|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2000) 1 ΑΑΔ 537
6 Απριλίου, 2000
[ΑΡΤΕΜΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στές]
ΤζιρκΩτηΣ & ΑχιλλΕΩΣ (ΛευκωσΙα) Λτδ.,
Εφεσείοντες-Ενάγοντες,
v.
PANEUROPEAN INSURANCE CO. LTD.,
Εφεσιβλήτων-Εναγομένων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 9999)
Ναυτοδικείο ― Μεταφορά εμπορευμάτων διά θαλάσσης ― Φορτωτική ― Συνιστά εκ πρώτης όψεως μαρτυρία για τη φόρτωση, αναφορικά με την ποσότητα, ποιότητα, και κατάσταση του φορτίου ― Δήλωση του πλοιοκτήτη στην όψη της φορτωτικής ότι τα πιο πάνω στοιχεία είναι άγνωστα, δεν καθιστά τη φορτωτική ούτε εκ πρώτης όψεως μαρτυρία κατά του πλοιοκτήτη ― Το βάρος αποδείξεως ως προς το τι φορτώθηκε στην πραγματικότητα, βρίσκεται στον ιδιοκτήτη του φορτίου.
Η εφεσείουσα καταχώρησε αγωγή αξιώνοντας από την εφεσίβλητη ποσό £30.000 που αντιπροσώπευε την ασφαλισθείσα αξία εμπορευμάτων (108 τόνων φύλλων χάλυβος), τα οποία θα μεταφέροντο διά θαλάσσης σύμφωνα με τη φορτωτική υπ' αρ. ΝΥ334. Η εφεσείουσα ουδέποτε παρέλαβε το εμπόρευμα και κρίθηκε ότι τούτο απωλέσθη. Η ασφάλιση εκάλυπτε την εφεσείουσα αναφορικά και με ζημιά ως αποτέλεσμα απώλειας του εμπορεύματος πριν από την άφιξή του στις αποθήκες στην Κύπρο.
Η εφεσίβλητη υποστήριξε στην έκθεση υπερασπίσεως της, ότι τα εμπορεύματα δεν είχαν φορτωθεί ή εφορτώθηκαν σύμφωνα με τους όρους του ασφαλιστικού συμβολαίου.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάσισε ότι δεν αποδείχθηκε η φόρτωση των εμπορευμάτων ούτως ώστε να ενεργοποιείται η ασφαλιστική κάλυψη.
Ο συνήγορος της εφεσείουσας υποστήριξε κατ' έφεση ότι η φράση "said to contain" στη φορτωτική δεν επηρεάζει την αποδεικτική αξία της και κατά συνέπεια εξακολουθεί να αποτελεί "εκ πρώτης όψεως μαρτυρία". Υποστηρίχθηκε επίσης εκ μέρους της εφεσείουσας ότι η ασφαλιστική κάλυψη ενεργοποιήθηκε πριν από τη φόρτωση γιατί ίσχυε ο όρος "from Warehouse to Warehouse". Σε συνδυασμό δε της προφορικής μαρτυρίας, της φορτωτικής, του τιμολογίου εμπορευμάτων και τον κατάλογο συσκευασίας, αποδεικνύετο ότι τα ασφαλισθέντα εμπορεύματα έφυγαν από την αποθήκη των προμηθευτών και έτσι ενεργοποιήθηκε η ασφαλιστική κάλυψη χωρίς την ανάγκη απόδειξης του γεγονότος της φόρτωσης.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Πέραν από τον όρο "said to contain" στη φορτωτική περιέχεται και όρος-δήλωση, ο οποίος δικαιολογεί την κατάληξη του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι δεν αποδείχθηκε η φόρτωση των εμπορευμάτων. Ορθή είναι συνεπώς η θέση του Δικαστηρίου ότι η φορτωτική δεν αποδεικνύει τη φόρτωση των εμπορευμάτων.
