|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 739/97
ΕΝΩΠΙΟΝ: Τ. ΗΛΙΑΔΗ, Δ.
Αναφορικά με το Αρθρο 146 του Συντάγματος.
ΜΕΤΑΞΥ:
Αρχής Λιμένων Κύπρου,
Αιτήτριας
και
Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λάρνακας,
Καθ' ου η αίτηση
------------------------
26 Φεβρουαρίου 1999
Για την Αιτήτρια: κ. Ελευθερίου για κ. Τ. Παπαδόπουλο.
Για το Καθ'ου η αίτηση Συμβούλιο: κ. Γ. Νικολαΐδης.
--------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
(α) Τα γεγονότα
Η Αρχή Λιμένων Κύπρου είναι νομικό πρόσωπο δημόσιου δικαίου το οποίο καθιδρύθηκε και λειτουργεί με βάση τον περί Αρχής Λιμένων Κύπρου Νόμο (Αρ. 38/73), με σκοπό τη διαχείριση των λιμανιών της Δημοκρατίας.
Με επιστολή τους ημερομηνίας 23/7/97 οι καθ'ων η αίτηση απαίτησαν την καταβολή συνολικού ποσού Λ.Κ. 24.237,12 σ. ως τέλη αποχετεύσεων για το έτος 1997 αναφορικά με ακίνητα τα οποία ανήκαν ή χρησιμοποιούνταν από την αιτήτρια. Η αιτήτρια κατέβαλε το πιο πάνω ποσό υπό διαμαρτυρία και με την παρούσα προσφυγή προσβάλλει την εγκυρότητα της πιο πάνω απόφασης ισχυριζόμενη ότι:
(i) Ηταν παντελώς αναιτιολόγητη και αόριστη,
(ii) Λήφθηκε κατά παράβαση του άρθρου 29 του περί Αρχής Λιμένων Κύπρου Νόμου,
(iii) Λήφθηκε κατά παράβαση της παραγράφου 2 του άρθρου 24 του Συντάγματος,
(iv) Αποτελούσε προϊόν πραγματικής και νομικής πλάνης και
(v) Υπό την ιδιότητά της ως in Consimili casu προς αντιπροσώπους του Κράτους, η Αρχή δεν υπόκειται σε φορολογία.
Θα προχωρήσω να εξετάσω ξεχωριστά τους λόγους που έχουν προσβληθεί.
(i)
Ελλειψη αιτιολογίαςΗ αιτήτρια ισχυρίζεται ότι η απόφαση είναι αναιτιολόγητη και αόριστη γιατί περιορίστηκε μόνο στο είδος της φορολογίας (τέλη αποχετεύσεων), χωρίς να καθορίσει τα ακίνητα για τα οποία επιβλήθηκε όπως επίσης και την αξία των ακινήτων και σύμφωνα με ποιά κριτήρια έγινε ο υπολογισμός της φορολογίας.
Στον ισχυρισμό της αιτήτριας ότι η απόφαση είναι αναιτιολόγητη και αόριστη οι καθ'ων η αίτηση προβάλλουν το επιχείρημα ότι η προσβαλλόμενη επιστολή της 23/7/97 δεν είναι απόφαση εκτελεστού περιεχομένου, αλλά κοινοποίηση ήδη επιβληθείσας φορολογίας σύμφωνα με τους σχετικούς Κανονισμούς και παρέπεμψε σχετικά στην απόφαση της Ολομέλειας Kanika Hotels Ltd. κ.α. ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού - Αμαθούντας (Α.Ε. 1491 της 17/1/97).
Μια διοικητική απόφαση πρέπει να είναι αιτιολογημένη σε βαθμό που να παρέχει στο Δικαστήριο την ευχέρεια να ελέγχει τη νομιμότητα της. Η αοριστία και η ασάφεια που καθιστά αδύνατο τον έλεγχο μιας διοικητικής απόφασης δυνατό να έχει ως φυσικό επακόλουθο την ακύρωση της πράξης. (Ιδε Δαγτόγλου "Γενικό Διοικητικό Δίκαιο", 3η έκδοση, 1992, παράγραφοι 636, 646 και 647). Η αιτιολογία πρέπει να είναι ειδική και επαρκής. Ομως μπορεί να πάρει και μια συνοπτική μορφή νοουμένου ότι το συμπέρασμα ανταποκρίνεται προς τα γεγονότα που περιέχονται στο σχετικό φάκελο. (Ιδε Σπηλιωτόπουλου "Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου", 6η έκδοση, σ. 67 και Ι. Σαρμά "Συνταγματική και Διοικητική Νομολογία του Συμβουλίου Επικρατείας", σ. 130.)
