|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1995) 4 ΑΑΔ 2715
13 Δεκεμβρίου, 1995
[ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΤΑΜΕΙΟ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ ΛΤΔ.
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΕΦΟΡΟΥ ΦΟΡΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ,
Καθ 'ου η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 553/94)
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος — Λόγοι ακυρώσεως — Έλλειψη αιτιολογίας — Φορολογία — Φορολογία κεφαλαιουχικών κερδών — Επιβλήθηκε χωρίς να αιτιολογηθεί γιατί επελέγη σε αντιδιαστολή προς τη φορολογία εισοδήματος που στην κριθείσα περίπτωση θα ήταν ευμενέστερη (Ταμείο Προνοίας).
Το αιτών Ταμείο προσέφυγε κατά την επιβολής σε βάρος του φορολογίας κεφαλαιουχικών κερδών και όχι εισοδήματος οπότε και δεν θα καταβαλλόταν φόρος για την κρίσιμη διάθεση εν όψει των ειδικών φορολογικών ρυθμίσεων ως προς τα εγκεκριμμένα ταμεία.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Είναι φανερό πως η διάταξη που στηρίζει την απόφαση καλύπτει και ρυθμίζει διάφορα θέματα. Η γενική επίκληση σ' αυτή δεν ικανοποιεί την αναγκαιότητα για σαφή και συγκεκριμένη αιτιολογία. Ούτε φαίνεται ποία είναι τα περιστατικά που ώθησαν στην κρίση του Εφόρου. Η αιτιολογία που παραθέτει η απόφαση δεν παρέχει την παραμικρή διαφώτιση στο απλό ερώτημα γιατί ο ισχυρισμός του αιτούντος αντίκειται στη παράγραφο 2(3)(θ) των όρων που διέπουν την έγκριση Ταμείων Προνοίας. Η επιστολή δεν περιέχει οτιδήποτε που να στηρίζει τη νομιμότητα της φορολογίας.
Υπάρχει και μία δεύτερη όψη του ζητήματος. Έγινε επίκληση σε διατάξεις που δεν φαίνεται να έχουν καμιά σχέση με το θέμα. Ούτε παρέχουν έρεισμα, που προκύπτει ευθέως από τα στοιχεία των φακέλων, ότι η απόφαση μπορεί να αιτιολογηθεί με αναφορά σε άλλη νομοθετική διάταξη. Εν πάση περιπτώσει δεν έχει αρθεί η ιδιότητα του Ταμείου ως εγκεκριμμένου. Και αν αυτή ήταν η υπόθεση με βάση ποία ακριβώς στοιχεία και ποία διάταξη το Ταμείο στερήθηκε της φορολογικής απαλλαγής που θεσπίζει ο νόμος; Καμιά απολύτως δικαιολογία δεν παρέχει η απόφαση του Εφόρου γιατί επιβλήθηκε φορολογία κεφαλαιουχικών κερδών.
Ηπροσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενη υπόθεση:
Amani Enterprises (Houses) Ltd Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 1041.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της επιβολής στους αιτητές φόρου κεφαλαιουχικών κερδών ανερχομένου στο ποσό των £3.313,40, σχετικά με την αγορά κτήματος στην τοποθεσία "Ροδιές"στο Άγιο Τύχωνα.
Γ. Κακογιάννης, για τους Αιτητές.
Γ. Λαζάρου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α', για τον Καθ' ου η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ.: Η προσφυγή έχει σχέση με φορολογική υποχρέωση. Αφορά ταμείο προνοίας τοπικής εταιρείας, που στο εξής θα αποκαλώ το Ταμείο. Αυτό έχει εγγραφεί στο μητρώο ταμείων προνοίας που τηρείται σύμφωνα με τις διατάξεις των περί Ταμείων Προνοίας Νόμων 1981 έως 1986. Είναι επίσης εγκεκριμένο από το 1957, για σκοπούς φορολογίας, από τον Έφορο Φόρου Εισοδήματος (καθού η αίτηση).
