|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1999) 1 ΑΑΔ 847
7 Iουνίου, 1999
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΔΗΜΟΣ ΛΕΜΕΣΟΥ,
Eφεσείων-Eναγόμενος
ν.
ΑΝΔΡΕΑ ΤΟΜΑΖΟΥ, ΑΝΗΛΙΚΟY ΔΙΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΚΑΙ
ΣΤΕΝΟΤΕΡΟΥ ΑΥΤΟΥ ΦΙΛΟΥ, ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΤΟΜΑΖΟΥ,
Eφεσίβλητου-Eνάγοντα,
(Πολιτική Έφεση Aρ. 9412)
Αμέλεια — Βρέφος ηλικίας 11 μηνών, τραυματίστηκε σοβαρά από πτώση του στο πάτωμα Δημοτικού Βρεφοκομικού Σταθμού κατά τη διαδικασία αλλαγής των ρούχων του από βρεφοκόμο — Ο Δήμος κρίθηκε αποκλειστικά υπεύθυνος για την πρόκληση του ατυχήματος — Επικύρωση της πρωτόδικης απόφασης κατ' έφεση.
Αποζημιώσεις — Γενικές αποζημιώσεις — Κάταγμα στη βάση του κρανίου σε βρέφος ηλικίας 11 μηνών, μόνιμη απώλεια ακοής και στα δύο αυτιά για ολόκληρη τη ζωή του — Επιδίκαση γενικών αποζημιώσεων £20.000 — Επικυρώθηκε κατ' έφεση.
Ο Αντρέας, ηλικίας μόλις έντεκα μηνών, υπέστη σοβαρό τραύμα στα αυτιά όταν έπεσε από ειδικό έπιπλο, γνωστό ως "αλλαγή" ή "αλλάχτρα", στο Βρεφοκομικό Σταθμό του Δήμου Λεμεσού. Η βρεφοκόμος, η οποία άλλαξε τα ρούχα του Αντρέα γύρισε ελαφρά το κορμί της για να τα τοποθετήσει σε ένα πάγκο που βρισκόταν δίπλα στην αλλάχτρα. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή το βρέφος κύλισε από την αλλάχτρα και έπεσε στο μαρμαρένιο δάπεδο.
Το παιδί, σύμφωνα με την ιατρική μαρτυρία της παιδιάτρου που το παρακολουθούσε πριν γίνει το δυστύχημα, ήταν ένα απόλυτα υγιές παιδί. Η εν λόγω ιατρός καθώς και ο ωτορινολαρυγγολόγος και ο ψυχίατρος που εξέτασαν το βρέφος διαπίστωσαν πως το παιδί είχε απώλεια ακοής. Ο ωτορινολαρυγγολόγος διέγνωσε σοβαρή βαρυκοϊα και στα δύο αυτιά, που απέδωσε σε κάταγμα της βάσης του κρανίου που επηρέασε τα όργανα της ακοής. Η απώλεια ακοής του Αντρέα διαπιστώθηκε και στην Αγγλία, με ειδικά ακουολογικά όργανα, όπου μεταφέρθηκε από τους γονείς του μετά από εισήγηση του ωτορινολαρυγγολόγου.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο καταλόγισε αποκλειστική ευθύνη στο Δήμο για την πρόκληση του ατυχήματος και αποφάνθηκε ότι αιτία της απώλειας ακοής του Αντρέα ήταν η πτώση του στο πάτωμα του Σταθμού. Από αυτή τη πτώση υπέστη κάταγμα στη βάση του κρανίου, με αποτέλεσμα να επηρεαστούν τα όργανα της ακοής του και στα δύο αυτιά. Επιδίκασε στον Αντρέα ποσό £20.000, ως γενικές αποζημιώσεις και εξέδωσε απόφαση για το συνολικό ποσό, γενικών και ειδικών αποζημιώσεων, £20.108 με τόκους κ.λ.π.
Ο εφεσείων αμφισβήτησε κατ' έφεση τόσο τη διαπίστωση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ως προς την ευθύνη, όσο και το επιδικασθέν ποσό των γενικών αποζημιώσεων.
Το Εφετείο επικύρωσε την πρωτόδικη απόφαση.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Έφεση.
Έφεση από τον εναγόμενο Δήμο κατά της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού (Nικολάου, A.E.Δ.) που δόθηκε στις 3 Φεβρουαρίου, 1995 (Aγωγή Aρ. 2949/90) υπέρ του ενάγοντα-εφεσίβλητου και εναντίον του εναγομένου Δήμου-εφεσείοντα για £20.108 λόγω απώλειας ακοής που έχει υποστεί ο εφεσίβλητος συνεπεία ατυχήματος ενώ βρισκόταν στο βρεφοκομικό σταθμό του εφεσείοντα.
