|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:DOD:2014:11
(2014) 1 ΑΑΔ 1263
27 Ιουνίου, 1014
[ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ/στές]
ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΕΥΘΥΜΙΟΥ,
Εφεσείων-Καθ' ου η αίτηση,
v.
ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΕΥΘΥΜΙΟΥ,
Εφεσίβλητης-Αιτήτριας,
ΚΑΙ
ΒΙΛΕΛΜΙΝΗΣ ΠΕΓΚΕΡΟΥ,
Εφεσίβλητης-Τριτοδιάδικης.
(Έφεση Αρ. 30/2012)
Οικογενειακό Δίκαιο ― Διατροφή τέκνων που έχουν ενηλικιωθεί ― Η προσέγγιση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ως προς το ποσό της διατροφής που καθόρισε, ήταν αναιτιολόγητη και οδήγησε σε διαταγή για επανεκδίκαση.
Οικογενειακό Δίκαιο ― Διατροφή τέκνων ― Είναι θεμελιωμένο ότι, αν ο υπόχρεος επιλέξει να μη βοηθήσει το Δικαστήριο στη διακρίβωση της υποχρέωσης του, με το να μη καταθέσει ενώπιον του Δικαστηρίου, τούτο δεν σημαίνει πως μπορεί να χρησιμοποιηθεί η στάση του αυτή και ως επιχείρημα περί έλλειψης μαρτυρίας ― Τέτοια εισήγηση συνιστά έκδηλο παραλογισμό ― Το Δικαστήριο έχει υποχρέωση όπως ασχοληθεί με το εύλογο των κονδυλιών.
Η έφεση στράφηκε εναντίον απόφασης Οικογενειακού Δικαστηρίου με το οποίο διατασσόταν ο εφεσείων όπως πληρώσει το ποσό των €5,910 ως συνεισφορά του για τη διατροφή της ενήλικης θυγατέρας του/εφεσίβλητης για την περίοδο 1/6/2011 μέχρι και τον Ιούνιο 2012. Για την ίδια περίοδο έκρινε ότι ποσό €3,090 θα έπρεπε να το επωμισθεί η τριτοδιάδικη μητέρα της, αποφαινόμενο ότι τα έξοδα της εφεσίβλητης για την ως άνω περίοδο ήταν συνολικά €9.000. Περαιτέρω διέταξε όπως ο εφεσείων καταβάλει στην εφεσίβλητη από 1/7/12, το ποσό των €400 μηνιαίως μέχρι αποπεράτωσης των σπουδών της.
Η μαρτυρία που δόθηκε ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου προερχόταν από την αιτήτρια και μητέρα της, τριτοδιάδικη, ενώ ο εφεσείων επέλεξε να μη δώσει μαρτυρία ούτε να καλέσει οποιοδήποτε μάρτυρα.
Ο εφεσείων προέβαλε με την έφεση, ότι συγκεκριμένα βασικά συμπεράσματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ήταν αναιτιολόγητα, αυθαίρετα και ακροσφαλή καθ' ότι το Δικαστήριο δεν κατέληξε πρώτα σε εύρημα ως προς τα εύλογα έξοδα της εφεσίβλητης.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Οι λόγοι έφεσης ευσταθούσαν. Σε υποθέσεις όπως η παρούσα, είναι θεμελιωμένο ότι, αν ο υπόχρεος επιλέξει να μη βοηθήσει το Δικαστήριο στην διακρίβωση της υποχρέωσης του με το να μη καταθέσει ενώπιον του Δικαστηρίου, τούτο δεν σημαίνει πως μπορεί να χρησιμοποιηθεί η στάση του αυτή και ως επιχείρημα περί έλλειψης μαρτυρίας.
2. Τέτοια εισήγηση συνιστά έκδηλο παραλογισμό. Το Δικαστήριο έχει υποχρέωση όπως ασχοληθεί με το εύλογο των κονδυλίων.
3. Το πρωτόδικο Δικαστήριο στην απόφαση του χωρίς αναφορά στα επί μέρους κονδύλια που αξίωνε η εφεσίβλητη και χωρίς να εξειδικεύει ποια εξ' αυτών αποδεχόταν ως εύλογα, και σε ποιο ύψος ποσού ανά περίοδο που αναφερόταν, με απλή αναφορά ότι «θεωρεί εύλογο ποσό για διατροφή της αιτήτριας» κατέληγε στο ένα ποσό για μια εκάστη των τριών (3) περιόδων, όπως τις καθόρισε.
