|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1999) 1 ΑΑΔ 508
21 Aπριλίου, 1999
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
(Πολιτική Έφεση Aρ. 9200)
ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ,
Eφεσείοντες,
v.
(Α) ΒΑΛΕΡΙΣ ΤΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΔΗ,
(Β) ΑΝΤΩΝΗ ΛΙΑΤΣΟΥ, ΥΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ
ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΟΣ ΤΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΔΗ, ΔΥΝΑΜΕΙ
ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ, ΑΡ.102/87,
Eφεσιβλήτων.
(Πολιτική Έφεση Aρ. 9201)
(Α) ΒΑΛΕΡΙ ΤΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΔΗ,
(Β) ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΤΣΟΣ, ΥΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ
ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΟΣ ΤΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΔΗ, ΔΥΝΑΜΕΙ
ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ, ΑΡ.102/87,
Eφεσείοντες,
v.
ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ,
Eφεσιβλήτων.
(Πολιτικές Eφέσεις Aρ. 9200, 9201)
Ευρήματα Δικαστηρίου — Αξιοπιστία μαρτύρων — Εφετείο, δεν επεμβαίνει σε ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ως προς την αξιοπιστία των μαρτύρων εκτός αν δεν δικαιολογούνται από την ενώπιον του μαρτυρία ή υπάρχει σφάλμα στην κρίση επί τούτων ή επί της αξιοπιστίας των μαρτύρων.
Εγγύηση — Υπογραφή εγγύησης από πληρεξούσιο αντιπρόσωπο, δυνάμει γενικού πληρεξουσίου εγγράφου, για τη διασφάλιση χρηματικών υποχρεώσεων που παρέσχε η τράπεζα προς τρίτο πρόσωπο και υποθήκευση προς τούτο κτημάτων του πληρεξουσιοδοτούντος — Ισχυρισμοί ότι η υπογραφή του πληρεξουσίου αντιπροσώπου στα εγγυητήρια έγγραφα και στην υποθήκη ελήφθη με δόλο και απάτη, ήταν αποτέλεσμα συνωμοσίας, και ότι ο ίδιος παραπλανήθηκε από τους υπαλλήλους της τράπεζας ως προς το περιεχόμενο των εγγράφων που υπέγραφε — Δεν τεκμηριώθηκαν.
Πληρεξούσιο — Δεσμεύει τον εξουσιοδότη έναντι τρίτων, αναφορικά με πράξεις του αντιπροσώπου του, που έγιναν σύμφωνα με τους όρους του πληρεξουσίου εγγράφου, μέχρις ότου αυτό ανακληθεί.
Η Τράπεζα Κύπρου Λτδ καταχώρησε τις αγωγές 546/87 και 2921/87 στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού κατά του Π. Δημοσθένους, της συζύγου του Ευνίκης, της οικογενειακής τους εταιρείας Zic-Zac Shoes Co. Ltd και των διαχειριστών του αποβιώσαντα Τίτου Φλωρίδη. Με την πρώτη αξίωνε ποσό £58.883,47, υπόλοιπο δανείου με επιτόκιο 9% στο κεφάλαιο που καθοριζόταν ανάλογα με την αυξομείωση του, ενώ με τη δεύτερη διάφορα ποσά συνολικού ύψους £38.635,50, πάλι με επιτόκιο 9% ανάλογα με τη διακύμανση του χρέους, που δημιουργήθηκε από προεξοφλήσεις της τράπεζας εκ μέρους του εναγομένου 1 στις αγωγές, Π. Δημοσθένους.
Ο Π. Δημοσθένους, η Ευνίκη Δημοσθένους και η εταιρεία Zic-Zac Shoes δέχθηκαν απόφαση ως η απαίτηση και στις δύο αγωγές, ενώ εναντίον των πιο πάνω διαχειριστών εξεδόθη απόφαση η οποία εφεσιβάλλεται με την έφεση 9201. Η έφεση 9200 που καταχωρήθηκε από την τράπεζα, στρέφεται εναντίον της πρωτόδικης απόφασης γιατί σ' αυτή δεν εκδόθηκε και απόφαση υπέρ της στην αγωγή 2921/87, αλλά μόνο στην 546/87.
