξετάσεων. Οπως αναφέρθηκε,
"Ο Οδηγός Εξετάσεων περιέχει πρόνοιες για τη διαδικασία των εξετάσεων που αποτελούν αυτοδέσμευση του τρόπου διεξαγωγής τους από τη Διοίκηση. Το περιεχόμενο του Οδηγού, τα δικαιώματα του διοικουμένου και οποιεσδήποτε επιπτώσεις σε αυτά από τον Οδηγό και την εφαρμογή του κρίνονται με βάση το Νόμο, συμπεριλαμβανομένων και των γενικών αρχών του Διοικητικού Δικαίου. Ο οδηγός είναι εσωτερικό μέτρο."
Η εισήγηση ότι οι καθ'ων η αίτηση έπρεπε να περιοριστούν στη στενή ερμηνεία του όρου "δημόσιο σχολείο" μέσα στα πλαίσια του Νόμου 10/69 δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Στην παρούσα περίπτωση ο Οδηγός Εξετάσεων δεν εκδόθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 10/69 και δεν μπορεί να θεωρηθεί ως Κανονιστική Πράξη (public instrument), αφού δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 7 του περί Ερμηνείας Νόμου, Κεφ. 1.
Ο Νόμος 10/69 ψηφίστηκε για να ρυθμίσει θέματα σχετικά με τη λειτουργία της Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, με το διορισμό, προαγωγή και αφυπηρέτηση εκπαιδευτικών λειτουργών, όπως επίσης και θέματα που αφορούσαν τη δημόσια Εκπαιδευτική Υπηρεσία. Από τα πιο πάνω φαίνεται ότι η διαδικασία που υιοθετήθηκε από τους καθ'ων η αίτηση δεν μπορούσε να τους περιορίσει στην επιλογή των υποψηφίων μέσα στα στενά πλαίσια του "δημόσιου σχολείου", όπως αυτό καθορίζεται στον πιο πάνω Νόμο σύμφωνα με την εισήγηση της αιτήτριας, αφού ο Νόμος αυτός δεν μπορεί να διέπει τη διαδικασία των εξετάσεων. Η πρακτική που ακολουθείτο για χρόνια στον καθορισμό του Οδηγού Εξετάσεων ήταν μια διοικητική πρακτική που δεν συγκρούεται με τις πρόνοιες του Νόμου
10/69 και επέτρεπε στους καθ'ων η αίτηση να δεχθούν τη συμμετοχή του ενδιαφερόμενου μέρους στις εξετάσεις.Από τα στοιχεία που έχουν τεθεί ενώπιον μου φαίνεται ότι είχε διεξαχθεί η κατάλληλη έρευνα εκ μέρους των καθ'ων η αίτηση και ότι η σχετική απόφαση δεν ήταν αποτέλεσμα κατάχρησης εξουσίας, αλλά εύλογα επιτρεπτή. Η αιτιολογία δεν κρίνεται από τη λεκτική της διατύπωση που μπορεί να είναι λακωνική σε έκταση αλλά και από τα υπόλοιπα στοιχεία που οδηγούν στη λήψη της απόφασης και δίνουν την ευχέρεια σε ένα Διοικητικό Δικαστήριο να προβεί στον έλεγχο της νομιμότητας της. Στην παρούσα περίπτωση κρίνω ότι υπάρχουν όλα εκείνα τα στοιχεία τα οποία προσφέρουν τη δυνατότητα ελέγχου και αιτιολογούν την επίδικη απόφαση.
Η αίτηση απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος της αιτήτριας, όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Τ. ΗΛΙΑΔΗΣ
,Δ.
/ΔΓ
Με βάση τα πιο πάνω το ενδιαφερόμενο μέρος σαν απόφοιτη αλλοδαπού σχολείου, έπρεπε να είχε κριθεί ως μη προσοντούχος και τότε η όγδοη θέση την οποία παράνομα κατέλαβε, θα περιερχόταν στην αιτήτρια.
Είναι η θέση της αιτήτριας ότι η ερμηνεία αυτή είναι η μόνη που συνάδει με το γράμμα και το πνεύμα του Νόμου και καμιά προηγούμενη "πρακτική" δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής εφόσον υπήρχαν Κανονισμοί οι οποίοι δεν ενσωμάτωσαν την "πρακτική" αυτή στο κείμενο του Οδηγού Εξετάσεων. Επιπρόσθετα προβλήθηκε ο ισχυρισμός εκ μέρους της αιτήτριας ότι το 1995 δεν υπήρχε ακόμα πρόνοια στον Οδηγό για δυνατότητα διεκδίκησης θέσεων στα Ελληνικά ΑΑΕΙ αποφοίτων Σχολών Μέσης Εκπαίδευσης της αλλοδαπής, πρόνοια που προστέθηκε αργότερα στον Οδηγό του 1996. Επεται ότι το ενδιαφερόμενο μέρος κατά το 1995 δεν μπορούσε να θεωρηθεί ως προσοντούχος.