Φ. Ποταμίτης, για τον Eφεσείοντα.
Α. Χαραλάμπους για Κ. Τσιρίδη, για τον Eφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Στις 21.11.86 ο Ανδρέας Τομάζου ήταν νήπιο, 11 μόλις μηνών. Οι γονείς του εμπιστεύθηκαν την επιτήρηση του κατά τις εργάσιμες ώρες στο Βρεφοκομικό Σταθμό του εφεσείοντα, Δήμο Λεμεσού, που λειτουργούσε στη συνοικία Αγίου Ιωάννη. Οι βρεφοκόμοι του Σταθμού παρέσχαν στα νήπια τις συνήθεις υπηρεσίες, όπως καθαρισμό, αλλαγή ρούχων και παροχή τροφής.
Η Παναγιώτα Ιωάννου, που ήταν αρχικά τριτοδιάδικη στην αγωγή αλλά η σχετική διαδικασία διεκόπη, ήταν μια από τις βρεφοκόμους. Η ώρα 7.30π.μ. είχε αναλάβει την περιποίηση του Ανδρέα. Θα έπρεπε να αλλάξει τα ρούχα του και γι' αυτό τον τοποθέτησε πάνω σε ένα ειδικό έπιπλο, γνωστό ως «αλλαγή» ή «αλλάχτρα», κι αφού αφαίρεσε τα εσωτερικά ρούχα του παιδιού, γύρισε ελαφρά το κορμί της για να τα τοποθετήσει σ' ένα πάγκο που βρισκότνα δίπλα στην αλλάχτρα. Τη στιγμή ακριβώς αυτή το βρέφος κύλισε από την αλλάχτρα και έπεσε στο μαρμαρένιο δάπεδο. Μεταφέρθηκε αμέσως στο νοσοκομείο και ειδοποιήθηκαν οι γονείς του.
Δυο βρεφοκόμοι του Σταθμού είπαν στη μαρτυρία τους πως όταν σήκωσαν το βρέφος από το δάπεδο πρόσεξαν πως αιμορραγούσε από το ένα του αυτί. Το παιδάκι παρέμεινε λίγες μέρες στο Νοσοκομείο για περίθαλψη και μετά παραδόθηκε στους γονείς του. Η μητέρα του όμως πρόσεξε πως τις επόμενες μέρες ο Ανδρέας δεν συμπεριφερόταν φυσιολογικά. Τούτο της προκάλεσε ανησυχία και άρχισε να παίρνει το παιδί σε διάφορους γιατρούς. Οι γιατροί Κουκούνης - ωτορινολαρυγγολόγος, η κα.Γιάννακα - παιδίατρος, και Μέσης - ψυχίατρος, διαπίστωσαν πως το παιδί είχε απώλεια ακοής. Η κα.Γιάννακα, που παρακολουθούσε τον Ανδρέα και προτού γίνει το δυστύχημα, είπε πως πριν από το ατυχές συμβάν ήταν ένα φυσιολογικό και απόλυτα υγιές παιδί. Ο γιατρός Κουκούνης διέγνωσε σοβαρή βαρυκοϊα και στα δυο αυτιά, που απέδωσε σε κάταγμα της βάσης του κρανίου που επηρέασε τα όργανα της ακοής. Η γιατρός Γιάννακα είχε διαπιστώσει η ίδια πως όταν εισήχθη το παιδί στο νοσοκομείο έτρεχε από το αυτί του πολύ εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Τούτο, σύμφωνα με την δική της γνώμη και του γιατρού Ξηρού, υποδήλωνε κάταγμα της βάσης του κρανίου και ρήξη της μήνιγγος. Η απώλεια της ακοής του Ανδρέα διαπιστώθηκε και στην Αγγλία, με ειδικά ακουολογικά όργανα, όπου μεταφέρθηκε από τους γονείς του, μετά από εισήγηση του γιατρού Κουκούνη.
Οι δικηγόροι του εφεσείοντα Δήμου αμφισβήτησαν στο πρωτόδικο Δικαστήριο (α) την ευθύνη τους για το ατύχημα και (β) πως η κώφωση του Ανδρέα, που κίνησε την αγωγή μέσω του πατέρα του, προκλήθηκε από την πτώση του ενώ βρισκόταν στο βρεφοκομικό σταθμό.
Το Δικαστήριο στη μακροσκελή και εμπεριστατωμένη απόφαση του, ανέλυσε με λεπτομέρεια όλη τη μαρτυρία που προσκομίστηκε ενώπιον του. Έκρινε πως αποδείκτηκε η ευθύνη του Δήμου, στον οποίο κατελόγισε εξ ολοκλήρου αμέλεια, και πως η απώλεια της ακοής του Ανδρέα οφειλόταν στην πτώση του στο πάτωμα του Σταθμού. Από αυτή τη πτώση υπέστη κάταγμα στη βάση του κρανίου, με αποτέλεσμα να επηρεαστούν τα όργανα της ακοής του και στα δυο αυτιά. Επεδίκασε τέλος στον Ανδρέα ποσό £20.000, ως γενικές αποζημιώσεις, και εξέδωσε απόφαση για το συνολικό ποσό, γενικών και ειδικών αποζημιώσεων, £20.108 με τόκους κ.λπ.