Στην υπόθεση Kanika Hotels Ltd και άλλων ν. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού (Α.Ε. 1491 της 17/1/97) που επικαλέστηκε ο δικηγόρος των καθ'ων η αίτηση και στην οποία αποφασίστηκε ότι τα αποχετευτικά τέλη αποτελούν φορολογία, εξετάστηκαν οι προεκτάσεις των προνοιών του άρθρου 30 του Νόμου 1/71 και τονίστηκε ότι οι διακρίσεις των τελών βασίζονται πάνω στις εγγενείς διαφορές μεταξύ των διαφόρων μορφών ακίνητης ιδιοκτησίας που αποτελούν το αντικείμενο της φορολογίας.
Η πιο πάνω απόφαση υιοθετήθηκε στην υπόθεση Golden Coast Ltd. v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Παραλιμνίου όπου τονίστηκε ότι άνκαι ο Νόμος δεν καθιστά επιτακτική τη διαφοροποίηση των τελών κατά κατηγορίες ιδιοκτησίας, η παράλειψη καθορισμού των τελών ως προς την αξία της ακίνητης ιδιοκτησίας δεν μπορεί να υποστηλωθεί από τα στοιχεία του φακέλου.
Στην παρούσα περίπτωση ο σχετικός φάκελος δεν έχει κατατεθεί και τα μόνα στοιχεία τα οποία υπάρχουν ενώπιον του Δικαστηρίου ως προς την αιτιολογία της σχετικής απόφασης είναι ένα φωτοαντίγραφο ενός καταλόγου που φέρει τον τίτλο "Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λάρνακας - Αρχείο Εισπρακτέων Λογαριασμών". Ο κατάλογος αυτός περιέχει ένα αριθμό τεμαχίων ακίνητης περιουσίας ο οποίος φέρει στο δεξιό μέρος το οφειλόμενο ποσό. Ο κατάλογος αυτός αποτελεί απλά μέρος του Αρχείου στον οποίο αναφέρονται διάφορα οφειλόμενα ποσά και δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης. Τα βασικά στοιχεία πάνω στα οποία θα μπορούσε να εδραιωθεί η σχετική αιτιολογία και τα οποία θα παρείχαν ευχέρεια στο Δικαστήριο να ελέγξει αν η σχετική απόφαση ήταν επαρκώς αιτιολογημένη, όπως π.χ. λεπτομέρειες της μελέτης που είχε διεξαχθεί ή τα πρακτικά του Συμβουλίου, ελλείπουν. Κάτω από τις περιστάσεις κρίνω ότι η σχετική απόφαση δεν είναι δεόντως αιτιολογημένη.
Ανεξάρτητα από το πιο πάνω εύρημα θα προχωρήσω να εξετάσω τις υπόλοιπες εισηγήσεις που έχουν προβληθεί από την αιτήτρια εταιρεία.
(ii)
Αρθρο 29(γ) του Περί Αρχής Λιμένων Κύπρου ΝόμουΕίναι η εισήγηση της αιτήτριας ότι η προσβαλλόμενη απόφαση παραβιάζει την παράγραφο (γ) του άρθρου 29 του περί Αρχής Λιμένων Κύπρου Νόμου (αρ. 38/73), που προνοεί ότι ο Οργανισμός απαλλάσσεται της καταβολής
"παντός φόρου τοπικής αρχής, πλην των υπό του Υπουργικού Συμβουλίου εγκεκριμένων τοιούτων."