2. Ο όρος "from Warehouse to Warehouse", δεν απαλλάσσει την εφεσείουσα από την υποχρέωση να αποδείξει ότι το ασφαλιστικό συμβόλαιο ενεργοποιήθηκε με τη φόρτωση των εμπορευμάτων.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Esmeralda I [1988] 1 LI.R. 206,
Canada & Dominion Sugar Co. Ltd v. Canadian National (West Indies) Steamship Ltd [1947] A.C. 46,
A. G. of Ceylon v. Scindia Steam Navigation [1961] 3 All E.R. 684,
Atlas [1996] 1 Lloyd's Rep. 642,
Owners of Cargo lately on board The River Gurara v. Nigenian National Shipping Line Limited, The River Gurara [1997] 4 All E.R. 498.
Έφεση.
Έφεση από τους ενάγοντες εναντίον της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Χατζηχαμπής, Π.Ε.δ. και Οικονόμου, Ε.Δ.) (Αγωγή Αρ. 10912/90), ημερ. 29/5/97, με την οποία απορρίφθηκε η αξίωσή της για καταβολή εκ μέρους της εναγόμενης ασφαλιστικής εταιρείας του ποσού της ασφαλισθείσας αξίας εμπορευμάτων της για τη μεταφορά της διά θαλάσσης, αλλά ουδέποτε παρελήφθηκαν στις αποθήκες της στην Κύπρο.
Ρ. Χαραλάμπους για Χρ. Τριανταφυλλίδη, για τους εφεσείοντες.
Χρ. Π. Μιτσίδης, για τους εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Μ. Κρονίδης, Δ.
ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ.: Η εφεσείουσα ασχολείται με την εισαγωγή και εμπορία οικοδομικών υλικών. Η εφεσίβλητη είναι ασφαλιστική εταιρεία και παρέχει υπηρεσίες ασφαλιστικής φύσεως.
Την 16.5.1988 η εφεσίβλητη εξέδωσε προς όφελος της εφεσείουσας ασφαλιστικό συμβόλαιο ναυτιλιακού τύπου με το οποίο ασφάλισαν εμπόρευμα αποτελούμενο από 108 τόνους φύλλων χάλυβος αξίας £30.000,-. Η ασφάλιση εκάλυπτε την εφεσείουσα αναφορικά και με ζημιά ως αποτέλεσμα απώλειας του εμπορεύματος πριν την άφιξη τους στις αποθήκες της στην Κύπρο.
Το εμπόρευμα, ως αναφέρεται πιο πάνω, θα μεταφέρετο διά θαλάσσης σύμφωνα με τη φορτωτική υπ΄ αρ. ΝΥ334.
Η εφεσείουσα ουδέποτε παρέλαβε το εμπόρευμα και κρίθηκε ότι τούτο απωλέσθη. Σαν αποτέλεσμα οι εφεσείοντες κατεχώρησαν αγωγή εναντίον της εφεσίβλητης, ασφαλιστικής Εταιρείας, με την οποία ζητούσαν την ασφαλισθείσα αξία του εμπορεύματος. Στην Έκθεση Υπεράσπισης της η εφεσίβλητη, μεταξύ άλλων, αρνείται τον ισχυρισμό της εφεσείουσας ότι τα εμπορεύματα είχαν φορτωθεί ή εφορτώθησαν σύμφωνα με τους όρους του ασφαλιστικού συμβολαίου.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αφού αναλύει με κάθε λεπτομέρεια την προσαχθείσα από την εφεσείουσα μαρτυρία και τη νομική θέση επί του θέματος που βασίζεται σε αυθεντίες κατέληξε ότι δεν απεδείχθη με αποδεκτή μαρτυρία η φόρτωση των επίδικων εμπορευμάτων ούτως ώστε η εφεσείουσα να δικαιούται να επικαλεσθεί την ασφαλιστική κάλυψη.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αφού ανέλυσε σε έκταση την αυθεντία Τhe Esmeralda I [1988] 1 Ll.R. 206 του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Αυστραλίας η οποία υιοθέτησε την απόφαση του Privy Council Canada & Dominion Sugar Co. Ltd. v. Canadian National (West Indies) Steamship Ltd. [1947] A.C. 46, κατέληξε ότι δεν αποδείχθηκε η φόρτωση των εμπορευμάτων ούτως ώστε να ενεργοποιείται η ασφαλιστική κάλυψη. Αναφέρει τα εξής το πρωτόδικο Δικαστήριο στο σκεπτικό της απόφασής του:-