Η υποχρέωση των διαχειριστών προέκυψε από την εγγύηση που υπέγραψε ο πατέρας του αποβιώσαντα Τίτου, Πέτρος Φλωρίδης εκ μέρους του γυιού του, για τη διασφάλιση των χρηματικών διευκολύνσεων που παρέσχε η τράπεζα προς τον Π. Δημοσθένους - σύζυγο της εγγονής του Πέτρου Φλωρίδη, Ευνίκης. Η εγγύηση κατέστη ισχυρότερη με την υποθήκευση από τον Πέτρο Φλωρίδη υπέρ της τράπεζας και ακίνητης ιδιοκτησίας του γυιού του Τίτου. Ο Πέτρος Φλωρίδης ενήργησε εκ μέρους του γυιού του βάσει γενικού πληρεξουσίου εγγράφου - τεκμ. 21, που υπεγράφη στην Αγγλία όπου διέμενε μονίμως και ανακλήθηκε μετά την υπογραφή των υποχρεώσεων προς την τράπεζα, που αναφέρονται πιο πάνω, από τον Πέτρο Φλωρίδη.
Οι διαχειριστές υποστήριξαν ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η υπογραφή του Πέτρου Φλωρίδη στα εγγυητήρια έγγραφα και στην υποθήκη ελήφθη με δόλο και απάτη, που ασκήθηκαν εκ μέρους της τράπεζας, διά των υπαλλήλων της και της εγγονής του Ευνίκης, που συνωμότησαν μεταξύ τους για τον ίδιο σκοπό. Προβλήθηκαν επίσης οι ακόλουθοι ισχυρισμοί:
(1) Ο Πέτρος Φλωρίδης ηλικίας τότε 80 χρόνων, παραπλανήθηκε από την εγγονή του Ευνίκη, αλλά και τους υπαλλήλους της τράπεζας ως προς το περιεχόμενο των εγγράφων που υπέγραφε.
(2) Ο Πέτρος Φλωρίδης είχε μεν γενικό πληρεξούσιο έγγραφο από το γυιό του να διαχειρίζεται την περιουσία του, αλλά τούτο εν γνώσει της τράπεζας, δόθηκε για συγκεκριμένη πράξη. Η δε τράπεζα επειδή γνώριζε την ύπαρξη του γενικού πληρεξουσίου, εκμεταλλεύτηκε την περίσταση για να αποσπάσει την υπογραφή του Πέτρου Φλωρίδη, ώστε να καλύψει τις υποχρεώσεις του Δημοσθένους, για τον οποίο συνεγγυήτρια ήταν και η εγγονή του Πέτρου Φλωρίδη, Ευνίκη.
(3) Οι υπάλληλοι της τράπεζας παραχώρησαν, κατά παράβαση των καθηκόντων τους, χρηματικές διευκολύνσεις προς τον Δημοσθένους χωρίς να έχουν τις αναγκαίες διευκολύνσεις από αυτόν, τις οποίες επεδίωξαν και κάλυψαν, με τις επίδικες εγγυήσεις του Πέτρου Φλωρίδη.
(4) Ο Πέτρος Φλωρίδης δεν διάβασε τα επίδικα έγγραφα, το δε μορφωτικό του επίπεδο δεν του επέτρεπε να καταλάβει, έστω και αν τα διάβαζε, το περιεχόμενό τους. Γι' αυτό η τράπεζα είχε νομική ευθύνη, με βάση τις αρχές του δικαίου της επιείκειας να βεβαιωθεί πως ο Πέτρος Φλωρίδης γνώριζε πλήρως τις επιπτώσεις της υπογραφής του.
Ο δικηγόρος των διαχειριστών, εισηγήθηκε ενώπιον του Εφετείου ότι οι διαπιστώσεις του πρωτόδικου Δικαστηρίου που βασίζονται στην αξιοπιστία των μαρτύρων και τα έγγραφα τεκμήρια, είναι εσφαλμένες.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Το πρωτόδικο Δικαστήριο ανέλυσε σε έκταση το περιεχόμενο της προσαχθείσας μαρτυρίας και έδωσε σωρεία λόγων για να αιτιολογήσει την προσέγγισή του σε ό,τι αφορά την αποδεικτική της αξία. Δεν προβλήθηκε ενώπιον του Εφετείου ικανοποιητικός λόγος για επέμβαση στην αξιολόγηση αυτή και τις διαπιστώσεις του Δικαστηρίου που έγιναν στη βάση της.