Συνοψίζω τα πραγματικά περιστατικά που οδήγησαν στην κρινόμενη διαφορά. Στις 11/6/81 το Ταμείο αγόρασε κτήμα στην τοποθεσία "Ροδιές" στον Άγιο Τύχωνα αντί ποσού £6.000. Η μεταβίβαση και εγγραφή στο όνομα του Ταμείου έγινε αργότερα τον ίδιο μήνα. Το Μάϊο του 1982 έκτακτη γενική συνέλευση των μελών του Ταμείου αποφάσισε να κτίσει κατοικία στο κτήμα και να την εκμεταλευθεί, διαθέτοντας την σε τρίτους. Μετά την αποπεράτωση της η κατοικία πωλήθηκε στις 9/12/85 για £57.500.
Η φορολογική αρχή θεώρησε τη συναλλαγή ρευστοποίηση επένδυσης και επέβαλε στο Ταμείο φορολογία κεφαλαιουχικών κερδών ανερχόμενη σε £3.313,40, η οποία οριστικοποιήθηκε μετά την απόρριψη ένστασης που υπέβαλαν εκ μέρους του Ταμείου οι λογιστές του. Η σχετική απόφαση του καθού που περιέχεται σε επιστολή ημερ. 8/4/94 (βλέπε συνημμένο στην αίτηση τεκ. Στ) όπως και η πράξη φορολόγησης αποτελούν αντικείμενο της προσφυγής.
Η αντίπαλη θέση είναι ότι η επίδικη αγοραπωλησία ήταν εμπορική πράξη. Και επομένως το κέρδος που απεκόμισε το Ταμείο είναι εμπορικής φύσεως. Αν όμως η άποψη αυτή είναι ορθή, το κέρδος που πραγματοποίησε το Ταμείο διαφεύγει από το δίχτυ του φόρου. Ως εγκεκριμένο από τον Έφορο ταμείο εξαιρείται της φορολογίας εισοδήματος (βλέπε άρθρ. 8(ιη) των περί Φορολογίας Εισοδήματος Νόμων 1961 έως 1986).
Η αγόρευση του δικηγόρου του Ταμείου στρέφεται γύρω από τη φύση της πράξης. Υποστηρίζεται ότι τα περιστατικά εδώ, ιδιαίτερα η πρόθεση του Ταμείου, όπως συνάγεται από τις πιο πάνω αποφάσεις του, δεν πρέπει να αφήνουν αμφιβολία πως πρόκειται για καθαρή εμπορία και όχι διάθεση κεφαλαιουχικού στοιχείου, που να δικαιολογεί εφαρμογή της νομοθεσίας για την επιβολή κεφαλαιουχικών κερδών. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να επιτρέπει τον αποχαρακτηρισμό της πράξης ως εμπορικής. Τα κριτήρια που έθεσε η νομολογία στην Amani Enterprises (Houses) Ltd. v. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 1041, που εξετάζονται ένα προς ένα σε συνάρτηση με τα γεγονότα της υπόθεσης, δικαιώνουν απόλυτα την εισήγηση του Ταμείου. Σχολιάστηκε περαιτέρω η αιτιολογία. Κατακρίθηκε σαν ανύπαρκτη ή τουλάχιστον ανεπαρκής. Προβάλλονται και άλλοι λόγοι ακύρωσης όπως η έλλειψη έρευνας και η πλάνη.
Επικαλούμενος την ίδια δικαστική απόφαση ο δικηγόρος του Εφόρου υπέβαλε πως έχουμε περίπτωση εκποίησης περιουσίας επενδυτικού χαρακτήρα. Και με παρέπεμψε στην αιτιολογία που περιέχει η επίδικη απόφαση. Κρίνω σκόπιμο να την καταγράψω αυτούσια:
"(α) ο ισχυρισμός σας ότι το κέρδος από την πιο πάνω πώληση δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι είναι κεφαλαιουχικής φύσεως αλλά αποτελεί κέρδος από εμπορία, αντίκειται με την παράγραφο 2 (3)(θ) των όρων που διέπουν την έγκριση Ταμείων Προνοίας οι οποίοι εκδίδονται με βάση το άρθρο 19(ε) των περί Φορολογίας του Εισοδήματος Νόμων."