4. Οδηγείτο επίσης στην αυθαίρετη κατάληξη αυτή χωρίς ν' αναφέρει ποια «έξοδα που αφορούν ανάγκες παρόμοιες με εκείνες που δικογραφούνται ..» αποδέχτηκε διότι τα θεώρησε λογικά.
5. Η προσβαλλόμενη απόφαση έπασχε από έλλειψη αιτιολογίας. Το Δικαστήριο δεν προέβη σε αξιολόγηση μαρτυρίας με αποτέλεσμα τα ευρήματα τα οποία δεν τελούσαν σε συμφωνία με τις δικογραφημένες στην αίτηση δαπάνες και έξοδα, να καθίστανται ακροσφαλή.
6. Η εγκυρότητα της πρωτόδικης απόφασης έπασχε λόγω των πιο πάνω σφαλμάτων και η υπόθεση θα έπρεπε να οδηγηθεί σε επανεκδίκαση.
7. Παρείλκε η περαιτέρω εξέταση της έφεσης.
8. Διατάχθηκε επανεκδίκαση της υπόθεσης ενώπιον άλλου Δικαστή του ίδιου Δικαστηρίου.
Η έφεση επιτράπηκε με έξοδα. ½ των εξόδων διατάχθηκε όπως καταβληθεί από την εφεσίβλητη.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
Μαρκουλίδης ν. Μαρκουλίδη κ.ά. (1998) 1 Α.Α.Δ. 1386.
Έφεση.
Έφεση από τον Καθ' ου η αίτηση εναντίον της απόφασης του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Σεργίδης, Πρ. Οικ. Δικ.), (Αίτηση Αρ. 177/11), ημερομηνίας 11/7/2012.
Π. Μιχαήλ, για τον Εφεσείοντα.
Χρ. Τριανταφυλλίδης, για την Εφεσίβλητη και τριτοδιάδικη.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από το Δικαστή Παρπαρίνο.
ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.: Την 11ην Ιουλίου 2012 ο Πρόεδρος του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λευκωσίας εξέδωσε Διάταγμα εναντίον του εφεσείοντα, με το οποίο διατασσόταν όπως πληρώσει το ποσό των €5,910 ως συνεισφορά του για τη διατροφή της ενήλικης θυγατέρας του/εφεσίβλητης για την περίοδο 1/6/2011 μέχρι και τον Ιούνιο 2012. Για την ίδια περίοδο έκρινε ότι ποσό €3,090 θα έπρεπε να το επωμισθεί η μητέρα της, τριτοδιάδικη και αυτό διότι ήταν η κρίση του ότι τα έξοδα της εφεσίβλητης για την ως άνω περίοδο ήταν συνολικά €9.000. Περαιτέρω διέταξε όπως ο εφεσείων καταβάλει στην εφεσίβλητη από 1/7/12 το ποσό των €400 μηνιαίως μέχρι αποπεράτωση των σπουδών της. Όσον αφορά τα έξοδα της αιτήτριας εφεσίβλητης και τριτοδιαδίκου διέταξε όπως είναι εναντίον του εφεσείοντα.
Σύμφωνα με την πρωτόδικη απόφαση η εφεσίβλητη ενηλικιώθηκε στις 15/5/11. Πριν την ενηλικίωση της ο εφεσείων κατέβαλλε για τη διατροφή της όπως και για τον ανήλικο αδελφό της το ποσό των €400 μηνιαίως αντίστοιχα.
Με την ενηλικίωση της η εφεσίβλητη ενεγράφη στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην Σχολή Γεωλογίας-Γεωπεριβάλλοντος λόγω μη επιτυχίας της να εγγραφεί στη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών που ήταν η επιθυμία της.
Από τη μαρτυρία που δόθηκε και προερχόταν από την αιτήτρια και μητέρα της, τριτοδιάδικη, ενώ ο εφεσείων επέλεξε να μη δώσει μαρτυρία ούτε να καλέσει οποιοδήποτε μάρτυρα, το Δικαστήριο κατέληξε ότι ο καθαρός μισθός του εφεσείοντα ήταν «γύρω» στις €4.000 μηνιαίως και της τριτοδιάδικης «γύρω» στα €1.900 μηνιαίως. Πρόσθετα βρήκε ότι η εφεσίβλητη είχε «κάποιες» καταθέσεις στο Συνεργατικό Ταμιευτήριο Δημοσίων Υπαλλήλων, οι οποίες τις απέφεραν τόκους ύψους 2.300 ετησίως. Υπολόγισε δε αυτούς σε €190 μηνιαίως.
