|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2004) 1 ΑΑΔ 1847
9 Νοεμβρίου, 2004
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Π., ΚΑΛΛΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στές]
1. ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Ή ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ
ΤΗΣ ΠΑΦΟΥ ΛΤΔ,
2. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΡΑΓΚΟΥ,
3. ΠΑΜΕΛΑ ΣΑΚΑΔΑΚΗ,
Εφεσείοντες,
ν.
ΣΠΥΡΟΥ ΚΟΝΙΩΤΗ,
Εφεσιβλήτου.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 11729)
Αποφάσεις και διατάγματα ― Παρεμπίπτον απαγορευτικό διάταγμα σε υπόθεση λιβέλλου όπου ο εναγόμενος ισχυρίζεται την αλήθεια του δημοσιεύματος ή καλόπιστο σχόλιο, επί πραγματικών γεγονότων ― Εκδίδεται σπάνια και σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες ― Δικαίωμα ελευθερίας λόγου και έκφρασης ― Διασφαλίζεται από το Άρθρο 19 του Συντάγματος και το Άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που έχει κυρωθεί με το Ν. 31/62.
Εφετείο ― Παρατήρηση Εφετείου αναφορικά με τη χρήση μέσου μαζικής ενημέρωσης για τη μετάδοση ζητημάτων που αφορούν τον ιδιοκτήτη ή τους συντάκτες του, σε σχέση με την αντικειμενική και έντιμη δημοσιογραφία.
Η εφημερίδα «ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ», εφεσείουσα 1 είναι τοπική εφημερίδα που εκδίδεται στην Πάφο. Η εφεσείουσα 3, διευθύντρια της εφεσείουσας 1 ενεπλάκη σε κάποιο τροχαίο επεισόδιο με ένα τροχονόμο, ο οποίος την κατήγγειλε για τροχαία παράβαση. Το επεισόδιο εξελίχθηκε σε φιλονικία, στην οποία αναμείχθηκε η αστυνομία. Στο επεισόδιο ενεπλάκη και ο εφεσείων 2 ιδιοκτήτης της εφεσείουσας 1, ο οποίος και συνελήφθη από την αστυνομία και κρατήθηκε κατά τη διάρκεια της νύκτας. Με αφορμή τα διαδραματισθέντα, η εφημερίδα ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ, στις 19.2.2003 δημοσίευσε άρθρο με το οποίο κατηγόρησε τον εφεσίβλητο, αστυνομικό διευθυντή της επαρχίας Πάφου για αυθαιρεσία, καταπάτηση του Συντάγματος και των νόμων και συγκάλυψη αδικημάτων επίθεσης και εξύβρισης εναντίον των εφεσειόντων 2 και 3. Ο εφεσίβλητος ενήγαγε τους εφεσείοντες για λίβελλο και μετά από μονομερή αίτησή του πέτυχε την έκδοση παρεμπίπτοντος διατάγματος με το οποίο απαγορευόταν στους εφεσείοντες να δημοσιεύουν ή επαναλάβουν τους ισχυρισμούς τους που περιέχονταν στο δημοσίευμα της 19ης.2.2003 μέχρι νεότερης διαταγής του Δικαστηρίου. Οι εφεσείοντες καταχώρησαν ένσταση και το πρωτόδικο Δικαστήριο αφού αξιολόγησε τα στοιχεία όπως αυτά αναδύονταν από το επίμαχο δημοσίευμα και από ένα άλλο δημοσίευμα που ακολούθησε στις 6.2.2003, και τις ένορκες δηλώσεις, διέταξε όπως το διάταγμα παραμείνει σε ισχύ.
Οι εφεσείοντες εφεσιβάλλουν την σχετική απόφαση του Δικαστηρίου η οποία εκδόθηκε στις 6.6.2003. Ο συνήγορος τους εισηγείται ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο εσφαλμένα εξέδωσε το επίδικο διάταγμα επειδή οι εφεσείοντες στην έκθεση υπεράσπισής τους ισχυρίζονται ότι το επίδικο δημοσίευμα περιγράφει αληθή γεγονότα και παρέχει καλόπιστη κριτική επ' αυτών. Από τις 26.2.2003 και μέχρι την έκδοση της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου δεν υπήρξε άλλο σχετικό δημοσίευμα. Η υπό έφεση απόφαση, παραβιάζει ουσιαστικά το θεμελιώδες δικαίωμα των εφεσειόντων στην ελευθερία του λόγου και έκφρασης, όπως αυτό διασφαλίζεται από το Άρθρο 19 του Συντάγματος.
Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι οι εισηγήσεις του συνηγόρου των εφεσειόντων ήταν ορθές και αποδέχθηκε την έφεση στη βάση των νομικών αρχών που προκύπτουν από τις πιο πάνω εισαγωγικές σημειώσεις.