2. Τα ακόλουθα στοιχεία επαληθεύουν τις διαπιστώσεις του πρωτόδικου Δικαστηρίου:
α) Ο Πέτρος Φλωρίδης χρησιμοποίησε το γενικό πληρεξούσιο - το οποίο εδόθη το 1981 για ένα συγκεκριμένο σκοπό και το οποίο δεν ανεκλήθη όταν ο σκοπός εκπληρώθηκε - για να εξασφαλίσει δάνειο για τον Π. Δημοσθένους, το οποίο στην πραγματικότητα ήταν για τον ίδιο τον Τίτο Φλωρίδη.
β) Το γενικό πληρεξούσιο έγγραφο είχε χρησιμοποιηθεί και για άλλες συναλλαγές, για τις οποίες ο Τίτος Φλωρίδης δεν πρόβαλε καμιά αμφισβήτηση, εφόσον βέβαια ήταν προς όφελος των δικών του συμφερόντων. Προφανώς το ζήτημα δημιουργήθηκε όταν προέκυψε η εκπλήρωση των επίδικων υποχρεώσεων που δημιουργήθηκαν προς την τράπεζα.
γ) Το πληρεξούσιο, που δόθηκε τέσσερα χρόνια προηγουμένως, δεν ανεκλήθη. Ως εκ τούτου εδέσμευε τον εξουσιοδότη έναντι τρίτων, αναφορικά με πράξεις του αντιπροσώπου του, που έγιναν σύμφωνα με τους όρους του.
δ) Τα γεγονότα όπως αποδείχθηκαν δεν είναι ότι σκοπός της τράπεζας ήταν να καλυφθούν οι ήδη υφιστάμενες οικονομικές υποχρεώσεις του Δημοσθένους, με τη χρήση του επίμαχου πληρεξουσίου, και για την επίτευξη του σκοπού αυτού η τράπεζα καταδολίευσε τον Πέτρο Φλωρίδη, αποσπώντας την υπογραφή του. Είναι ο Δημοσθένους που υπέβαλε αίτηση στην τράπεζα να του παραχωρηθούν οι διευκολύνσεις, και ο ίδιος πρότεινε τις εγγυήσεις.
Ενόψει των ανωτέρω η πιο πάνω έφεση 9201 απορρίπτεται.
Η έφεση 9200 αφορά σε ένα πραγματικό λάθος του Δικαστηρίου που εκ παραδρομής ίσως, παρεισέφρησε στο διατακτικό της απόφασης. Το Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση μόνο στην μια από τις συνεκδικαζόμενες αγωγές την 546/87 και όχι στην 2921/87. Ως εκ τούτου εκδίδεται απόφαση και στην αγωγή 2921/87 υπέρ της τράπεζας ως η απαίτηση. Η ευθύνη των διαχειριστών θα είναι αλληλέγγυα και κεχωρισμένη με τους άλλους εναγομένους.
H έφεση 9200 επέτυχε χωρίς έξοδα. H έφεση 9201 απορρίφθηκε με έξοδα.
Έφεση 9200.
Έφεση από την ενάγουσα εναντίον της απόφασης του πλήρους Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού (Kαλλής, Π.E.Δ. και Nικολάτος, E.Δ.) που δόθηκε στις 12 Mαΐου, 1994 (Aγωγές Aρ. 546/87 και 2921/87) η οποία, εκ παραδρομής ίσως, εκδόθηκε μόνο στη μια από τις συνεκδικασθείσες αγωγές, την 546/87 και όχι στην 2921/87.
Έφεση 9201.