Ήταν περαιτέρω εύρημα του Δικαστηρίου ότι η εφεσίβλητη δεν μπορούσε να εργαστεί από την ημέρα καταχώρησης της αίτησης της, στις 26/5/11 μέχρι την ημέρα έκδοσης της πρωτόδικης απόφασης διότι αυτή ήταν αρχικώς μαθήτρια, εν συνεχεία ακολούθησαν οι καλοκαιρινές διακοπές και από τον Οκτώβριο του 2011 μετέβη στην Αθήνα όπου σπούδαζε.
Σε σχέση με τα έξοδα της εφεσίβλητης βρήκε ότι αυτά για την περίοδο από 1/6/11 μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου 2011, ήταν €900 μηνιαίως και για τους επόμενους 9 μήνες, ήτοι μέχρι τέλος Ιουνίου 2012 ήταν €600 μηνιαίως. Προσθέτοντας τα πιο πάνω κατέληξε ότι απαιτείτο για τη διατροφή της εφεσίβλητης για την περίοδο από 1/6/11 μέχρι τέλος Ιουνίου 2012 το ποσό των €9.000. Προβαίνοντας δε στις αναγκαίες μαθηματικές πράξεις κατέληξε στα ποσά που αναφέρθηκαν και εκδόθηκαν διατάγματα, όπως επίσης και στη συνεισφορά της τριτοδιάδικης ύψους €180 μηνιαίως και «συνδρομή των τόκων από τις καταθέσεις της αιτήτριας (εφεσίβλητης) γύρω στα €15-20 τον μήνα».
Ο εφεσείοντας προσβάλλει την πρωτόδικη απόφαση με εννέα λόγους (αρχικά ήταν 10 πλήν όμως απέσυρε τον τρίτο λόγο έφεσης).
Θα εξετάσουμε πρώτα τους λόγους έφεσης αρ. 5-7.
Με αυτούς τους λόγους έφεσης ο εφεσείων καταλογίζει σφάλμα στο πρωτόδικο δικαστήριο στην κατάληξη του ότι:
(α) το εύλογο ποσό για τη διατροφή της αιτήτριας από 1/6/11 μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου 2011 είναι €900 μηνιαίως.
(β) Το εύλογο ποσό εξόδων για την περίοδο Σεπτεμβρίου του 2011 μέχρι τον Ιούνιο 2011 (το ορθό είναι Ιούνιο 2012) είναι €600 μηνιαίως.
(γ) η συνεισφορά του εφεσείοντα από Ιούλιο 2012 και εντεύθεν στη διατροφή της αιτήτριας θα πρέπει να είναι €400 μηνιαίως.
Σύμφωνα με τον ευπαίδευτο συνήγορο του εφεσείοντα τα ως άνω συμπεράσματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου είναι αναιτιολόγητα, αυθαίρετα και ακροσφαλή καθ' ότι το Δικαστήριο δεν κατέληξε πρώτα σε εύρημα ως προς τα εύλογα έξοδα της εφεσίβλητης.
Αντίθετα ο ευπαίδευτος συνήγορος για την εφεσίβλητη εισηγήθηκε ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο αιτιολογεί τα ευρήματα του με βάση την αποκλειστική μαρτυρία που είχε ενώπιον του. Σύμφωνα με αυτή καθόρισε το «εύλογο» των εξόδων της εφεσίβλητης/αιτήτριας σε τρεις περιόδους. Πρώτη περίοδος ήταν αυτή που η εφεσίβλητη ήταν μαθήτρια, δεύτερη περίοδος ήταν αυτή που αφορούσε το πρώτο έτος σπουδών της και η τρίτη από την έκδοση της απόφασης και μετέπειτα.
Εξετάσαμε με προσοχή όλα τα ενώπιον μας στοιχεία και καταλήξαμε στην κρίση ότι οι ως άνω λόγοι έφεσης ευσταθούν.