Οι δικηγόροι του εφεσείοντα Δήμου εισηγούνται επίσης πως το επιδικασθέν ποσό των γενικών αποζημιώσεων είναι έκδηλα υπερβολικό.
Αναφορικά με το ζήτημα της ευθύνης, και στη βάση των αδιαμφισβήτητων γεγονότων που συνοψίζουμε πιο πάνω, η ετυμηγορία του πρωτόδικου Δικαστηρίου για πλήρη ευθύνη του δήμου Λεμεσού κρίνεται ως άμεμπτη. Το παιδί τομοποθετήθηκε με εσφαλμένο τρόπο από τη βρεφοκόμο πάνω στην αλλάχτρα, δηλαδή οριζοντίως με αποτέλεσμα όταν γύρισε πλευρό να πέσει στο έδαφος. Αν έβαζε όμως το παιδί κάθετα προς την αλλάχτρα, τούτο δεν θα συνέβαινε. Είναι πασίγνωστο, και ασφαλώς αναμένεται και από μια βρεφοκόμο να το γνωρίζει, πως τα νήπια μπορούν να γυρίσουν μόνο στο πλευρό, και όχι να κάνουν τούμπες. Και ο Ανδρέας βρισκόταν ακόμη σ' αυτή τη κατάσταση. Όταν η βρεφοκόμος έστριψε λίγο το κορμί της για να τοποθετήσει στο διπλανό πάγκο τα ρούχα που έβγαλε από το παιδί, η προσοχή της, έστω στιγμιαία, δεν ήταν σ' αυτό, που γύρισε πλευρό και έπεσε στο πάτωμα.
Η ιατρική μαρτυρία που παρουσίασε ο εφεσίβλητος, και που συνοψίζουμε πιο πάνω, για να αποδείξει πως η απώλεια ακοής του οφείλεται στο τραύμα που υπέστη από την πτώση, ορθά κρίθηκε ως απόλυτα ικανοποιητική, γιατί δεν είχε κλονισθεί κατά την αντεξέταση, αλλά και γιατί θεωρήθηκε από το Δικαστήριο ως αξιόπιστη.
Στο περίγραμμα αγόρευσης των δικηγόρων του Δήμου, το οποίο και υιοθέτησαν ενώπιον μας, προσβάλλονται οι διαπιστώσεις και ευρήματα του Δικαστηρίου, που έγιναν από αυτό αφού ανέλυσε τη μαρτυρία και τα αιτιολόγησε σε έκταση. Δίδονται από τους δικηγόρους διάφορα παραδείγματα, με αναφορά σε επουσιώδεις μικρολεπτομέρειες της μαρτυρίας, για να καταδειχθεί κάποια δήθεν αντίφαση, ή ανακρίβεια πάνω σε επουσιώδη ζητήματα, που ούτε κατ' ελάχιστο δεν κλονίζουν την ετυμηγορία του πρωτόδικου Δικαστή.
Συνηθίζουμε να επαναλαμβάνουμε τις αρχές που εφαρμόζονται από το Εφετείο, όταν προσβάλλονται ευρήματα και διαπιστώσεις του δικάζοντος Δικαστηρίου. Με την ίδια συχνότητα παρατηρούμε πως αγνοούνται, έτσι που να αισθανόμαστε πως καθίσταται αχρείαστη η επανάληψη τους. Απλώς εφαρμόζονται.
Η έφεση στρέφεται και εναντίον του επιδικασθέντος ποσού, £20.000, των γενικών αποζημιώσεων. Οι δικηγόροι εισηγούνται πως είναι έκδηλα υπερβολικό για τη μόνιμη απώλεια της ακοής του Ανδρέα για ολόκληρη του τη ζωή. Δεν χρειάζεται, νομίζουμε, να τονίσουμε την αξία της αίσθησης ακοής στον άνθρωπο, και το μέγεθος της απώλειας και μειονεξίας που συνοδεύει κάποιο, που δεν διαθέτει το ζωτικό και φυσικό τούτο χάρισμα. Το ποσό που επιδικάστηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο, ακόμη και στο χρόνο που εκδόθηκε η απόφαση, 3.2.1995, θεωρείται χαμηλό, αλλά εφόσον δεν υπάρχει αντέφεση επί του ζητήματος δεν θα το σχολιάσουμε παραπέρα.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.