Έφεση από τους εναγομένους εναντίον της πιο πάνω απόφασης υπέρ της εφεσίβλητης-ενάγουσας και εναντίον των εφεσειόντων-εναγομένων 3α και 3β στην Aγωγή 546/87 και 4α και 4β στην Aγωγή 2921/87 για ποσό £50.685,52 με τόκο 9% ετησίως από 25 Iουλίου, 1989 μείον ποσό £4.396 που πληρώθηκε στις 19 Iανουαρίου, 1990 και ποσό £5.000 που πληρώθηκε στις 12 Mαΐου, 1990 με τις ανάλογες τροποποιήσεις ως προς τον τόκο.
Αιμίλιος Θεοδούλου, για την Eφεσείουσα στην Π.E. 9200 και Eφεσίβλητη στην Π.E. 9201.
Κ. Μιχαηλίδης, για τους Eφεσίβλητους στην Π.E. 9200 και εφεσείοντες στην Π.E. 9201.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Η Τράπεζα Κύπρου Λτδ ήταν ενάγουσα στις δυο αγωγές, 546/87 και 2921/87, που καταχωρίστηκαν στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού. Με την πρώτη αγωγή αξίωνε ποσό £58.883,47, υπόλοιπο δανείου με επιτόκιο 9% στο κεφάλαιο που καθοριζόταν ανάλογα με την αυξομείωση του, ενώ στη δεύτερη διάφορα ποσά συνολικού ύψους £38.635.50, πάλι με επιτόκιο 9% ανάλογα με τη διακύμανση του χρέους, που δημιουργήθηκε από προεξοφλήσεις της τράπεζας εκ μέρους του εναγομένου 1 στις αγωγές, Παναγιώτη Δημοσθένους. Συνεναγόμενοι ήσαν και η σύζυγος του Δημοσθένους, Ευνίκη, η οικογενιακή τους εταιρεία Zic-Zac Shoes Co.Ltd και οι διαχειριστές του αποβιώσαντα Τίτου Φλωρίδη.
Οι εφέσεις αφορούν την απόφαση που εξέδωσε το Πλήρες Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού και στις δυο αγωγές, οι οποίες είχαν συνεκδικαστεί. Η 9201 σχετίζεται με την απόφαση εναντίον των πιο πάνω διαχειριστών, που είναι και οι εφεσείοντες. Οι τρεις άλλοι εναγόμενοι, δηλαδή ο Παναγιώτης Δημοσθένους, Ευνίκη Δημοσθένους και η εταιρεία Zic-Zac Shoes Co.Ltd., δέχθηκαν απόφαση ως η απαίτηση της τράπεζας και στις δυο αγωγές στις 25.6.90. Η απόφαση αυτή, που συντάχθηκε στις 4.7.90, είναι ενώπιον μας. Η έφεση 9200, που καταχωρίστηκε από την Τράπεζα, στρέφεται εναντίον της πρωτόδικης απόφασης γιατί σ' αυτή δεν εκδόθηκε και απόφαση υπέρ της στην αγωγή 2921/87, αλλά μόνο στην 546/87.
Η διαφορά μεταξύ των διαχειριστών της περιουσίας του Τίτου Φλωρίδη και της τράπεζας συζητήθηκε σε μια μακρόχρονη και επίπονη ακροαματική διαδικασία. Η υποχρέωση των διαχειριστών προέκυψε από την εγγύηση που υπέγραψε ο πατέρας του αποβιώσαντα Τίτου, Πέτρος Φλωρίδης εκ μέρους του γιου του, για τη διασφάλιση των χρηματικών διευκολύνσεων που παρέσχε η τράπεζα στον Παναγιώτη Δημοσθένους - σύζυγο της εγγονής του Πέτρου Φλωρίδη, Ευνίκης. Η εγγύηση κατέστη ισχυρότερη με την υποθήκευση από τον Πέτρο Φλωρίδη υπέρ της τράπεζας και ακίνητης ιδιοκτησίας του γιου του Τίτου. Ο Πέτρος Φλωρίδης ενήργησε εκ μέρους του γιου του βάσει γενικού πληρεξουσίου εγγράφου - τεκμ.21, που είχε από αυτόν. Το πληρεξούσιο έγγραφο υπεγράφη από τον Τίτο στις 9.11.81 στην Υπάτη Αρμοστεία της χώρας μας στο Λονδίνο, όπου διέμενε μονίμως. Ανακλήθηκε με επιστολή του στις 23.10.86, μετά την υπογραφή των υποχρεώσεων προς την τράπεζα στις 5.4.1985, στις οποίες αναφερθήκαμε πιο πάνω, από τον Πέτρο Φλωρίδη.