Οι καθ'ων η αίτηση ισχυρίζονται ότι ο Οδηγός Εξετάσεων δεν είναι κανονιστική πράξη η οποία εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση του Νόμου 10/69, αλλά εσωτερικό διοικητικό μέτρο με το οποίο αυτοδεσμευόταν η Διοίκηση ως προς τον τρόπο διεξαγωγής των εξετάσεων και οι επιπτώσεις από την εφαρμογή του κρίνονται με βάση τις γενικές αρχές του Διοικητικού Δικαίου. Αφού ο Οδηγός Εξετάσεων δεν είναι κανονιστική πράξη ο όρος "Δημόσιο Σχολείο" σύμφωνα με τις πρόνοιες του Νόμου 10/69 δεν χρησιμοποιείται για ερμηνεία του όρου "εξατάξιο Δημόσιο Σχολείο Μέσης Εκπαίδευσης"
, όπως αυτό αναφέρεται στη σελ. 37 του Οδηγού. Επιπρόσθετα είναι η θέση των καθ'ων η αίτηση ότι εφόσον ο Οδηγός δεν είναι κανονιστική πράξη και δεν εκδόθηκε σύμφωνα με τις πρόνοιες του Νόμου 10/69, η ερμηνεία του κατά τρόπο που συνήδε με την πρακτική η οποία ακολουθείτο για χρόνια για τους ομογενείς ήταν εύλογα επιτρεπτή αλλά και επιβαλλόμενη, η δε γραμματική ερμηνεία του όρου "εξατάξιο Δημόσιο Σχολείο Μέσης Εκπαίδευσης" δεν βρισκόταν σε σύγκρουση ή αντίθεση με την ερμηνεία που δόθηκε από τους καθ'ων η αίτηση.Υποβλήθηκε επίσης εκ μέρους των καθ'ων η αίτηση ότι πάγια τακτική που ακολουθείται για μακρό χρονικό διάστημα, εφόσον δεν συγκρούεται με ρητές νομοθετικές διατάξεις, είναι δεσμευτική και δημιουργεί υποχρέωση αιτιολόγησης τυχόν παρέκκλισης από την πιο πάνω βάση. Η τακτική αυτή που ακολουθείτο για χρόνια για τους ομογενείς επέβαλλε στους καθ'ων η αίτηση να επιτρέψουν τη συμμετοχή τους ενδιαφερόμενου μέρους στις εξετάσεις.
Οι Κύπριοι ομογενείς του εξωτερικού που είναι απόφοιτοι Ελληνικού Δημόσιου Σχολείου Μέσης Εκπαίδευσης ή απόφοιτοι ξένων Σχολείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, που έχουν ταυτόχρονα βεβαίωση της αρμόδιας Εκπαιδευτικής Αρχής της ξένης χώρας ότι με το απολυτήριο που
κατέχουν έχουν το δικαίωμα να εισαχθούν σε ΑΑΕΙ της χώρας αυτής, γίνονται δεκτοί να παρακαθήσουν στις εξετάσεις για διεκδίκηση θέσης στα Ανώτερα και Ανώτατα Ελληνικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα.Ταυτόχρονα οι Κύπριοι ομογενείς που δεν διαμένουν στην Ελλάδα, οι οποίοι όμως κατέχουν τους τίτλους απόλυσης που αναφέρονται πιο πάνω, όχι μόνο δεν γίνονται δεκτοί για να διεκδικήσουν θέση στα Ελληνικά ΑΑΕΙ, αλλά μπορούν να διεκδικήσουν τις θέσεις που μένουν κενές σε μερικά τμήματα με το βαθμό του απολυτηρίου τους, χωρίς να παρακαθήσουν στις εξετάσεις.
ΝΟ
Είναι η θέση της αιτήτριας ότι ο Οδηγός Εξετάσεων για το 1995 προέβλεπε ρητά ότι δικαιώματα συμμετοχής στις εξετάσεις είχαν Κύπριοι υπήκοοι ή όσοι είχαν ένα από τους γονείς τους Κυπριακής καταγωγής και ήταν απόφοιτοι εξατάξιου Δημόσιου Σχολείου Μέσης Εκπαίδευσης. Σύμφωνα με την πιο πάνω εισήγηση δικαίωμα συμμετοχής είχαν μόνο απόφοιτοι εξατάξιου Δημόσιου Σχολείου Μέσης Εκπαίδευσης της Κύπρου και όχι αλλοδαπών Σχολείων, για το λόγο ότι ο όρος "Δημόσιο Σχολείο" είναι έννοια προβλεπόμενη από τον ίδιο το Νόμο και ερμηνεύεται ότι περιλαμβάνει,
"Σχολείον, την ευθύνην της διοικήσεως και συντηρήσεως του οποίου φέρει η Δημοκρατία και το οποίον δεν διέπεται υπό ετέρου νόμου και περιλαμβάνει σχολείον κηρυχθέν δι' αποφάσεως του Υπουργικού Συμβουλίου, δημοσιευομένης εις την επίσημον εφημερίδα της Δημοκρατίας, ως δημόσιον σχολείον δια τους σκοπούς του παρόντος Νόμου."
ΝΟ
Επιπρόσθετα υποβλήθηκε ότι η δυνατότητα εγγραφής του ενδιαφερόμενου μέρους δεν μπορούσε να αποφασιστεί εκ των προτέρων από τις Ελληνικές Πανεπιστημιακές Αρχές και ότι οι σχετικές νομοθετικές και κανονιστικές πρόνοιες που κατατέθηκαν από τους καθ'ων η αίτηση στο φάκελο, οι οποίες ισχύουν για τους ομογενείς στην Ελλάδα, δεν μπορούν να δεσμεύσουν την Κύπρο της οποίας το σύστημα εξετάσεων ρυθμίζεται ρητά από τις συγκεκριμένες πρόνοιες του Οδηγού και αποτελεί ζήτημα αποκλειστικής αρμοδιότητας του Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου.
Προβλήθηκε επίσης εκ μέρους της αιτήτριας ζήτημα αρμοδιότητας του Τμήματος Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης να αποφασίζει για τα προσόντα του ενδιαφερόμενου μέρους και υποβλήθηκε ότι η αναγνώριση προσόντων Μέσης Εκπαίδευσης αποτελούσε ζήτημα που ενέπιπτε στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Τμήματος Μέσης Εκπαίδευσης.