Η έφεση επιτράπηκε με έξοδα εναντίον του εφεσίβλητου τόσο πρωτοδίκως, όσο και κατ' έφεση.
Παρατηρήσεις Εφετείου:
Η χρήση μέσου μαζικής ενημέρωσης για τη μετάδοση ζητημάτων που αφορούν τον ιδιοκτήτη ή τους συντάκτες του προσωπικά ή τα συμφέροντά τους, πλήττει τα αναγνωρισμένα θέσμια της σοβαρής, έντιμης και αντικειμενικής δημοσιογραφίας επί των οποίων η λειτουργία των μέσων ενημέρωσης αναμένεται να στηρίζεται.
Έφεση.
Έφεση από τους εναγόμενους κατά της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου που δόθηκε στις 6/6/03 (Αρ. Αγωγής 581/03) με την οποία απέρριψε σχετική ένστασή τους και έκρινε ότι το παρεμπίπτον διάταγμα το οποίο εκδόθηκε στις 5/3/03 κατόπιν αιτήματος του ενάγοντα και με το οποίο απαγορευόταν στους εναγομένους να δημοσιεύουν ή επαναλαμβάνουν τους ισχυρισμούς οι οποίοι περιέχονταν στο δημοσίευμα ημερ. 19/2/03 στην τοπική εφημερίδα της Πάφου "Αποκάλυψη" και για το οποίο ο ενάγων τους ενήγαγε για λίβελλο θα έπρεπε να παραμείνει σε ισχύ.
Π. Κλεοβούλου, για τους Εφεσείοντες.
Χρ. Γεωργιάδης, για τον Εφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Π.: Ο εφεσίβλητος ενήγαγε στις 21.2.2003 τους εφεσείοντες στο Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου για λίβελλο που δημοσιεύθηκε στις 19.2.2003 στην τοπική εφημερίδα «ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ». Στις 5.3.2003 με αίτημα του στο Δικαστήριο ο εφεσίβλητος πέτυχε την έκδοση παρεμπίπτοντος διατάγματος με το οποίο απαγορευόταν στους εφεσείοντες να δημοσιεύουν ή επαναλάβουν τους ισχυρισμούς τους που περιέχονταν σ΄αυτό μέχρι νεότερης διαταγής του Δικαστηρίου. Το διάταγμα εκδόθηκε σε μονομερή αίτηση του εφεσίβλητου. Ακολούθησε ακρόαση μετά που οι εφεσείοντες καταχώρισαν ένσταση στη συνέχιση του διατάγματος. Το Δικαστήριο, αφού αξιολόγησε τα στοιχεία που είχε ενώπιον του όπως αυτά αναδύονταν από το επίμαχο δημοσίευμα, και ακόμη ένα που ακολούθησε στις 26.2.2003, και τις ένορκες δηλώσεις, έκρινε πως το διάταγμα θα΄πρεπε να παραμείνει σε ισχύ. Η σχετική απόφαση του Δικαστηρίου, εναντίον της οποίας καταχωρίστηκε η υπό συζήτηση έφεση, εκδόθηκε στις 6.6.2003.
Ο δικηγόρος των εφεσειόντων εισηγείται πως εσφαλμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέδωσε το επίδικο διάταγμα για τους εξής λόγους: οι εφεσείοντες ισχυρίζονται στην έκθεση υπεράσπισης τους πως το επίμαχο δημοσίευμα περιγράφει αληθή γεγονότα και παρέχει καλόπιστη κριτική επ΄αυτών. Από τις 26.2.2003, που εμφανίστηκε το δεύτερο δημοσίευμα πάνω στα ίδια γεγονότα, και μέχρι την έκδοση της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου, δεν υπήρξε άλλο σχετικό δημοσίευμα. Η υπό έφεση απόφαση του Δικαστηρίου, συνεχίζει η εισήγηση, παραβιάζει ουσιαστικά το θεμελιώδες δικαίωμα των εφεσιβλήτων στην ελευθερία του λόγου και έκφρασης, όπως αυτό διασφαλίζεται στο άρθρο 19 του Συντάγματος μας.
Ο δικηγόρος του εφεσίβλητου υποστήριξε την πρωτόδικη απόφαση και εισηγήθηκε πως το επίμαχο δημοσίευμα είναι έκδηλα δυσφημιστικό και αφορούσε στην εκτέλεση των καθηκόντων του ως διευθυντή του αστυνομικού σταθμού Πάφου. Το Δικαστήριο, ως εκ τούτου, ορθά τον προστάτεψε από τη συνέχιση των δυσφημιστικών δημοσιευμάτων.