Οι διαχειριστές υπερασπίστηκαν τις δυο αγωγές στη βάση του ισχυρισμού πως, η υπογραφή του Πέτρου Φλωρίδη στα εγγυητήρια έγγραφα και στην υποθήκη ελήφθη με δόλο και απάτη, που ασκήθηκαν εκ μέρους της τράπεζας, δια των υπαλλήλων της, και της εγγονής του Ευνίκης, που συνωμότησαν μεταξύ τους για τον ίδιο σκοπό. Στην προσπάθεια του να αποδείξει τους πιο πάνω ισχυρισμούς ο δικηγόρος των διαχειριστών υπέβαλε σε μακρά και εντατική αντεξέταση τους μάρτυρες που κατέθεσαν εκ μέρους της τράπεζας, ιδιαίτερα τη Μαρία Μιχαήλ, υπαλλήλου της κατά τον ουσιώδη χρόνο. Η τελευταία κατέθεσε στο Δικαστήριο πως υπεγράφησαν ενώπιον της τα επίμαχα εγγυητήρια, τεκμήρια 10 και 11, στα οποία μάλιστα υπέγραψε και η ίδια ως μάρτυρας. Ανέφερε δε πως, σύμφωνα με πάγια πρακτική της τράπεζας, είχε εξηγήσει στον Πέτρο Φλωρίδη το περιεχόμενο και το σκοπό των εγγράφων.
Η έντονη αντιδικία συνέβαλε στο να επεκταθεί η αντεξέταση των μαρτύρων της τράπεζας, έτσι που να αγγίξει και ζητήματα άσχετα με το επίκεντρο των ισχυρισμών που πρόβαλαν οι διαχειριστές, και που ήδη εκθέσαμε πιο πάνω. Οι ισχυρισμοί που προβλήθηκαν έχουν πολλές αιχμές. Αρχίζουν με την εισήγηση πως παραπλανήθηκε ο Πέτρος Φλωρίδης, που ήταν τότε 80 χρονών, από την εγγονή του Ευνίκη, αλλά και τους υπαλλήλους της τράπεζας, ως προς το περιεχόμενο των εγγράφων που υπέγραφε. Ο ίδιος ισχυρίστηκε στη μαρτυρία του πως του είπαν ότι υπέγραφε την εγγύηση για τη συνηθισμένη ανανέωση της διευκόλυνσης παρατραβήγματος του συζύγου της εγγονής του Δημοσθένους, για £10.000. Διαζευκτικά, οι εφεσείοντες διατείνονται πως ο Πέτρος Φλωρίδης είχε μεν γενικό πληρεξούσιο έγγαφο από το γιο του να διαχειρίζεται την περιουσία του, αλλά τούτο, εν γνώσει της τράπεζας, δόθηκε για μια συγκεκριμένη πράξη. Η δε τράπεζα, επειδή γνώριζε την ύπαρξη του γενικού πληρεξουσίου, εκμεταλλεύτηκε την περίσταση για να αποσπάσει την υπογραφή του Πέτρου Φλωρίδη, ώστε να καλύψει τις υποχρεώσεις του Δημοσθένους, για τον οποίο συνεγγυήτρια ήταν και η εγγονή του Πέτρου Φλωρίδη, Ευνίκη. Ο ισχυρισμός προχώρησε ακόμη βαθύτερα. Εισηγούνται οι διαχειριστές πως οι υπάλληλοι της τράπεζας είχαν παραβεί τα καθήκοντα, που είχαν σύμφωνα με τις οδηγίες τους, και παραχώρησαν χρηματικές διευκολύνσεις προς τον Δημοσθένους χωρίς να έχουν τις αναγκαίες διασφαλίσεις από αυτόν, τις οποίες επεδίωξαν, και κάλυψαν, με τις επίδικες εγγυήσεις του Πέτρου Φλωρίδη. Ισχυρίστηκαν επίσης πως ο Πέτρος Φλωρίδης δεν διάβασε τα