"Υπό αυτές τις συνθήκες, θα θεωρούσαμε την παρούσα υπόθεση σαν εμπίπτουσα στα πλαίσια της Τhe "Esmeralda I", αφού σαν θέμα ερμηνείας και μαρτυρικής αποτελεσματικότητας της φορτωτικής το μόνο το οποίο αυτή αποδεικνύει είναι η φόρτωση του εμπορευματοκιβωτίου χωρίς αναφορά στο περιεχόμενο τους παρά μόνο σαν φερόμενο σαν τέτοιο. Όχι μόνο οι λέξεις "said to contain", αλλά και η άλλη προαναφερόμενη φράση που καταλήγει με τις λέξεις "contents .... unknown" δείχνουν ότι τίποτα δεν μπορεί να εκληφθεί σε σχέση με το περιεχόμενο του εμπορευματοκιβωτίου, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατό να λεχθεί ότι η φορτωτική Τεκμήριο 6 αποδεικνύει τη φόρτωσή τους.".
Η φορτωτική αποτελεί εκ πρώτης όψεως (prima facie) μαρτυρία για τη φόρτωση αναφορικά με την ποσότητα, ποιότητα και κατάσταση του φορτίου. Αυτό σημαίνει ότι επιβαρύνεται ο πλοιοκτήτης να παρουσιάσει εξωγενή μαρτυρία για να καταρρίψει το τεκμήριο που δημιουργείται. (Βλέπε: Carver: Carriage by Sea, 12η Έκδοση, Τόμος 1, παράγραφος 103, σελίδα 74). Στις περιπτώσεις όμως όπου ο πλοιοκτήτης δεν είναι σε θέση να ελέγξει την ποσότητα, ποιότητα ή την κατάσταση του φορτίου αποδεσμεύεται από το βάρος της απόδειξης που δημιουργεί η φορτωτική σαν εκ πρώτης όψεως μαρτυρία εάν προσθέσει επιφυλάξεις (qualification) στη φορτωτική. Η δήλωση του πλοιοκτήτη στην όψη της φορτωτικής ότι το βάρος, η ποσότητα, τα σημεία, οι αριθμοί και η ποιότητα είναι άγνωστα δεν καθιστά αυτή πλέον ούτε ως εκ πρώτης όψεως μαρτυρία εναντίον του πλοιοκτήτη. Το βάρος της απόδειξης εναπομένει στον ιδιοκτήτη να αποδείξει τί φορτώθηκε στην πραγματικότητα. Στο σύγγραμμα Scrutton on Charterparties, 19η Έκδοση, σελ. 116, αναφέρονται τα εξής:-
"Where the Statement of the amount or quantity of the goods in the Bill of Lading is qualified by such word as "weight or quantity unknown" the bill of lading is not even prima faciae evidence against the shipowner of the amount or quantity shipped; and the onus is no the cargo-owner to prove what in fact had been shipped.".
(Bλέπε επίσης: A.G. of Ceylon v. Scindia Steam Navigation [1961] 3 All E.R. 684 και Τhe Atlas [1996] 1 Lloyd's Rep. 642).
Ο ευπαίδευτος συνήγορος της εφεσείουσας βασίσθηκε στην αυθεντία Owners of Cargo lately on board The River Gurara v. Nigenian National Shipping Line Limited, The River Gurara [1997] 4 All E.R. 498 για να υποστηρίξει ότι η φράση "said to contain" στη φορτωτική δεν επηρεάζει την αποδεικτική αξία της και κατά συνέπεια εξακολουθεί να αποτελεί "εκ πρώτης όψεως" μαρτυρία.