Σύμφωνα με το αξίωμα της ιεράρχησης των κανόνων δικαίου ότι ο ειδικός νόμος κατισχύει του γενικού (lex specialis derogal legi generali), η αιτήτρια υπέβαλε ότι ο περί Αρχής Λιμένων Κύπρου Νόμος αποτελούσε ειδικό νόμο ο οποίος υπερίσχυε οποιουδήποτε άλλου γενικού νόμου και η επιβολή φορολογίας από το Συμβούλιο με βάση άλλο γενικό νόμο είναι παράνομη αφού παραβιάζει το άρθρο 29(γ) του ειδικού νόμου.
Οι καθ'ων η αίτηση ισχυρίζονται ότι το Συμβούλιο Αποχετεύσεων δεν είναι "τοπική αρχή" αλλά σύμφωνα με το άρθρο 6 του περί Αποχετευτικών Συστημάτων Νόμου του 1971 (αρ. 1/71), όπως έχει τροποποιηθεί και το οποίο αναφέρει ότι,
"Συμβούλιον καθιδρυθέν δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου κέκτηται νομικήν προσωπικότητα, υπό την επωνυμίαν "Συμβούλιον Αποχετεύσεων ......" (εντιθεμένης της ονομασίας της περιοχής), φέρον άπαντα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα και ιδιότητας νομικού προσώπου",
το Συμβούλιο έχει δική του νομική προσωπικότητα και κατά συνέπεια η Αρχή δεν απαλλάσσεται των αποχετευτικών τελών αφού το Συμβούλιο δεν εμπίπτει στις εξαιρέσεις του άρθρου 29 του Ν. 38/73.
Η εισήγηση των καθ'ων η αίτηση είναι ορθή. Το Συμβούλιο Αποχετεύσεων δεν μπορεί να θεωρηθεί ως "τοπική αρχή" μέσα στα πλαίσια του άρθρου 29 του Περί Αρχής Λιμένων Κύπρου Νόμου (αρ. 38/73). Οι καθ'ων η αίτηση αποτελούν το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λάρνακας όπως αυτό καθορίζεται με το άρθρο 6 του Περί Εγκαθιδρύσεως και Κατασκευής Αποχετευτικών Συστημάτων, του Ελέγχου και Διαχειρίσεως τούτων, διά την Επεξεργασίαν και Διάθεσιν Λυμάτων και περί Ετέρων Συναφών Ζητημάτων Νόμου (αρ. 1/71) με δική του νομική προσωπικότητα που μπορούσε να επιβάλει τα σχετικά τέλη.
(iii)
Παραβίαση του άρθρου 24(2) του ΣυντάγματοςΕίναι η εισήγηση της αιτήτριας ότι η επίδικη απόφαση παραβιάζει το άρθρο 24(2) του Συντάγματος το οποίο ορίζει ότι,
"ουδεμία τοιαύτη συνεισφορά δια καταβολής φόρου, τέλους ή εισφοράς οιασδήποτε φύσεως επιβάλλεται, ειμή δια νόμου ή κατ' εξουσιοδότησιν νόμου".
Η εισήγηση αυτή έχει το ίδιο έρεισμα με την προηγούμενη εισήγηση και στηρίζεται στη θέση ότι, εφόσον η Αρχή απαλλάττεται από την καταβολή δημοτικής φορολογίας, τέλους ή άλλων επιβαρύνσεων με τον ειδικό περί Αρχής Λιμένων Κύπρου Νόμο (αρ. 38/73), η επιβολή τέτοιου τέλους αποτελεί καταχρηστική φορολογία και καταστρατηγεί τις πρόνοιες του άρθρου 24(2) του Συντάγματος.
Οι καθ'ων η αίτηση ισχυρίζονται ότι η σχετική φορολογία επιβλήθηκε με βάση το άρθρο 30(7) του Περί Εγκαθιδρύσεως και Κατασκευής Αποχετευτικών Συστημάτων, του Ελέγχου και Διαχειρίσεως τούτων, διά την Επεξεργασίαν και Διάθεσιν Λυμάτων και περί Ετέρων Συναφών Ζητημάτων Νόμου (αρ. 1/71) που προνοεί ότι,
"Τέλη και δικαιώματα με βάση τον παρόντα Νόμο καταβάλλονται και σε σχέση με ακίνητη ιδιοκτησία που ανήκει στη Δημοκρατία ή που περιήλθε στη Δημοκρατία δυνάμει των διατάξεων του Περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμου ή οποιουδήποτε άλλου νόμου."