επίδικα έγγραφα, το δε μορφωτικό του επίπεδο, εν πάση περιπτώσει, δεν του επέτρεπε να καταλάβει, έστω και αν τα διάβαζε, το περιεχόμενο τους. Εισηγούνται συναφώς, κάτι που άπτεται και της νομικής πτυχής του ζητήματος, πως η τράπεζα, ενόψει των ειδικών περιστάσεων της υπόθεσης, είχε νομική ευθύνη, με βάση τις αρχές του δικαίου της επιείκειας, να βεβαιωθεί πως ο Πέτρος Φλωρίδης γνώριζε πλήρως τις επιπτώσεις της υπογραφής του.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο ασχολείται λεπτομερώς, στην μακροσκελή του απόφαση, με όλες τις πτυχές της υπόθεσης. Αναφορικά με την προσαχθείσα μαρτυρία, αυτή αναλύεται σε έκταση και δίδονται επαρκείς λόγοι για τις διαπιστώσεις του. Το Δικαστήριο δέχεται πως ο Πέτρος Φλωρίδης γνώριζε πολύ καλά το περιεχόμενο των εγγυητηρίων εγγράφων, και πως αυτό του είχε εξηγηθεί από την υπάλληλο της τράπεζας. Το Δικαστήριο διαπίστωσε πως ο Πέτρος Φλωρίδης, μολονότι 80 ετών κατά τον ουσιώδη χρόνο, είχε ικανοποιητικές γραμματικές γνώσεις, αλλά και πείρα στις τραπεζικές συναλλαγές. Απέρριψε δε ως αστήρικτους τους ισχυρισμούς των διαχειριστών πως οι υπάλληλοι της τράπεζας συνωμότησαν με την εγγονή του Πέτρου Φλωρίδη Ευνίκη, ώστε με δόλιο τρόπο να αποσπάσουν την υπογραφή του στα συμβόλαια.
Είναι γεγονός πως ο ίδιος ο Πέτρος Φλωρίδης είπε πως είχε αδυναμία στην εγγονή του η οποία τον ξεγέλασε. Ισχυρίστηκε δε πως αυτή θα πρέπει να συμφώνησε στην εξαπάτηση του και με τους υπαλλήλους της τράπεζας.
Ο δικηγόρος των διαχειριστών, στην αγόρευση του ενώπιον μας, προσπάθησε να μας πείσει πως οι διαπιστώσεις του πρωτόδικου Δικαστηρίου, που βασίζονται στην αξιοπιστία των μαρτύρων και τα έγγραφα τεκμήρια, είναι εσφαλμένες. Μας κάλεσε δε ουσιαστικά να δεχθούμε τις δικές του εισηγήσεις, που στηρίζονται αποκλειστικά στη μαρτυρία του Πέτρου Φλωρίδη, την οποία μας ζήτησε να αξιολογήσουμε ως αληθή.
Δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε τις νομικές αρχές σύμφωνα με τις οποίες το εφετείο επεμβαίνει στην αξιολόγηση της αξιοπιστίας των μαρτύρων από το πρωτόδικο Δικαστήριο. Στην υπόθεση που εξετάζουμε, όπως έχουμε ήδη πει, το Δικαστήριο ανέλυσε σε έκταση το περιεχόμενο της προσαχθείσας μαρτυρίας και έδωσε σωρεία λόγων για να αιτιολογήσει την προσέγγιση του σε ό,τι αφορά την αποδεικτική της αξία. Δεν έχει προβληθεί ενώπιον μας ικανοποιητικός λόγος για να διαφωνήσουμε με την αξιολόγηση αυτή, και τις διαπιστώσεις του Δικαστηρίου που έγιναν στη βάση της.
