|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1999) 1 ΑΑΔ 1259
31 Aυγούστου, 1999
[ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ/στής]
ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΑΦΟΡΩΣΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟΝ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 & 9
ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
(ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964 ΟΠΩΣ ΑΥΤΗ ΕΧΕΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ
33/64, 35/75, 72/77, 59/81, 3/87 ΚΑΙ 158/88
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ,
ΑΝΔΡΕΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΚΑΙ ΜΑΡΙΚΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ (AΡ. 2) ΓΙΑ ΑΔΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ
ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ CERTIORARI
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΓΟΝΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΤΟΥ
ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΟΤΣΩΝΙΑ ΥΠ' ΑΡΙΘΜΟΝ 15/99 ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΝΗΛΙΚΑ ΑΝΔΡΕΑ ΚΟΤΣΩΝΙΑ ΚΑΙ ΝΕΦΕΛΗ ΚΟΤΣΩΝΙΑ
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΤΟΥ
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 21 ΙΟΥΛΙΟΥ, 1999 ΣΤΗΝ ΠΙΟ ΠΑΝΩ
ΑΙΤΗΣΗ ΓΟΝΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ.
(Αίτηση Aρ. 97/99)
Προνομιακά εντάλματα — Certiorari — Αναφορικά με διάταγμα του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λάρνακας με το οποίο εδιατάσσετο ο Αρχηγός της Αστυνομίας να ενεργήσει ώστε να εφαρμοστεί άλλο διάταγμα του ίδιου Δικαστηρίου που αφορούσε τη ρύθμιση σχέσεων των διαδίκων σε αστική, οικογενειακής φύσης, υπόθεση.
Δικαιοδοσία Δικαστηρίων — Οικογενειακό Δικαστήριο — Κατά πόσο το Οικογενειακό Δικαστήριο έχει σύμφυτη εξουσία να εκδίδει ενδιάμεσο διάταγμα φύσεως Mandamus για την αποτελεσματική εφαρμογή διατάγματός του.
Προνομιακά εντάλματα — Mandamus — Εφαρμοστέες αρχές ως προς την έκδοση του εν λόγω προνομιακού εντάλματος.
Δικαιοδοσία Δικαστηρίων — Ανώτατο Δικαστήριο — Προνομιακά εντάλματα — Αποκλειστική δικαιοδοσία για έκδοσή τους, έχει το Ανώτατο Δικαστήριο, δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος.
Τον Φεβρουάριο του 1999 ο Δημήτρης Κοτσώνιας καταχώρησε στο Οικογενειακό Δικαστήριο Λάρνακας αίτηση εναντίον της εν διαστάσει συζύγου του με την οποία ζητούσε απόφαση που να ρυθμίζει τη γονική μέριμνα των ανηλίκων παιδιών των διαδίκων και διάταγμα που να απαγορεύει στη μητέρα να μετακινήσει το ανήλικο παιδί τους εκτός Κύπρου. Σημειωτέον ότι κατά την καταχώρηση της αίτησης οι διάδικοι είχαν μόνο ένα παιδί αλλά γεννήθηκε και δεύτερο στις 5.5.99.
Κατά τη διάρκεια της διάστασης τα παιδιά διέμεναν με τη μητέρα τους. Στις 9.7.99 η μητέρα μετέβη στο εξωτερικό προσωρινά, όπου θα παρέμενε μέχρι την 1.8.99. Στις 15.7.99 ο πατέρας καταχώρησε μονομερή αίτηση για προσωρινό διάταγμα για ανάθεση της φύλαξης και φροντίδας τους στον ίδιο κατά τη διάρκεια της απουσίας της συζύγου του στο εξωτερικό. Το Οικογενειακό Δικαστήριο εξέδωσε το αιτούμενο διάταγμα στις 19.7.99.
Οι γονείς της μητέρας καταχώρησαν αίτηση για άδεια καταχώρησης αίτησης certiorari προς ακύρωση του πιο πάνω προσωρινού διατάγματος, η οποία απερρίφθη.