Μια προσεκτική εξέταση της φρασεολογίας του άρθρου 30(7) του Περί Αποχετευτικών Συστημάτων Νόμου δείχνει ότι τα σχετικά τέλη επιβλήθηκαν σύμφωνα με τις πρόνοιες του πιο πάνω άρθρου και εφόσον οι καθ'ων η αίτηση δεν μπορούν να θεωρηθούν ως "τοπική αρχή" ο ισχυρισμός ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 24(2) του Συντάγματος δεν μπορεί να ευσταθήσει.
(iv)
Νομική πλάνηΕίναι η θέση της αιτήτριας ότι η επίδικη απόφαση ήταν προϊόν νομικής και πραγματικής πλάνης αφού οι καθ'ων η αίτηση παρέλειψαν να ενεργήσουν τη δέουσα έρευνα για να εξακριβώσουν αν πραγματικά μπορούσαν να επιβάλουν τέλη αποχετεύσεων σε Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου και πεπλανημένα έκριναν ότι η αιτήτρια δεν εδικαιούτο να τύχει απαλλαγής.
Οι καθ'ων η αίτηση προβάλλουν τη θέση ότι δεν τίθεται θέμα παράλειψης διενέργειας έρευνας γιατί δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί ποιούς λόγους θα προέβαλλε η αιτήτρια για τη μη υποχρέωση καταβολής τελών τους οποίους τώρα προβάλλει.
Σύμφωνα με το άρθρο 30(1)(β) του Νόμου 1/71 το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λάρνακας έχει εξουσία να επιβάλλει τέλη επί των ιδιοκτητών ή κατόχων ακίνητης περιουσίας οι οποίοι εξυπηρετούνται ή πρόκειται να εξυπηρετηθούν στο μέλλον. Στον καθορισμό του σχετικού τέλους παρέχεται η διακριτική ευχέρεια για τη μείωση ή αύξηση του τέλους για ορισμένες τάξεις ιδιοκτησίας ανάλογα με το σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιείται η ιδιοκτησία, τη φύση των εγκαταστάσεων και το όφελος που θα προκύπτει για τον ιδιοκτήτη.
Εχω ήδη αναφερθεί προηγουμένως ότι οι καθ'ων η αίτηση έκριναν ότι η αιτήτρια υπείχε υποχρέωση καταβολής των σχετικών τελών. Η απόφαση της συμπερίληψης της αιτήτριας στο σχετικό κατάλογο των προσώπων ή οργανισμών που είχαν υποχρέωση καταβολής τελών, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως πεπλανημένη ή αποτέλεσμα νομικής πλάνης.
(v)
Η αιτήτρια δεν υπόκειται σε φορολογία γιατί ενεργεί ως αντιπρόσωπος του κράτους (In consimili casu)Η αιτήτρια ισχυρίζεται ότι θεωρείται αντιπρόσωπος του κράτους (Agent of the state in consimili casu) αναφορικά με τη διαχείριση των λιμανιών και έτσι δεν υπόκειται σε φορολογία. Προς τούτο η αιτήτρια επικαλέστηκε τις αποφάσεις Cyprus Ports Authority v. Republic ([1983] 3 C.L.R. 385 και Republic v. Cyprus Ports Authority ([1986] 3 C.L.R. 117) σύμφωνα με τις οποίες η αιτήτρια κρίθηκε ότι απαλλάττεται από την πληρωμή φορολογίας ή τέλους, όταν αυτές επιβάλλονται από το Κράτος. Στην απόφαση Republic v. Cyprus Ports Authority τονίστηκε ότι,
"On the totality of the circumstances, looking at the historical background regarding the legislation that has affected the establishment, operation and administration of ports and harbours, the reasons that led to the setting up of the Authority as an independent body, the legislation governing it and its operation and the significance of its operation in relation to other branches of Government responsibility, such as finance and security, has led us to the conclusion that the respondent Authority is entitled to exemption from taxation, its functions being a province of Government as exercising functions required and created by the Government, and should be regarded as in consimili casu with servants of the Republic."