Θα επισημάνουμε όμως ορισμένα στοιχεία, τα οποία και επαληθεύουν τις διαπιστώσεις του πρωτόδικου Δικαστηρίου. Έγινε εισήγηση πως το γενικό πληρεξούσιο έγγραφο, τεκμ.21, που χρησιμοποίησε ο Πέτρος Φλωρίδης για τις επίμαχες εγγυήσεις και υποθήκη, υπεγράφη στην πραγματικότητα το 1981 για ένα συγκεκριμένο σκοπό. Είπε, επιπλέον, ο συνήγορος των διαχειριστών πως η τράπεζα θα έπρεπε να μην ενεργήσει πάνω σε ένα πληρεξούσιο που είχε δοθεί τέσσερα χρόνια προηγουμένως.
Έχουμε την άποψη πως εάν, θεωρητικά, το πληρεξούσιο έγγραφο εδόθη το 1981 για ένα συγκεκριμένο σκοπό, προβάλλει τότε το ερώτημα, γιατί δεν ανεκλήθη όταν ο σκοπός εκπληρώθηκε; Ο σκοπός δε αυτός, όπως εισηγήθηκε ο συνήγορος των διαχειριστών, ήταν για να πάρει δάνειο από την τράπεζα, ύψους £8.000, ο ίδιος ο πληρεξουσιοδοτών - Τίτος Φλωρίδης, μολονότι ως δανειστής στα έγγραφα της τράπεζας ήταν ο Παναγιώτης Δημοσθένους. Τούτο έγινε, συνεχίζει ο ισχυρισμός των διαχειριστών, για να αποφευχθούν οι διατυπώσεις στην έκδοση άδειας διακίνησης συναλλάγματος από την Κεντρική Τράπεζα δεδομένου ότι ο Τίτος Φλωρίδης ήταν μόνιμος κάτοικος εξωτερικού. Γι' αυτό το λόγο και το δάνειο αυτό έγινε με την εγγύηση υποθήκης κτήματος του Τίτου Φλωρίδη. Με δυο λόγια, ο Πέτρος Φλωρίδης χρησιμοποίησε το ίδιο πληρεξούσιο για να εξασφαλίσει δάνειο για τον Παναγιώτη Δημοσθένους, το οποίο στην πραγματικότητα ήταν για τον ίδιο τον Τίτο Φλωρίδη.
Επιπλέον, το ίδιο πληρεξούσιο έγγραφο είχε χρησιμοποιήσει ο Πέτρος Φλωρίδης για να δωρίσει στο γιο του, Τίτο, κτήμα. Υπέγραψε δε, για τη μεταβίβαση του στο κτηματολόγιο, και με τις δυο του ιδιότητες, ως δωρητής και ως δωρεοδόχος. Βλέπουμε δηλαδή πως το γενικό πληρεξούσιο έγγραφο είχε χρησιμοποιηθεί και για άλλες συναλλαγές, για τις οποίες ο Τίτος Φλωρίδης δεν πρόβαλε καμιά αμφισβήτηση, εφόσον βέβαια ήταν προς όφελος δικών του συμφερόντων. Προφανώς το ζήτημα δημιουργήθηκε όταν προέκυψε η εκπλήρωση των επίδικων υποχρεώσεων που δημιουργήθηκαν προς την τράπεζα.
Η εισήγηση δε του δικηγόρου των διαχειριστών, ότι δηλαδή η τράπεζα είχε υποχρέωση να ανησυχήσει γιατί το πληρεξούσιο είχε δοθεί τέσσερα χρόνια προηγουμένως, θα καταργούσε την ελεύθερη συναλλαγή, και την ίδια την έγγραφη εξουσιοδότηση, μεταξύ του πληρεξουσίου αντιπροσώπου και τρίτων. Το πληρεξούσιο δεν ανεκλήθη, και ως εκ τούτου δεσμεύει τον εξουσιοδότη έναντι τρίτων, αναφορικά με πράξεις του αντιπροσώπου του, που έγιναν σύμφωνα με τους όρους του πληρεξουσίου εγγράφου.