Με άλλη αίτηση οι γονείς της μητέρας, παρόντες αιτητές, ζήτησαν την παραχώρηση άδειας για έκδοση certiorari προς ακύρωση διατάγματος του Οικογενειακού Δικαστηρίου ημερ. 21.7.99 με το οποίο εδιατάσσετο ο Αρχηγός της Αστυνομίας να "φροντίσει για την άμεση εκτέλεση του διατάγματος ημερ. 19.7.99". Στην αίτηση αυτή δόθηκε άδεια και καταχωρήθηκε η παρούσα αίτηση με την οποία οι ατιτητές ζητούν την ακύρωση του εκδοθέντος προς τον Αρχηγό της Αστυνομίας διατάγματος λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας του Οικογενειακού Δικαστηρίου να το εκδώσει. Ο καθ' ου η αίτηση καταχώρησε ένσταση. Η μητέρα των παιδιών έχει επιστρέψει εν τω μεταξύ στην Κύπρο.
Η δικηγόρος των αιτητών υποστήριξε ότι εκδοθέν διάταγμα προς τον Αρχηγό της Αστυνομίας, εκ πρώτης όψεως, φαίνεται να έχει χαρακτηριστικά διατάγματος mandamus και θα έπρεπε να υπάρχει κάποια καθοδήγηση εάν το Οικογενειακό Δικαστήριο μπορεί να εκδώσει τέτοιο διάταγμα.
Ο καθ' ου η αίτηση υποστήριξε ότι:
1. Το Δικαστήριο δεν πρέπει να εκδώσει το ένταλμα ενόψη του ότι η έκδοση του δεν θα εξυπηρετήσει κανένα πρακτικό σκοπό.
2. Το Δικαστήριο έχει σύμφυτη εξουσία να εκδίδει ενδιάμεσο διάταγμα για την αποτελεσματική εφαρμογή διατάγματός του.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Το επιχείρημα 1) ανωτέρω ευσταθεί. Όμως ενόψη της σοβαρότητας του θέματος που εγείρεται το Δικαστήριο θα προβεί σε κάποιο σχολιασμό, με σκοπό την επιδίωξη κάποιων κατευθυντήριων γραμμών που να ακολουθούνται στο μέλλον από τα κατώτερα Δικαστήρια σε παρόμοιας φύσεως περιπτώσεις.
2. Το διάταγμα του Αρχηγού της Αστυνομίας έχει όντως τα χαρακτηριστικά προνομιακού εντάλματος της φύσης mandamus. Τέτοιο διάταγμα εκδίδεται ώστε να αναγκάσει κάποιο πρόσωπο, όργανο, αρχή κλπ, όπως εκτελέσει ένα δημόσιο καθήκον το οποίο έχει και αρνείται να εκτελέσει και για το οποίο ο αιτητής έχει κάποιο έννομο συμφέρον. Η έκδοση mandamus δεν χωρεί σε θέματα ιδιωτικού χαρακτήρα ή για αποκατάσταση δικαιωμάτων αστικής, ιδιωτικής φύσης. Αποκλειστική εξουσία για έκδοση των προνομιακών ενταλμάτων, έχει το Ανώτατο Δικαστήριο δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος. Τα Επαρχιακά και τα Οικογενειακά Δικαστήρια, μπορεί να έχουν ευρεία εξουσία αναφορικά με την έκδοση διαταγμάτων όμως αυτό δεν μπορεί να επηρεάσει την πιο πάνω συνταγματική πρόνοια. Εκ πρώτης όψεως τουλάχιστον, το Οικογενειακό Δικαστήριο δεν είχε εξουσία να εκδώσει διάταγμα απευθυνόμενο προς τον Αρχηγό της Αστυνομίας για να ενεργήσει ώστε να εφαρμοστεί άλλο διάταγμα του ίδιου Δικαστηρίου που αφορούσε τη ρύθμιση σχέσεων των διαδίκων σε αστικής, οικογενειακής φύσης υπόθεση.