Η εφεσίβλητη σύμφωνα με την αίτηση της, παραγρ. 10 υπολόγισε τα ποσά που απαιτούνται για τη διατροφή, συντήρηση και λοιπά έξοδα της σε €1.445 ως ακολούθως:
(1) Σίτιση €200,00
(2) Ένδυση, υπόδηση €120,00
(3) Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη € 30,00
(4) Λογαριασμοί ΑΗΚ (€50)
ΣΥΤΑ (€60) και Υδατοπρομήθεια
(€15), σύνολο €125,00
(5) Γραφική ύλη για φροντιστήριο τέχνης € 60,00
(6) Φροντιστήριο τέχνης για τους μήνες
Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο 2011 €250,00
(7) Μεταφορικά (ταξί για φροντιστήριο
Και εξόδους) €100,00
(8) Ψυχαγωγία (€150) και
Χαρτζιλίκι (€100) σύνολο €250,00
(9) Αισθητικός, lazer και καλλυντικά €200,00
(10) Δώρα για γενέθλια/εορτές € 80.00
(11) Εξοδα πάρτι γενεθλίων
(€360:12) € 30,00
ΣΥΝΟΛΟ €1445,00
Ακολούθως στην παραγρ. 12 προβάλλει ότι «με βάση τις οικονομικές δυνατότητες του καθ' ου η αίτηση (εφεσείοντα) αυτός δύναται και είναι σε θέση να καταβάλλει το ποσό των €963 μηνιαίως ήτοι τα 2/3 του ποσού που απαιτείται για την κάλυψη των εξόδων της αιτήτριας».
Ο εφεσείων/καθ' ου η αίτηση στην υπεράσπιση του, διαφωνεί παντελώς με τις λεπτομέρειες των εξόδων διατροφής που προβάλλει η αιτήτρια στην παραγρ. 10, δήλωσε όμως ετοιμότητα να αποδεχθεί με την προσαγωγή των σχετικών αποδείξεων, όλα τα δίδακτρα και γραφική ύλη για τα φροντιστήρια τέχνης και θεωρεί ότι ένα ποσό των €200 μηνιαίως είναι λογικό για να καλύψει τη δική του συνεισφορά στα έξοδα διατροφής της αιτήτριας, πλέον βεβαίως ένα ποσοστό πάνω στα έξοδα σπουδών, είτε είναι με τη μορφή της γραφικής ύλης, είτε δίδακτρα για το φροντιστήριο τέχνης.
Όσον αφορά δε την παραγρ. 12 ως άνω της αιτήσεως, ο εφεσείων με την παραγρ. 8 της Υπεράσπισης του την αρνείται και περαιτέρω ισχυρίζεται ότι αν κριθεί ότι έχει νομική υποχρέωση στην διατροφή της ενηλίκου θυγατέρας του αυτή είναι σε σχέση με σπουδές που λαμβάνουν χώρα στην Κύπρο και όχι για σπουδές οπουδήποτε άλλου στο εξωτερικό.
Σημειώνεται ότι κατά την ακροαματική διαδικασία η εφεσίβλητη αντεξετάστηκε και αμφισβητήθηκε για την αναγκαιότητα των δαπανών αλλά και το ύψος τους.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο στην απόφαση του, σελ. 5-6 αναφέρει τ' ακόλουθα:
«Στο δικόγραφο της, η αιτήτρια αναφέρει ότι τα έξοδά της ανέρχονται σε €1.445 μηνιαίως. Αναφέρεται σε 11 κατηγορίες αναγκών, των οποίων τα έξοδα συμποσούνται στο πιο πάνω αναφερόμενο ποσό. Η Αιτήτρια αντεξετάστηκε επί των εξόδων αυτών. Ο Καθ' ου η αίτηση, όμως, δεν έδωσε οποιαδήποτε μαρτυρία σε αντίκρουση των ισχυριζόμενων εξόδων και του ισχυριζόμενου εύλογου ποσού που απαιτείται για τη διατροφή της Αιτήτριας. Όμως, το Δικαστήριο μπορεί να προβεί στις δικές του εκτιμήσεις ως προς το ύψος του εύλογου ποσού διατροφής. Το Δικαστήριο θεωρεί ως εύλογο ποσό για διατροφή της Αιτήτριας για την περίοδο από την 1/6/2011 μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου 2011, το ποσό των €900 μηνιαίως, το οποίο φθάνει στις €3.600, για την περίοδο αυτή των 4 μηνών. Στη συνέχεια, η αιτήτρια φοιτά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το Δικαστήριο δεν μπορεί να κάμει αποδεκτά έξοδα τα οποία δεν καλύπτονται από τα δικόγραφα. Έξοδα, όμως τα οποία αφορούν ανάγκες παρόμοιες με εκείνες που δικογραφούνται, έστω και αν έγιναν στο εξωτερικό, και τα οποία το Δικαστήριο θεωρεί λογικά, τα αποδέχεται. Θεωρώ ως εύλογο ποσό εξόδων για την περίοδο από τον Σεπτέμβριο του 2011 το ποσό των €600, επομένως για το διάστημα από τον Σεπτέμβριο του 2011 μέχρι τον Ιούνιο του 2011, ήτοι για διάστημα 9 μηνών, το συνολικό ποσό για τις ανάγκες της διατροφής της Αιτήτριας είναι €5.400. Συμπερασματικά, για την περίοδο από 1η Ιουνίου 2012 μέχρι τέλος Ιουνίου 2012 το ποσό που απαιτείτο για τη διατροφή της Αιτήτριας είναι γύρω στις €9.000.