Μας απασχόλησε ιδιαίτερα η υπόθεση σε μια προσπάθεια να αγγίξουμε το δίκαιο, όπως βέβαια ορίζει ο νόμος. Έχουμε διαβάσει με προσοχή τα πρακτικά και τα τεκμήρια. Επικεντρώσαμε την προσοχή μας εκτός από τα στοιχεία, στα οποία στηρίζει την απόφαση του το πρωτόδικο Δικαστήριο, και σε δυο άλλα. Κατά πόσο δηλαδή το πληρεξούσιο έγγραφο, έστω και με τον τίτλο «γενικό», έδιδε δικαίωμα στον Πέτρο Φλωρίδη να διαχειριστεί, με τον τρόπο που χειρίστηκε, την περιουσία του Τίτου. Διαπιστώσαμε πως το έγγραφο είναι διατυπωμένο σε γλώσσα που δεν επιδέχεται καμιά αμφισβήτηση. Μάλιστα, προστίθεται σ' αυτό, σε χαρακτήρες γραφομηχανής, ειδικός όρος που δίδει δικαίωμα στον πληρεξούσιο αντιπρόσωπο να εγγυάται οποιοδήποτε τρίτο πρόσωπο, υποθηκεύοντας προς τούτο κτήματα του πληρεξουσιοδοτούντος. Ασχοληθήκαμε επίσης, ειδικά, και με την εισήγηση πως σκοπός της τράπεζας ήταν να καλυφθούν οι ήδη υφιστάμενες οικονομικές υποχρεώσεις του Δημοσθένους, με τη χρήση του επίμαχου πληρεξουσίου, και για την επίτευξη του σκοπού αυτού η τράπεζα καταδολίευσε τον Πέτρο Φλωρίδη, αποσπώντας την υπογραφή του, με τον τρόπο που ήδη εξηγήσαμε. Δεν αποδεικνύονται όμως έτσι τα πράγματα. Είναι ο Δημοσθένους που υπέβαλε αίτηση στην τράπεζα να του παραχωρηθούν οι διευκολύνσεις, και ο ίδιος πρότεινε τις εγγυήσεις. Έτσι δείχνουν τα έγγραφα που κατατέθηκαν, και κανένα στοιχείο δεν παρουσιάστηκε που να διαφοροποιεί αυτή την κατάσταση. Αν αποδεικνυόταν βάσιμη αυτή η εισήγηση των διαχειριστών, τότε θα εξεταζόταν κατά πόσο, υπό τις περιστάσεις, θα λειτουργούσαν υπέρ τους οι αρχές της επιείκειας, ώστε να κριθεί το υπόβαθρο της σύμβασης με τη θεώρηση των νομικών αρχών της επιείκειας, της οφειλόμενης δηλαδή κατά τη συνείδηση του αγαθού ανθρώπου λειτουργίας του.
Ενόψει των όσων αναφέρουμε πιο πάνω η έφεση 9201 απορρίπτεται.
Παραμένει για εξέταση η έφεση της τράπεζας, η οποία και αφορά σε ένα πραγματικό λάθος του πρωτόδικου Δικαστηρίου που, εκ παραδρομής ίσως, λόγω της επίπονης διαδικασία και του όγκου της μαρτυρίας που είχε ενώπιον του να παρεισέφρησε στο διατακτικό της απόφασης. Συγκεκριμένα, το Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση μόνο στη μια από τις συνεδικασθείσες αγωγές, την 546/87 και όχι στην 2921/87. Όπως έχουμε ήδη πει οι άλλοι εναγόμενοι δέχθηκαν εκ συμφώνου απόφαση και στις δυο αγωγές που αφορούν σε διαφορετικά ποσά. Επομένως, εκτός από την απόφαση που εξέδωσε το πρωτόδικο Δικαστήριο εκδίδεται και απόφαση στην αγωγή 2921/87 υπέρ της τράπεζας ως η απαίτηση. Η ευθύνη των διαχειριστών θα είναι αλληλέγγυα και κεχωρισμένη με τους άλλους εναγόμενους.
Η έφεση των διαχειριστών στην 9201 απορρίπτεται με έξοδα. Η έφεση της τράπεζας 9200, γίνεται αποδεκτή, χωρίς οποιαδήποτε διαταγή για έξοδα.
H έφεση 9200 επιτυγχάνει χωρίς έξοδα. H έφεση 9201 απορρίπτεται με έξοδα.