Η αίτηση για έκδοση certiorari απορρίφθηκε. Επιδικάσθηκε το ήμισυ των εξόδων υπέρ των αιτητών.
Aίτηση.
Aίτηση με την οποία οι αιτητές ζητούν άδεια για την καταχώρηση αίτησης για την έκδοση εντάλματος Certiorari αναφορικά με το προσωρινό διάταγμα του Oικογενειακού Δικαστηρίου Λάρνακας ημερ. 21 Iουλίου, 1999 στην αίτηση Γονικής Mέριμνας 15/99.
Ε. Βραχίμη και Λ. Βραχίμης, για τους Aιτητές.
Γ. Γεωργιάδης και Αλ. Ιωαννίδης, για τον Kαθ' ου η αίτηση.
Cur. adv. vult.
APTEMHΣ, Δ.: Τα γεγονότα της υπόθεσης αυτής φαίνονται σε προηγούμενή μου απόφαση ημερομηνίας 23.7.99 με την οποία απορρίφθηκε αίτημα των αιτητών για έκδοση άδειας για διάταγμα της φύσης Certiorari και είναι τα πιο κάτω.
Τον Φεβρουάριο του 1999 ο Δημήτρης Κοτσώνιας καταχώρησε στο Οικογενειακό Δικαστήριο Λάρνακας αίτηση εναντίον της εν διαστάσει συζύγου του με την οποία ζητούσε απόφαση του Δικαστηρίου που να ρυθμίζει τη γονική μέριμνα των ανηλίκων παιδιών των διαδίκων και διάταγμα που να απαγορεύσει στη μητέρα να μετακινήσει το ανήλικο παιδί των διαδίκων εκτός Κύπρου. Ας σημειωθεί ότι κατά την ημέρα καταχώρησης της αίτησης οι διάδικοι είχαν μόνο ένα παιδί, αλλά γεννήθηκε και δεύτερο στις 5.5.99.
Κατά τη διάρκεια της διάστασης τα παιδιά διέμεναν με τη μητέρα τους. Στις 9.7.99 η μητέρα πήγε στο εξωτερικό προσωρινά, όπου θα παρέμενε μέχρι την 1.8.99. Στις 15.7.99 ο πατέρας καταχώρησε αίτηση για προσωρινό διάταγμα για ανάθεση της φύλαξης και φροντίδας των ανήλικων παιδιών στον ίδιο κατά τη διάρκεια της προσωρινής απουσίας της συζύγου του. Το Οικογενειακό Δικαστήριο εξέδωσε το διάταγμα μετά από μονομερή αίτηση του πατέρα. Το διάταγμα επίσης απευθυνόταν σε οποιοδήποτε επηρεαζόταν από αυτό, που συμπεριελάμβανε και τους γονείς της μητέρας.
Όπως προέκυπτε από την ένορκη δήλωση που συνόδευε την αίτηση για το προσωρινό διάταγμα, ήταν η θέση του πατέρα ότι οι γονείς της συζύγου του έφεραν κωλύματα στην επικοινωνία του με τα παιδιά ενώ είχαν αναλάβει τη φροντίδα τους κατά τη διάρκεια απουσίας της μητέρας τους και ήταν η θέση του πατέρα ότι στην απουσία της μητέρας θα έπρεπε να έχει τη φύλαξη των παιδιών.