Έχουμε μελετήσει την πιο πάνω αυθεντία. Δεν πραγματεύεται το επίδικο σημείο της παρούσας υπόθεσης ούτε και επιχειρείται η ανατροπή των αυθεντιών The Esmeralda και Canada and Dominion Sugar Co. Ltd. (πιο πάνω). Η υπόθεση Gurara πραγματεύεται την ερμηνεία του όρου parcel στα πλαίσια του άρθρου IV. r.5 των Κανονισμών της Χάγης για σκοπούς περιορισμού της ευθύνης του μεταφορέα. Στο πρόθεμα της απόφασης κάτω από την επικεφαλίδα Held αναφέρονται τα εξής:-
"Moreover on the assumption that the "said to contain" qualification on the bills of lading had the effect of rendering them not even prima facie evidence that the goods detailed by the shipper had been shipped, the onus was on the plaintiffs to prove their loss by extrinsic evidence. Accordingly the defendants "limit of liability under the Hague Rules fell to be calculated on the number of packages that were proved to have been loaded, within the containers rather than by reference to the description in the bills of lading.".
Το επίδικο θέμα της παρούσας υπόθεσης είναι διαφορετικό. Πέραν δε του όρου "said to contain" στη φορτωτική περιέχεται και ο όρος-δήλωση:-
"Received in apparent good order and condition, weight, measure, marks, numbers, quality, contents and value unknown .... In accepting this Bill of Lading the Merchant expressly accepts and agrees to all its stipulations....".
Kαταλήγουμε κατά συνέπεια ότι η κατάληξη του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι δεν αποδείχθηκε η φόρτωση των εμπορευμάτων είναι ορθή. Ορθή συνεπώς είναι η θέση του Δικαστηρίου ότι η φορτωτική δεν αποδεικνύει τη φόρτωση των εμπορευμάτων.
Με το δεύτερο λόγο έφεσης η εφεσείουσα ισχυρίζεται ότι η ασφαλιστική κάλυψη ενεργοποιήθηκε προγενέστερα της φόρτωσης γιατί ίσχυε ο όρος "from Warehouse to Warehouse". Σε συνδυασμό δε της προφορικής μαρτυρίας, της φορτωτικής, του τιμολογίου εμπορευμάτων και τον κατάλογο συσκευασίας των (Τεκμ. 6, 7 και 8) απεδεικνύετο ότι τα ασφαλισθένα εμπορεύματα έφυγαν από την αποθήκη των προμηθευτών και έτσι ενεργοποιήθηκε η ασφαλιστική κάλυψη χωρίς την ανάγκη απόδειξης του γεγονότος της φόρτωσης.
Βασική προϋπόθεση για ενεργοποίηση του ασφαλιστικού συμβολαίου είναι η φόρτωση των ασφαλισθέντων εμπορευμάτων. Ο όρος "από αποθήκη σε αποθήκη" (from Warehouse to Warehouse) επεκτείνει την ασφαλιστική κάλυψη από την αποθήκη του αποστολέα μέχρι τον τόπο της φόρτωσης. Δεν απαλλάσσει όμως την εφεσείουσα από την υποχρέωση να αποδείξει ότι το ασφαλιστικό συμβόλαιο ενεργοποιήθηκε με τη φόρτωση των εμπορευμάτων.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο ασχολήθηκε με το θέμα αυτό όπως φαίνεται από την περικοπή της απόφασης του που παραθέσαμε πιο πάνω. Ορθά το Δικαστήριο αναφέρει, ότι τα Τεκμήρια 7 και 8 (τιμολόγιο και κατάλογος συσκευασίας) το μόνο που αποδεικνύουν είναι το γεγονός στο οποίο αναφέρονται και φέρουν προηγούμενη ημερομηνία αυτής του ασφαλιστηρίου. Τα τεκμήρια αυτά δεν συσχετίζουν τα εμπορεύματα με τα εμπορευματοκιβώτια.
Και ο λόγος αυτός της έφεσης δεν ευσταθεί.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.