..........................
Όσον αφορά τους μήνες από Ιούλιο και εντεύθεν, η συνεισφορά του Καθ' ου η αίτηση στη διατροφή της Αιτήτριας κρίνω ότι θα πρέπει να είναι €400 μηνιαίως.»
Σε υποθέσεις όπως η παρούσα είναι θεμελιωμένο ότι, «αν ο υπόχρεος επιλέξει να μη βοηθήσει το Δικαστήριο στην διακρίβωση της υποχρέωσης του με το να μη καταθέσει ενώπιον του Δικαστηρίου, τούτο δεν σημαίνει πως και μπορεί να χρησιμοποιηθεί η στάση του αυτή και ως επιχείρημα περί έλλειψης μαρτυρίας. Τέτοια εισήγηση συνιστά έκδηλο παραλογισμό». (Βλ. Μαρκουλίδης ν. Μαρκουλίδη κ.ά. (1998) 1 Α.Α.Δ. 1386). Το Δικαστήριο έχει υποχρέωση όπως ασχοληθεί με το εύλογο των κονδυλιών.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο στην απόφαση του χωρίς αναφορά στα επι μέρους κονδύλια που αξίωνε η εφεσίβλητη και χωρίς να εξειδικεύει ποια εξ' αυτών αποδέχεται ως εύλογα, και σε ποιο ύψος ποσού ανά περίοδο που αναφέρεται, με απλή αναφορά ότι «θεωρεί εύλογο ποσό για διατροφή της αιτήτριας» καταλήγει στο αντίστοιχο ποσό που έχει αναφερθεί νωρίτερα για μια εκάστη των τριών (3) περιόδων, όπως τις καθόρισε. Οδηγείται επίσης στην αυθαίρετη κατάληξη αυτή χωρίς ν' αναφέρει ποια «έξοδα που αφορούν ανάγκες παρόμοιες με εκείνες που δικογραφούνται ..» αποδέχτηκε διότι τα θεώρησε λογικά.
Η προσβαλλόμενη απόφαση πάσχει από έλλειψη αιτιολογίας. Το Δικαστήριο δεν προέβη σε αξιολόγηση μαρτυρίας με αποτέλεσμα τα ευρήματα τα οποία δεν τελούν σε συμφωνία με τις δικογραφημένες στην αίτηση δαπάνες και έξοδα ως άνω να καθίστανται ακροσφαλή. Η εγκυρότητα της πρωτόδικης απόφασης πάσχει λόγω των πιο πάνω σφαλμάτων και συνεπώς η υπόθεση θα πρέπει να οδηγηθεί σε επανεκδίκαση.
Ενόψει των πιο πάνω, δεν κρίνουμε σκόπιμο να εξετάσουμε περαιτέρω την έφεση.
Η έφεση επιτυγχάνει και η πρωτόδικη απόφαση ακυρώνεται. Διατάσσεται η επανεκδίκαση της υπόθεσης ενώπιον άλλου Δικαστή του ίδιου Δικαστηρίου. Τα έξοδα της πρωτόδικης διαδικασίας θα είναι έξοδα δίκης κατά την επανεκδίκαση.
Τα έξοδα της έφεσης να είναι υπέρ του εφεσείοντα και εναντίον της εφεσίβλητης, όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο. Η εφεσίβλητη/τριτοδιάδικη να καταβάλει το ½ των εξόδων στα οποία καταδικασθηκε στην παρούσα έφεση η εφεσίβλητη ως έξοδα έφεσης.
Η έφεση επιτρέπεται με έξοδα. ½ των εξόδων διατάσσεται όπως καταβληθεί από την εφεσίβλητη.