Με άλλη αίτηση οι παρόντες αιτητές ζήτησαν την παραχώρηση άδειας για την έκδοση διατάγματος Certiorari για να ακυρωθεί και πάλιν διάταγμα του Οικογενειακού Δικαστηρίου ημερομηνίας 21.7.99 σε αίτηση που υπεβλήθη ενώπιόν του, με το οποίο διατάσσεται ο Αρχηγός της Αστυνομίας να "φροντίσει για την άμεση εκτέλεση του διατάγματος ημερομηνίας 19.7.99". Στην αίτηση αυτή δόθηκε άδεια από το παρόν Δικαστήριο και καταχωρήθηκε αίτηση προς τούτο με την οποία οι αιτητές ζητούν την ακύρωση του εκδοθέντος διατάγματος προς τον Αρχηγό της Αστυνομίας για τον λόγο ότι το Οικογενειακό Δικαστήριο δεν έχει δικαιοδοσία στα πλαίσια της άσκησης των εξουσιών του και/ή στα πλαίσια αστικής ή οικογενειακής διαφοράς να διατάσσει τον Αρχηγό της Αστυνομίας να εκτελεί οποιαδήποτε απόφαση ή οποιοδήποτε διάταγμα του Δικαστηρίου. Ο καθ' ου η αίτηση καταχώρησε ένσταση και η υπόθεση ακούστηκε στις 30.8.99.
Σύμφωνα με δήλωση που έγινε ενώπιόν μου από τον συνήγορο των αιτητών η μητέρα έχει εν τω μεταξύ επιστρέψει από το εξωτερικό και έχει και πάλιν αναλάβει την φροντίδα των ανήλικων τέκνων. Σε ερώτηση του Δικαστηρίου προς την κα Βραχίμη τί σκοπό εξυπηρετεί πια η εκδίκαση της αίτησης αυτής απάντησε ότι το θέμα που εγείρεται είναι πολύ σοβαρό και θα έπρεπε να υπάρχει κάποια καθοδήγηση εάν το Οικογενειακό Δικαστήριο μπορεί να εκδώσει τέτοιο διάταγμα προς τον Αρχηγό της Αστυνομίας, το οποίο εκ πρώτης όψεως φαίνεται να έχει τα χαρακτηριστικά διατάγματος mandamus.
Σε μια εμπεριστατωμένη αγόρευση ο ευπαίδευτος συνήγορος του καθ' ου η αίτηση υποστήριξε μεταξύ άλλων ότι ενόψει του ότι δεν θα εξυπηρετήσει κανένα πρακτικό σκοπό η έκδοση εντάλματος, το Δικαστήριο δεν πρέπει να το εκδώσει, και επί της ουσίας που αφορά τη δικαιοδοσία του Οικογενειακού Δικαστηρίου υπέβαλε ότι είχε τέτοια εξουσία το Δικαστήριο με βάση τις ευρείες εξουσίες που του δίδονται και τις σύμφυτες του εξουσίες να εκδίδει οποιοδήποτε ενδιάμεσο διάταγμα για την αποτελεσματική εφαρμογή διατάγματός του.
Όσον αφορά το πρώτο επιχείρημα του συνηγόρου του καθ' ου η αίτηση ευρίσκω ότι ευσταθεί. Είναι γενικώς παραδεκτή και νομολογημένη αρχή ότι τα Δικαστήρια δεν αποφασίζουν ακαδημαϊκά θέματα. Στην παρούσα περίπτωση, εφόσον η μητέρα έχει επιστρέψει και τα παιδιά έχουν επανέλθει υπό τη φύλαξή της, οποιαδήποτε έκδοση διατάγματος Certiorari δεν θα εξυπηρετήσει κανένα σκοπό και γι' αυτό πρέπει να απορριφθεί.
Εν τούτοις, ενόψει της σοβαρότητας του θέματος που εγείρεται, θεωρώ σωστό να προβώ σε κάποιο σχολιασμό.