(β) Οι διαχειριστές του Ταμείου έχουν δικαίωμα μόνο να επενδύουν το κεφάλαιο του Ταμείου κατά τον τρόπο που αναφέρεται στην πιο πάνω παράγραφο. Ως εκ τούτου το κέρδος από την πώληση του πιο πάνω ακινήτου αποτελεί κεφαλαιουχικό κέρδος και όχι κέρδος εμπορίας."
Θα μπορούσε στο σημείο αυτό να υπομνησθεί ότι το Ταμείο εγκρίθηκε από τον Έφορο στις 10/10/57. Είναι κοινή η θέση ότι ακριβώς για το λόγο αυτό ισχύουν στην προκείμενη περίπτωση οι παλαιοί όροι, που θεσπίστηκαν δυνάμει της παραγράφου (γ) του άρθρ. 16 του προϊσχύσαντος νόμου περί Φόρου Εισοδήματος. Και συμφωνώ. Είναι ακριβώς οι ίδιοι με τους νυν ισχύοντες με την εξαίρεση των καθοριζομένων όρων για την παραχώρηση δανείων στα μέλη ταμείου, που προστέθηκαν με τη νέα ρύθμιση.
Η παράγραφος 3(1) προσδιορίζει τις προϋποθέσεις για έγκριση ταμείου προνοίας από τον Έφορο. Η παράγραφος 3 (l)(g) ορίζει ότι τα χρήματα που αποτελούν το κεφάλαιο του ταμείου κατατίθενται σε Τράπεζα ή άλλο αδειούχο Τραπεζικό Ίδρυμα ή επενδύονται με τους τρόπους που προσδιορίζουν οι 4 υποπαράγραφοι που ακολουθούν. Ας σημειωθεί ότι ένας τρόπος είναι η χορήγηση δανείων στα μέλη {υποπαράγραφος (iv)}. Οι νέοι όροι αφορούν μόνο αυτή την υποπαράγραφο και προβλέπουν ότι ο δανεισμός των χρημάτων του ταμείου στα μέλη του είναι δυνατό να γίνει αφού τηρηθούν οι όροι που προβλέπονται: βλέπε παράγραφο 4 (1)(θ)(δ)(1),(2),(3) και (4), που έγιναν με βάση το άρθρο 19(1)(ε) της νέας φορολογικής νομοθεσίας.
Είναι φανερό πως η διάταξη που στηρίζει την απόφαση καλύπτει και ρυθμίζει διάφορα θέματα. Η γενική επίκληση σ' αυτή δεν ικανοποιεί την αναγκαιότητα για σαφή και συγκεκριμένη αιτιολογία. Ούτε φαίνεται ποία είναι τα περιστατικά που ώθησαν στην κρίση του Εφόρου. Η αιτιολογία που παραθέτει η απόφαση δεν παρέχει την παραμικρή διαφώτιση στο απλό ερώτημα γιατί ο ισχυρισμός του αιτούντος αντίκειται στην παράγραφο 2(3)(θ). Η επιστολή δεν περιέχει οτιδήποτε που να στηρίζει τη νομιμότητα της φορολογίας.
Υπάρχει και μία δεύτερη όψη του ζητήματος. Έγινε επίκληση σε διατάξεις που δε φαίνεται να έχουν καμιά σχέση με το θέμα. Ούτε παρέχουν έρεισμα, που προκύπτει ευθέως από τα στοιχεία των φακέλων, ότι η απόφαση μπορεί να αιτιολογηθεί με αναφορά σε άλλη νομοθετική διάταξη. Εν πάση περιπτώσει δεν έχει αρθεί η ιδιότητα του Ταμείου ως εγκεκριμένου. Και αν αυτή ήταν η υπόθεση με βάση ποία ακριβώς στοιχεία και ποία διάταξη το Ταμείο στερήθηκε της φορολογικής απαλλαγής που θεσπίζει ο νόμος; Καμιά απολύτως δικαιολογία δεν παρέχει η απόφαση του Εφόρου γιατί επιβλήθηκε φορολογία κεφαλαιουχικών κερδών.
Ακυρώνω επομένως την επίδικη απόφαση για πλημμελή αιτιολόγηση χωρίς να υπάρχει ανάγκη για εξέταση οποιουδήποτε άλλου λόγου. Το αιτούν Ταμείο δικαιούται στα έξοδα του από το δημόσιο.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.