Η νομολογία αναφορικά με την απαλλαγή της από κάθε είδους φορολογία δεν εφαρμόζεται μόνο όπου αυτή επιβάλλεται από τη Δημοκρατία, αλλά και όπου αυτή επιβάλλεται από όποιο άλλο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, όπως το καθ'ου η αίτηση Συμβούλιο το οποίο αποτελεί "τοπική αρχή" στην έννοια του άρθρου 29(γ) του Ν. 38/73.
Είναι η θέση των καθ'ων η αίτηση ότι σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 30 του Νόμου 38/73 η αιτήτρια εξαιρείται από την καταβολή φόρων, τέλους ή δασμού ως προς εισαγόμενα περιουσιακά στοιχεία και απαλλάττεται μόνο φόρων τοπικής αρχής. Επιπρόσθετα οι καθ'ων η αίτηση ισχυρίζονται ότι η εισήγηση ότι η αιτήτρια εξαιρείται από την καταβολή της σχετικής φορολογίας ως consimili casu δεν μπορεί να ευσταθήσει, αφού η υποχρέωση βασίζεται στις πρόνοιες του άρθρου 7 του περί Αποχετευτικών Συστημάτων Νόμου (όπως έχει τροποποιηθεί με το άρθρο 2 του Νόμου 94(1)/95 το οποίο προνοεί ότι,
"(7) Τέλη και δικαιώματα με βάση τον παρόντα Νόμο καταβάλλονται και σε σχέση με ακίνητη ιδιοκτησία που ανήκει στη Δημοκρατία ή που περιήλθε στη Δημοκρατία δυνάμει των διατάξεων του περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμου ή οποιουδήποτε άλλου νόμου."
Η πιο πάνω εισήγηση της αιτήτριας εταιρείας δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή για τους πιο κάτω λόγους:
(1) Ο ισχυρισμός της αιτήτριας ότι ενεργεί in consimili casu προς υπηρέτες της Δημοκρατίας παραβλέπει ότι η φορολογία δεν επιβάλλεται από τη Δημοκρατία. Η φορολογία επιβάλλεται από το Συμβούλιο Αποχετεύσεων που έχει σύμφωνα με το άρθρο 6 του Νόμου 6/71 δική του προσωπικότητα. Οι αποφάσεις
(2) Το άρθρο 29 του Νόμου 38/73 δεν απαλλάττει την αιτήτρια από την καταβολή της σχετικής φορολογίας. Οι απαλλαγές επιτρέπονται για φόρους, δασμούς ή τέλη σε σχέση με εισαγωγή μηχανικών εγκαταστάσεων, οχημάτων, εξοπλισμών και κάθε είδους περιουσιακό στοιχείο (παράγραφος α), για τέλη χαρτοσήμων (παράγραφος β) και για φόρους τοπικής αρχής (παράγραφος γ).
(3) Το άρθρο 7 του Περί Αποχετευτικών Συστημάτων Νόμου επιτρέπει την επιβολή της σχετικής φορολογίας.
Η αίτηση γίνεται αποδεκτή. Η σχετική απόφαση ακυρώνεται. Οι καθ'ων η αίτηση διατάσσονται να καταβάλουν τα έξοδα της παρούσας διαδικασίας όπως αυτά θα υπολογισθούν από το Πρωτοκολλητείο και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Τ. ΗΛΙΑΔΗΣ,
Δ.
Αναφορικά με την ουσία της αίτησης οι καθ'ων η αίτηση υποβάλλουν ότι η ακίνητη περιουσία της αιτήτριας ασφαλώς θα εξυπηρετείτο από το σύστημα Αποχετεύσεων Λυμάτων Λάρνακας το οποίο ήδη άρχισε να εφαρμόζεται και παρέπεμψε στο άρθρο 30(β) του περί Αποχετευτικών Συστημάτων Νόμου, (Αρ. 1/71), το οποίο αναφέρει ότι το Συμβούλιο έχει εξουσία να επιβάλει τέλος και σε ιδιοκτήτες ή κατόχους ακίνητης ιδιοκτησίας οι οποίοι εξυπηρετούνται ή μέλλουν να εξυπηρετηθούν από συστήματα αποχετεύσεως λυμάτων.