Προκύπτει σαφώς εκ πρώτης όψεως ότι το διάταγμα που εκδόθηκε προς τον Αρχηγό της Αστυνομίας έχει τα χαρακτηριστικά προνομιακού εντάλματος της φύσης mandamus. Τέτοια είναι τα διατάγματα που έχουν κυρίως επιτακτικό, προστακτικό χαρακτήρα και εκδίδονται ώστε να αναγκάσουν κάποιο πρόσωπο, όργανο, αρχή κλπ, όπως εκτελέσει ένα δημόσιο καθήκον το οποίο έχει και αρνείται να εκτελέσει και για το οποίο ο αιτητής έχει κάποιο έννομο συμφέρον. Η δημόσια φύση του καθήκοντος που αρνείται να εκτελέσει το όργανο είναι σημαντική προϋπόθεση, όπως προκύπτει από τη νομολογία, ούτως ώστε να μη χωρεί έκδοση του εντάλματος mandamus σε θέματα ιδιωτικού χαρακτήρα ή για αποκατάσταση δικαιωμάτων αστικής, ιδιωτικής φύσης. Μπορεί το Οικογενειακό Δικαστήριο όπως και τα Επαρχιακά να έχουν ευρεία εξουσία όσον αφορά την έκδοση διαταγμάτων αλλά αυτό δεν μπορεί να επηρεάσει τη συνταγματική πρόνοια του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος που δίδει αποκλειστική δικαιοδοσία στο Ανώτατο Δικαστήριο για την έκδοση προνομιακών ενταλμάτων. Έτσι θα έλεγα ότι, εκ πρώτης όψεως τουλάχιστον, το Οικογενειακό Δικαστήριο δεν είχε εξουσία να εκδώσει διάταγμα απευθυνόμενο προς τον Αρχηγό της Αστυνομίας για να ενεργήσει ούτως ώστε να εφαρμοστεί άλλο διάταγμα του ιδίου Δικαστηρίου που αφορούσε τη ρύθμιση των σχέσεων διαδίκων σε αστικής, οικογενειακής φύσης υπόθεση. Εν πάση περιπτώσει, το Άρθρο 18(1) του Ν. 216/90 στο οποίο βάσισε την έκδοση του διατάγματος το Οικογενειακό Δικαστήριο δεν έχει καμιά πρόνοια που να σχετίζεται με το θέμα και που να δικαιολογεί την έκδοση του διατάγματος. Ούτε οι γενικές αρχές που προβλέπονται στα Άρθρα του Συντάγματος τα οποία επικαλέσθηκε το Οικογενειακό Δικαστήριο δίδουν τέτοια εξουσία για έκδοση αυτής της φύσης διατάγματος. Ως εκ τούτου δεν φαίνεται να προκύπτει, με βάση οποιαδήποτε νομοθετική πρόνοια, εξουσία του Οικογενειακού Δικαστηρίου να διατάξει τον Αρχηγό της Αστυνομίας "να φροντίσει" για εφαρμογή άλλου διατάγματός του.
Κάτω από το φως των πιο πάνω η αίτηση για έκδοση εντάλματος Certiorari απορρίπτεται. Έχοντας υπόψη ότι όταν καταχωρήθηκε η αίτηση η μητέρα δεν είχε ακόμη επιστρέψει θεωρώ αιτιολογημένη την καταχώρηση της αίτησης. Αν και το διάταγμα απευθυνόταν προς τον Αρχηγό Αστυνομίας, τούτο επηρέαζε άμεσα τα συμφέροντα των αιτητών. Παρόλον ότι μετά την επιστροφή και την αποκατάσταση των πραγμάτων στην προτέρα τους θέση ίσως να μην εδικαιολογείτο η περαιτέρω προώθηση της αίτησης για έκδοση του εντάλματος Certiorari, το θέμα αυτό είναι σοβαρό και δικαιολογήθηκε η συνέχιση της αίτησης με μόνο σκοπό την επιδίωξη κάποιων κατευθυντήριων γραμμών που να ακολουθούνται στο μέλλον από τα κατώτερα Δικαστήρια σε παρόμοιας φύσης περιπτώσεις. Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, επιδικάζω το ήμισυ των εξόδων υπέρ των αιτητών.
H αίτηση για έκδοση certiorari απορρίπτεται. Eπιδικάζεται το ήμισυ των εξόδων υπέρ των αιτητών.