Έχουμε μελετήσει με προσοχή την υπόθεση. Κρίνουμε πως οι εισηγήσεις του δικηγόρου των εφεσειόντων είναι ορθές. Η εφημερίδα στην οποία εμφανίστηκε το επίμαχο δημοσίευμα είναι τοπική. Το δε θέμα στο οποίο αφορά προέκυψε από παράπονο της εφεσείουσας 3, διευθύντριας της εφημερίδας ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ - εφεσείουσας 1. Δεν χρειάζεται να αναφερθούμε σε έκταση στα γεγονότα. Η εφεσείουσα 3 ενεπλάκη σε κάποιο επεισόδιο με ένα τροχονόμο, ο οποίος την κατήγγειλε για τροχαία παράβαση. Το επεισόδιο εξελίχθηκε σε φιλονικία, στην οποία αναμείχθηκε η αστυνομία. Στο επεισόδιο ενεπλάκη και ο εφεσείων 2, ιδιοκτήτης της εφημερίδας, ο οποίος και συνελήφθη από την αστυνομία και κρατήθηκε κατά τη διάρκεια της νύκτας. Με αφορμή τα συμβάντα, η εφημερίδα ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ κατηγόρησε τον εφεσίβλητο, αστυνομικό διευθυντή της επαρχίας Πάφου για αυθαιρεσία και ότι ο ίδιος και οι άλλοι αστυνομικοί καταπατούν το Σύνταγμα, τους Νόμους και τους Θεσμούς της Πολιτείας, ενώ ταυτόχρονα συγκάλυπταν τα αδικήματα της επίθεσης και εξύβρισης εναντίον του ιδιοκτήτη της εφημερίδας και της διευθύντριας της, εφεσειόντων 2 και 3.
Ενδιάμεσο διάταγμα σε υπόθεση λιβέλλου όπου ο εναγόμενος ισχυρίζεται την αλήθεια του δημοσιεύματος ή καλόπιστο σχόλιο, επί πραγματικών γεγονότων, σπάνια και σε εξαιρετικές περιπτώσεις εκδίδεται. Ιδιαίτερα ενόψει του άρθρου 19 του Συντάγματος μας, το οποίο διασφαλίζει το δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου και έκφρασης, αλλά και του αντίστοιχου άρθρου 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που έχει κυρωθεί με τον Ν.31/62.
Δεν επιθυμούμε να εκφράσουμε άποψη επί της ουσίας της υπόθεσης, δηλαδή αν το επίμαχο δημοσίευμα είναι δυσφημιστικό. Θέμα το οποίο θα αποτελέσει την ουσία της συζήτησης της υπόθεσης ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου. Κρίνοντας το όμως για τους σκοπούς της απόφασης μας επί του ενδιάμεσου διατάγματος, φρονούμε πως αυτό, και τα υπόλοιπα στοιχεία στην υπόθεση, δεν μπορεί να θεωρηθούν ως εξαιρετικές περιστάσεις που να δικαιολογούν το εκδοθέν διάταγμα.
Πρέπει όμως να προβούμε και στο πιο κάτω σχόλιο. Το θεμελιώδες δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου και έκφρασης ενέχει και καθήκοντα και ευθύνες, όπως ειδικά προβλέπεται στην παράγραφο 2 του άρθρου 10 της Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ο εφεσείων 2 και η εφεσείουσα 3 είναι ο ιδιοκτήτης και διευθύντρια αντίστοιχα της εφημερίδας, την οποία χρησιμοποίησαν για να δημοσιεύσουν και σχολιάσουν ένα επεισόδιο που αφορούσε τους ίδιους προσωπικά. Η ελευθερία του τύπου, δηλαδή της μετάδοσης στο κοινό ειδήσεων και σχολίων, προϋποθέτει αντικειμενικότητα στην επεξεργασία και μετάδοση τους, ώστε το μέσο μαζικής ενημέρωσης να διεκδικεί δικαίως ακριβώς αυτή την αντικειμενικότητα. Η λειτουργία των μέσων ενημέρωσης αναμένεται να στηρίζεται στα αναγνωρισμένα θέσμια της σοβαρής, έντιμης και αντικειμενικής δημοσιογραφίας. Αυτό βεβαίως δεν επιτυγχάνεται όταν ο ιδιοκτήτης ή οι συντάκτες ενός μέσου μαζικής ενημέρωσης το χρησιμοποιούν για τη μετάδοση ζητημάτων, που αφορούν τους ίδιους προσωπικά ή τα συμφέροντα τους.
Ενόψει αυτών που αναφέρουμε πιο πάνω, η έφεση επιτυγχάνει. Το επίδικο διάταγμα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ακυρώνεται. Ο εφεσίβλητος θα πληρώσει τα έξοδα της πρωτόδικης διαδικασίας και ενώπιον μας.
Η έφεση επιτρέπεται με έξοδα εναντίον του εφεσίβλητου τόσο πρωτοδίκως, όσο και κατ' έφεση.